Rejencja olsztyńska

olsztyńska
rejencja
ilustracja
Państwo Królestwo Prus
ProwincjaPrusy Wschodnie
SiedzibaOlsztyn
Powierzchnia11 711 km²
Populacja (1910)
• liczba ludności

518 682[1]
• gęstość44,3 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba powiatów9
Liczba miast na prawach powiatu1
Położenie na mapie
Położenie na mapie
Gmach dawnej rejencji
Gmach dawnej rejencji nocą. Wejście główne od strony ul. Emilii Plater

Rejencja olsztyńska (niem. Regierungsbezirk Allenstein) – pruska i niemiecka jednostka administracyjna istniejąca na terenie Prus Wschodnich w latach 1905–1945.

Historia

Rejencja powstała w 1905 z południowych powiatów rejencji królewieckiej i gąbińskiej. Z rejencji królewieckiej w skład nowego okręgu włączono dwa powiaty Warmii (olsztyński i reszelski) oraz trzy mazurskie: niborski, ostródzki i szczycieński, z rejencji gąbińskiej przyłączono cztery mazurskie: ządźborski, ełcki, lecki i jańsborski.

Rejencja zamieszkana była w większości przez wiejską ludność pochodzenia polskiego (Mazurów i Warmiaków) wyznającą luteranizm (Mazurzy) albo katolicyzm (Warmiacy, niewielka część Mazurów z dwóch powiatów zachodnich). W miastach dominowała ludność niemieckojęzyczna. Niewielką część mieszkańców miast stanowili Żydzi.

Rejencja przetrwała w swych granicach do 1919, gdy w wyniku Traktatu Wersalskiego włączono w skład Polski część powiatu niborskiego (późniejszy powiat działdowski województwa pomorskiego i warszawskiego). Na skutek plebiscytu do Polski odeszło również kilka gmin powiatu ostródzkiego. Po włączeniu części polskich terytoriów do Rzeszy w 1939 powiat działdowski został ponownie włączony w skład rejencji jako część powiatu niborskiego.

W 1945 okręg znalazł się w granicach Polski, województw: olsztyńskiego (prawie w całości), warszawskiego (powiat działdowski) i białostockiego (powiat ełcki). Obecnie teren dawnej rejencji należy w całości do województwa warmińsko-mazurskiego.

Podział administracyjny

Podział administracyjny rejencji w 1937 r.

Rejencja olsztyńska (Regierungsbezirk Allenstein)

powiat grodzki:

  1. Allenstein/Olsztyn

Powiaty ziemskie:

  1. Landkreis Allenstein (powiat olsztyński)
  2. Landkreis Johannisburg (powiat jańsborski/piski)
  3. Landkreis Lötzen (powiat lecki/giżycki)
  4. Landkreis Lyck (powiat ełcki)
  5. Landkreis Neidenburg (powiat niburski/nidzicki)
  6. Landkreis Ortelsburg (powiat szczycieński)
  7. Landkreis Osterode i. Ostpr. (powiat ostródzki)
  8. Landkreis Rössel (powiat reszelski), siedziba – Bischofsburg (Biskupiec)
  9. Landkreis Sensburg (powiat ządzborski/mrągowski)

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

KOS Olsztyn budynek rejencji nocą.jpg
Autor: Mazaki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Olsztyn, ul. Emilii Plater 1 - dawna siedziba rejencji, po 1945 dyrekcja rejonowa PKP, obecnie siedziba Urzędu Marszałkowskiego i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie (zabytek nr A-2441 z d. 30.08.1988)
Regierungsgebäude Allenstein.jpg
Gebäude der Regierung des Regierungsbezirks Allenstein
Prusy Wschodnie.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Podział administracyjny Prus Wschodnich na rejencje i powiaty
Olsztyn, ul. Emilii Plater 1.jpg
Autor: Honza Groh (Jagro), Licencja: CC BY-SA 3.0
Olsztyn, ul. Emilii Plater 1 - dawna siedziba rejencji, po 1945 dyrekcja rejonowa PKP, obecnie siedziba Urzędu Marszałkowskiego i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie (zabytek nr A-2441 z d. 30.08.1988)