Religia w Jordanii

Meczet króla Abd Allaha I w Ammanie

Cerkiew św. Jerzego w Madabie

Religia w Jordanii – dominującą religią w Jordanii jest islam sunnicki, wyznawany przez około 92% społeczeństwa. Islam posiada również status religii państwowej^[1]. Kolejną grupą wyznaniową jest sześcioprocentowa mniejszość chrześcijańska.

Rys historyczny

Chrześcijaństwo na terytorium Jordanii obecne jest od czasów starożytnych. Po przyłączeniu tego obszaru do Cesarstwa Wschodniorzymskiego w Petrze istniało chrześcijańskie biskupstwo. W powstałym w VI w. państwie Ghassanidów, zależnym od Bizancjum, ludność arabska wyznawała chrześcijaństwo monofizyckie. Na islam przechodziła po zwycięstwie muzułmanów w bitwie nad rzeką Jarmuk, której konsekwencją było przyłączenie tych ziem do imperium Umajjadów^[2]. W latach 50. XX wieku chrześcijanie stanowili 30% mieszkańców Jordanii, jednak wskutek emigracji zarobkowej tej ludności jej udział spadł do 4%^[3]. Na początku XXI w. największym Kościołem chrześcijańskim w Jordanii był Patriarchat Jerozolimski, do którego należy 180 tys. wiernych (na 400 tys. chrześcijan ogółem) i który prowadzi w kraju 39 parafii (dane własne)^[4]. Największe skupiska chrześcijan to Al-Husn i Fuhajs, gdzie stanowią oni większość mieszkańców, oraz Karak i Madaba^[5].

W pierwszych latach po powstaniu państwa jordańskiego wspólne wyznanie było jednym z głównych czynników tworzących nową tożsamość narodową, spajającym społeczność Palestyńczyków z Zachodniego Brzegu oraz ludność jordańską^[6]. Największym islamskim ruchem politycznym w Jordanii jest Bractwo Muzułmańskie, liczące 15 tys. członków, działające od 1945^[7]. W latach 70. XX wieku według różnych źródeł w Jordanii żyło 92-94% sunnitów (większość ludności arabskiej, społeczność czerkieska), 5-6% chrześcijan (Grecy, Ormianie, niewielka grupa Arabów) i 1% innych wyznań^[8].

Z Bractwa wywodzi się partia polityczna Islamski Front Działań^[9]. W latach 90. XX wieku w Jordanii pojawił się ruch salaficki^[7]. Salafici brali aktywny udział w protestach w Jordanii w 2011. 15 kwietnia 2011 doszło do starć salafitów z policją w Az-Zarce; było kilkudziesięciu rannych^[10].

Sytuacja prawna i społeczna wyznań

Konstytucja Jordanii gwarantuje ochronę wszystkim wyznaniom „w zgodzie ze zwyczajami Królestwa”, chyba że praktyki religijne łamią prawo i moralność publiczną. Religią państwową jest islam. Instytucje muzułmańskie w Jordanii są zarządzane i dofinansowywane przez ministerstwo spraw religijnych, imamowie otrzymują nominacje państwowe^[5]. Wyznanie każdego obywatela Jordanii jest wskazywane w jego dowodzie tożsamości^[5].

Aby korzystać z ochrony państwowej, wyznanie musi zostać zarejestrowane przez rząd. Spośród wyznań chrześcijańskich rejestrację taką uzyskały greckie prawosławie (Patriarchat Jerozolimski), katolicyzm w obrządku łacińskim, melkickim i maronickim, Kościół Asyryjski, Apostolski Kościół Ormiański, luteranizm, anglikanizm, prezbiterianizm, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, pentekostalizm. Kilka innych Kościołów protestanckich funkcjonuje w Jordanii jako „stowarzyszenia”, bez uprawnień przysługujących wspólnotom zarejestrowanym^[5]. Religia bahaicka nie jest uznawana. Chociaż państwo nie utrudnia wyznawcom praktyk religijnych, nie jest możliwe nabywanie przez instytucje bahaickie szkół, cmentarzy i budynków sakralnych, nie mogą oficjalnie deklarować swojego wyznania ani rozstrzygać swoich spraw rodzinnych we własnych sądach^[5].

W Jordanii nie funkcjonuje świeckie sądownictwo rodzinne – sprawy związane z małżeństwem i rozwodem, opieką nad dziećmi, dziedziczeniem rozstrzygane są przez sądy religijne, odrębne dla muzułmanów i chrześcijan. Sądy muzułmańskie rozpatrują również sprawy Druzów^[11]. Konwersja nie jest zabroniona, w praktyce jednak przyjęcie chrztu przez muzułmanina nie ma skutków prawnych (nadal podlega on prawu muzułmańskiemu, dotyczy to również jego nieletnich dzieci^[5]). Zmiana wyznania jest w Jordanii społecznym tabu, zarówno wśród muzułmanów, jak i chrześcijan zdarzały się przypadki zabójstw honorowych konwertytów^[11]. Zdecydowana większość jordańskich muzułmanów (90%) uważa się za religijnych lub „względnie religijnych”. Równocześnie 42% muzułmanów uważa, że religia powinna mieć wpływ na życie polityczne i społeczne kraju – 52% jest przeciwnego zdania^[7]. W kraju nie dochodzi do konfliktów między chrześcijanami i muzułmanami; mają miejsce spory wewnątrz społeczności chrześcijańskiej między Kościołami działającymi na tym terytorium od stuleci a chrześcijanami ewangelikalnymi^[5].

W kraju działają także bractwa sufickie, do których należą głównie zamożni Jordańczycy. Starają się one funkcjonować dyskretnie i nie nagłaśniać swojej aktywności. Podobnie działają organizacje szyickie, głównie z uwagi na fakt, że ze względów politycznych szyici spotykają się w Jordanii z nienawiścią^[7].

Rząd nadal nie przyznał pełnej legalizacji Świadkom Jehowy, Kościołom Chrystusowym oraz Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, ale każdy ma prawo do prowadzenia praktyk religijnych^[12].

Jordania jest jedynym państwem Bliskiego Wschodu, które nie ma rdzennej społeczności żydowskiej^[11]. Oficjalnie nie są również podawane liczby osób, które nie utożsamiają się z żadną religią^[5].

Dane statystyczne

• islam:

sunnizm – 92%^[11]

szyizm oraz sufizm - 1%^[11]

• chrześcijaństwo (prawosławni i katolicy) – 6%^[11], 4%^[3]
• Druzowie^[11]
• bahaizm^[11]

Według danych Operation World (2010) największe denominacje chrześcijańskie stanowią:

• Prawosławny patriarchat Jerozolimy – 72 000 wiernych w 26 cerkwiach,
• Kościół Katolicki – 26 000 wiernych w 60 kościołach,
• Apostolski Kościół Ormiański – 16 000 wiernych w 2 cerkwiach,
• Syryjski Kościół Prawosławny – 4200 wiernych w 1 cerkwi,
• Kościół Ewangelicko-Luterański – 4000 wiernych w 6 kościołach,
• Kościół Episkopalny – 3800 wiernych w 11 kościołach,
• Jordańska Konwencja Baptystyczna (baptyzm) – 2500 wiernych w 25 zborach,
• Kościół koptyjski – 2300 wiernych w 2 cerkwiach,
• Zbory Boże – 1950 wiernych w 10 zborach,
• Iraccy chrześcijanie ewagelikalni – 1800 wiernych w 10 zborach.

Zobacz też

Przypisy