Rejs Roku – Srebrny Sekstant

Sekstant z XIX w.

Rejs Roku – Srebrny Sekstant – polskie wyróżnienia żeglarskie, przyznawane corocznie od roku 1970 w pierwszy piątek marca, dla uczczenia rocznicy opłynięcia 1 marca 1937 roku przylądka Horn przez żaglowiec szkolny Państwowej Szkoły Morskiej w GdyniDar Pomorza. Na pokładzie tej fregaty, która jest obecnie jednym z oddziałów Muzeum Morskiego w Gdańsku, zbiera się Jury Rejsu Roku.

Historia

Systematyczne honorowanie dokonań polskich żeglarzy zainicjowała grupa dziennikarzy Głosu Wybrzeża, pasjonatów żeglarstwa. Organizowali oni na Pomorzu cieszące się wielkim zainteresowaniem spotkania z Leonidem Teligą, który 30 kwietnia 1969 zakończył w Casablance ponad dwuletni rejs dookoła świata. Redaktorzy Tadeusz Jabłoński, Zenon Gralak i Kazimierz Kołodziej przygotowali regulamin dorocznych nagród Rejs Roku, za najwybitniejsze osiągnięcia polskich żeglarzy morskich, a Minister Żeglugi Jerzy Szopa ufundował główną nagrodę – Srebrny Sekstant. W następnych latach nagrodę fundowało Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej[1].

W 1973 roku ponownie polscy żeglarze pokonali trawers Hornu – jury Rejsu Roku przyznało Srebrny Sekstant Krzysztofowi Baranowskiemu, a drugie miejsce zajęli kapitanowie jachtu s/y EurosAleksander Kaszowski i Henryk Jaskuła[2][3].

W latach 1970–2013 główne nagrody Rejs Roku – Srebrny Sekstant otrzymały 42 jachty, 18 wypraw dookoła świata (wielki krąg), 11 startów w oceanicznych regatach, 12 rejsów polarnych. Wśród nagrodzonych osób było 43 kapitanów (3 kobiety, 4 żeglarzy polonijnych, 1 cudzoziemiec, 7 osób uhonorowano dwukrotnie). Wyróżniono też jeden katamaran (Warta Polpharma) i jeden trójmasztowy szkuner (Zawisza Czarny)[2][3].

Jury konkursu

W obradach Jury konkursu, odbywających się w salonie komendanta żaglowca-muzeum Dar Pomorza, biorą udział przedstawiciele organizatorów i zwycięzcy poprzednich edycji. W roku 2012 w obradach brali udział m.in.[1][4]: kontradmirał Czesław Dyrcz (przewodniczący Jury, rektor-komendant Akademii Marynarki Wojennej), Maciej Leśny (przedstawiciel Prezesa PZŻ, przewodniczący Komisji Żeglarstwa Morskiego) oraz publicyści-pomysłodawcy Rejsu Roku – Srebrnego Sekstantu – Tadeusz Jabłoński, Zenon Gralak i Aleksander Goski. W grupie żeglarzy reprezentujących laureatów edycji 1–42, znaleźli się m.in. Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, Jerzy Jaszczuk, Andrzej Rościszewski, Jerzy Wąsowicz.

Logo nagrody i opis

Pierwsze logo Rejsu Roku opracowano w roku 1970, przed ustanowieniem ministerialnej nagrody głównej (Sekstantu Roku); akcji patronował wówczas Głos Wybrzeża. Czarno białe logo miało kształt prostokąta z szerokim obramowaniem o lekko zaokrąglonych narożach. Dookoła wewnętrznego, białego prostokąta znajdował się schematyczny rysunek jachtu, przedstawionego jako trzy czarne pola: półokrąg przedstawiający kadłub slupa i dwa zniekształcone trójkąty, przedstawiające grot i fok. Wierzchołki żagli umieszczono na tle umownego obrazu kuli ziemskiej (równik, 2 południki i 2 równoleżniki). W czarnym obramowaniu prostokąta znajdował się biały napis (majuskuła): w dolnej części obwodu – 1970, a w części pozostałej – REJS ROKU * GŁOS WYBRZEŻA[3].

W następnych latach w szerokim obramowaniu wewnętrznego prostokąta były umieszczane napisy: REJS ROKU (po lewej stronie) i SREBRNY SEKSTANT (po prawej). W polu grota umieszczono herb Gdańska (dwa równoramienne krzyże w słup i korona). Logo było stosowane w wersji czarno-białej[2] oraz barwnej (granatowe obramowanie z białym napisem, a na białym tle wewnętrznego prostokąta – czarny kadłub żaglówki i czerwone żagle z barwnym herbem)[4][5][a].

Zwycięzcy konkursu Rejs Roku otrzymują symboliczne koło sterowe z plakietką, a zdobywcy I miejsca – dodatkowo sekstant, wręczany w drewnianym kuferku przez przedstawiciela ministerstwa podczas uroczystej gali w Dworze Artusa. W czasie tej samej uroczystości są wręczane nagrody Rejs Roku niższych stopni oraz Bursztynowa Róża Wiatrów – puchar od Prezydenta Gdańska[6][7].

Nagrodzeni Srebrnym Sekstantem

Zdobywcy pierwszej nagrody Rejs Roku Srebrny Sekstant[5][7]
RokLaureatJacht Uzasadnienie
1970kpt. Andrzej RościszewskiŚmiałyopłynięcie Islandii na s/y Śmiały
1971kpt. Dariusz BoguckiMestwinrejs na Spitsbergen i Jan Mayen na s/y Mestwin
1972kpt. Bogdan OlszewskiAlfrejs do Murmańska na s/y Alf
1973kpt. Krzysztof BaranowskiPolonezpierwsze polskie samotne opłynięcie globu ziemskiego wokół przylądka Horn na s/y Polonez
1974kpt. Zygfryd PerlickiCopernicusza udział w pierwszych, w historii światowego żeglarstwa, załogowych wokółziemskich regatach szlakiem windjammerów (s/y Copernicus)
kpt. Zdzisław PieńkawaOtagoza udział w pierwszych, w historii światowego żeglarstwa, załogowych wokółziemskich regatach szlakiem windjammerów (s/y Otago)
1975kpt. Richard Konkolski CzechyNikesamotny rejs dookoła świata na s/y Nike
1976kpt. Kazimierz JaworskiSpanielzdobycie II miejsca w klasie Jester w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na trasie PlymouthNewport na s/y Spaniel
1977kpt. Kazimierz JaworskiSpanielekzdobycie II miejsca na s/y Spanielek w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na mini jachtach
1978kpt. Krystyna Chojnowska-LiskiewiczMazurekpierwszy na świecie samotny rejs kobiety dookoła świata na s/y Mazurek
1979kpt. Jerzy RakowiczSpanielzwycięstwo w regatach samotnych żeglarzy na trasie FalmouthAzory – Falmouth na s/y Spaniel
1980kpt. Henryk JaskułaDar Przemyślasamotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów z Gdyni do Gdyni wokół przylądka Horn na s/y Dar Przemyśla
1981kpt. Wojciech WierzbickiGedaniapierwsze polskie opłynięcie archipelagu Svalbard na s/y Gedania
1982kpt. Ryszard WabikWojewoda Koszalińskirejs do Ameryki Południowej z opłynięciem przylądka Horn na s/y Wojewoda Koszaliński
1983kpt. Michał SzafranNasz Domrejs dookoła świata na s/y Nasz Dom
1984kpt. Andrzej UrbańczykNord IVsamotny rejs dookoła świata na s/y Nord IV
1985kpt. Wojciech JacobsonVagabondrejs z Le Havre przez Kanał Panamski do Vancouver na s/y Vagabond
1986kpt. Ryszard WabikTropicielwyprawa dookoła świata szlakiem Władysława Wagnera na s/y Tropiciel
1987kpt. Bogdan MarciniakAsteriasrejs do Australii wokół przylądka Dobrej Nadziei na s/y Asterias
1988kpt. Wojciech Jacobson,
kpt. Janusz Kurbiel,
kpt. Ludomir Mączka
Vagabond IIpierwsze pokonanie arktycznego Przejścia Północno-Zachodniego z zachodu na wschód na s/y Vagabond
1989kpt. Wojciech OgrzewalskiFuturo, Barrakudatransoceaniczne regaty na jachtach Futuro i Barakuda
1990kpt. Jan LudwigZawisza Czarnyrejs dookoła świata na s/y Zawisza Czarny
1991kpt. Janusz KurbielVagabond 3dwukrotne opłynięcie Spitsbergenu na s/y Vagabond 3
1992kpt. Wojciech SkórskiAgnessatransatlantycki rejs na s/y Agnessa
1993kpt. Jan PinkiewiczDar Świeciaarktyczny rejs na s/y Dar Świecia
1994kpt. Tadeusz JakubowskiWhite Eaglerejs dookoła świata na s/y White Eagle
1995kpt. Jerzy RadomskiCzarny Diamentza wielką żeglarską włóczęgę w latach 1978–1995 na s/y Czarny Diament po wszystkich oceanach
1996kpt. Mieczysław SiarkiewiczBorlawentoopłynięcie Spitsbergenu na s/y Barlowento
1997kpt. Roman PaszkeMK Cafezdobycie Admiral’s Cup 97 na s/y MK Cafe
1998kpt. Andrzej ArmińskiMantra 3za doskonałą postawę w regatach EXPO’98 Round the World Rally na s/y Mantra 3
1999kpt. Lech KosakowskiNonasamotny rejs Dunajem, Morzem Czarnym i Śródziemnym przez Atlantyk do Miami na s/y Nona
2000kpt. Jerzy WąsowiczAnticawielki rejs do obu Ameryk wokół przylądka Horn na s/y Antica
2001kpt. Roman PaszkeWarta-Polpharmaza znakomitą postawę w wokółziemskich regatach jachtów wielokadłubowych The Race 2000 na s/y Warta – Polpharma
2002kpt. Wacław StrusińskiAlefantharcerska wyprawa na arktyczne wody Spitsbergenu na s/y Alefant
2003kpt. Jacek WacławskiStaryrejs na s/y Stary wokół przylądka Horn z dotarciem do antarktycznej stacji polarnej PAN na Wyspie Króla Jerzego
2004kpt. Przemysław MączkowskiPolitechnikaarktyczna wyprawa wokół Spitsbergenu, następnie dotarcie do wysp Archipelagu Franciszka Józefa na s/y Politechnika
2005kpt. Barbara KrólikowskaKarolkawielki rodzinny rejs dookoła świata na s/y Karolka
2006kpt. Dominik Bac,
kpt. Sławomir Skalmierski,
kpt. Tomasz Szewczyk,

kpt. Jacek Wacławski

Staryza pokonanie na jachcie Stary Przejścia Północno-Zachodniego
kpt. Tadeusz NatanekNektonza pokonanie na jachcie Nekton Przejścia Północno-Zachodniego
2007kpt. Jarosław KaczorowskiAllianz.plza udany start na jachcie Allianz.pl w oceanicznych regatach samotnych żeglarzy Transat 6.50
2008kpt. Tomasz LewandowskiLukaza rejs na jachcie Luka dookoła świata bez zawijania do portów najtrudniejszą trasą ze wschodu na zachód
2009kpt. Joanna PajkowskaMantra Asiaza rejs na jachcie Mantra Asia – najszybszy i drugi kobiecy samotny rejs dookoła świata pod polską banderą
2010kpt. Jerzy RadomskiCzarny Diamentza wielką, trwającą 32 lata wyprawę życia po wszystkich oceanach, na jachcie Czarny Diament
2011kpt. Zbigniew GutkowskiOperon Racingza znakomity start i zajęcie II miejsca w etapowych regatach wokółziemskich samotnych żeglarzy VELUX 5 Oceans Race na jachcie Operon Racing
2012kpt. Tomasz CichockiPolska Miedźza rejs dookoła świata na jachcie Polska Miedź z zawinięciem do jednego portu (1 lipca 2011 – 6 maja 2012)[8]
2013kpt. Ryszard WojnowskiLady Dana 44za pokonanie Przejścia Północno-Wschodniego pod polską banderą na jachcie Lady Dana 44[9]
2014kpt. Ryszard WojnowskiLady Dana 44za pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego na jachcie Lady Dana 44, zamykające okołobiegunową pętlę
2015kpt. Piotr KuźniarSelma Expeditionsza rekordową południową żeglugę po antarktycznym Morzu Rossa oraz pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego na jachcie Selma Expeditions[10]
2016kpt. Szymon KuczyńskiAtlantic Puffinza samotne opłynięcie świata na małym jachcie Atlantic Puffin w ramach projektu Maxus Solo Around[11]
2017kpt. Joanna Pajkowska

kpt. Uwe Röttgering Niemcy

Rote 66za zwycięski start, na s/y Rote 66, w transatlantyckich regatach TwoSTAR 2017
2018kpt. Szymon KuczyńskiAtlantic Puffinza samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów na niewielkim jachcie Atlantic Puffin
kpt. Mariusz KoperKatharsis IIza opłynięcie Antarktydy trasą poniżej 60⁰ S na s/y Katharsis II
2019kpt. Joanna PajkowskaFanfanze rejs na s/y Fanfan - samotnie dookoła świata bez zawijania do portów trasą wokół trzech przylądków[12]
2020nie przyznano-czas pandemii skutkował zawieszeniem większości projektów żeglarskich - zdaniem Jury żaden ze zrealizowanych rejsów nie kwalifikował się do najwyższej nagrody.
2021nie przyznano-

laureaci wielokrotni

liczbanazwiskolata
3Joanna Pajkowska2009, 2017, 2019
2Wojciech Jacobson1985, 1988
2Kazimierz Jaworski1976, 1977
2Szymon Kuczyński2016, 2018
2Janusz Kurbiel1988, 1991
2Roman Paszke1997, 2001
2Jerzy Radomski1995, 2010
2Ryszard Wabik1982, 1986
2Jacek Wacławski2003, 2006
2Ryszard Wojnowski2013, 2014

Uwagi

  1. W przypadku nagród Rejs Roku niższych stopni prawa część obramowana nie jest wypełniona tekstem.

Przypisy

  1. a b Komunikat Jury najwyższych polskich trofeów żeglarskich, Nagród Honorowych Rejs Roku 2012 i Srebrny Sekstant (Nagroda Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej). [w:] Strona internetowa Bractwa Kaphornowców [on-line]. www.bractwo-kaphornowcow. [dostęp 2013-02-17]. (pol.).
  2. a b c Trochę historii – uroczystość Rejs Roku. [w:] Sail.info [on-line]. www.sail-info.pl, 2010-03-04. [dostęp 2013-02-17]. (pol.).
  3. a b c Rejs Roku/Srebrny Sekstant. Szkic historyczny, Edycja 2011, opubl. R&R Studio Kreatywne (data dostępu: 2013-02-17)
  4. a b Komunikat jury najwyższych polskich trofeów żeglarskich nagród honorowych Rejs Roku 2012 i Srebrny Sekstant 31.12.2012. [w:] Portal PZŻ [on-line]. www.pya.org.pl. [dostęp 2013-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-16)].
  5. a b Zdobywcy Głównych Nagród Honorowych Rejs Roku i Srebrny Sekstant. [w:] Portal Gdańsk [on-line]. www.gdansk.pl, 2010-03-08. [dostęp 2013-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-01)].
  6. Kapitan Jerzy Radomski i Srebrny Sekstant (fot. Adam Warżawa). [w:] Uroczystość Rejs Roku 2010 [on-line]. polskalokalna.pl. [dostęp 2013-02-17].
  7. a b Zdobywcy głównych nagród honorowych Rejs Roku – Srebrny Sekstant w latach 1970–2013. [w:] Rejs Roku [on-line]. www.rejsroku.pl. [dostęp 2014-10-07].
  8. Komunikat Jury Polskich Trofeów Żeglarskich i Nagród Honorowych REJS ROKU 2012 i SREBRNY SEKSTANT. [w:] Sailnews Polska. Wiadomość, informacja [on-line]. www.portalzeglarski.com, 2012-12-31. [dostęp 2013-02-16]. (pol.).
  9. SREBRNY SEKSTANT DLA RYSZARDA WOJNOWSKIEGO. [w:] Subiektywny Serwis Informacyjny [on-line]. [dostęp 2014-01-03]. (pol.).
  10. Srebrny Sekstant i Rejs Roku 2015 dla kapitana Piotra Kuźniara!. rejsroku.pl, 31 grudnia 2015. [dostęp 2017-01-02].
  11. Szymon Kuczyński laureatem nagród Srebrny Sekstant i Rejs Roku 2016. RejsRoku.pl, 31 grudnia 2016. [dostęp 2017-01-02].
  12. Rejs Roku, www.rejsroku.pl [dostęp 2022-06-30].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Sextant navigation -- 120415-G-GV559-064 Juniper Underway.jpg
NORTH ATLANTIC - Petty Officer 1st Class Jeremy Pellegrino (left) and Ens. Julia Harwood use a sextant for celestial navigation while underway on the Coast Guard Cutter Juniper April 15, 2012. Using a sextant, crewmembers are able to navigate using the sun and stars while underway. U.S. Coast Guard photo by Petty Officer 2nd Class Rob Simpson.