Religia w Szkocji

Szkocja jest tradycyjnie krajem chrześcijańskim; przynależność do tej religii deklaruje około 65% mieszkańców. Najwięcej Szkotów (42% w 2005 r.) należy do kalwińskiego Kościoła Szkockiego, który od 1560 jest Kościołem państwowym („Kościołem narodowym”).

Historia

do XVI w.

Mieszkańcy Szkocji w czasach przedchrześcijańskich wyznawali religię politeistyczną, zbliżoną do religii celtyckich. Chrześcijaństwo zostało wprowadzone przypuszczalnie w V-VI w. przez mnichów z Irlandii- św. Niniana i św. Kolumba. Chrystianizacja następowała powoli; ważną rolę w tym dziele odgrywały klasztory misyjne, m.in. na wyspie Iona. Związki z katolicyzmem były jednak początkowo bardzo luźne; prymat papieża został ustalony dopiero w XI w. We wczesnym średniowieczu utworzono system parafii pod bezpośrednią kontrolą królów. Jednym z symboli związku królestwa z chrześcijaństwem był koronacyjny Kamień ze Scone. Popularny był również kult świętych: św. Piotra i św. Andrzeja oraz miejscowych świętych: Dronstana i Serfa z Culross. Niewielka liczba wyznawców judaizmu pojawiła się w Szkocji już w XI w.

Rozwój protestantyzmu

Rozkwit monastycyzmu i bogactwo dostojników kościelnych budziło rosnący sprzeciw ludności Szkocji, co ułatwiło wprowadzenie reformacji w XVI w. przez Johna Knoxa. Opór królowej Marii Stuart przeciwko wprowadzaniu kalwinizmu spowodował radykalizację protestantów: w 1560 parlament Szkocji ogłosił kalwinizm jedyną religią państwową i zakazał innych praktyk religijnych. Gorliwość w walce z katolicyzmem doprowadziła do zburzenia lub zrujnowania niemal wszystkich kościołów, z wyjątkiem katedr w Edynburgu i w Stornoway. Od 1690 powstał współczesny Kościół Szkocki (tzw. Kirk)- uznany za „narodowy”, ale niezależny od państwa w kwestiach doktrynalnych. Do początku XX w. ten Kościół kształtował charakterystyczną obyczajowość Szkotów (oszczędność, skromność i gospodarność). Od 1689 wyodrębnił się w Szkocji anglikański Szkocki Kościół Episkopalny. Każdy brytyjski monarcha (oprócz przynależności do anglikanizmu) musi należeć do państwowego Kościoła Szkocji.

Ruiny katedry św. Andrzeja w Fife, zniszczonej w okresie reformacji.

W XIX i XX w. pojawiły się w Szkocji inne wspólnoty protestanckie: metodyści, kongregacjonaliści, kwakrzy, adwentyści, baptyści, zielonoświątkowcy. W XIX wieku przez schizmę w kościele narodowym powstał inny związek prezbiteriański – Wolny Kościół Szkocji, który liczy kilka tysięcy wiernych i ma charakter bardziej konserwatywny[1].

Katolicyzm w Szkocji

XVI wiek przyniósł faktyczną likwidację Kościoła katolickiego w Szkocji. Ocalały jedynie bardzo nieliczne wspólnoty katolickie na odległych wyspach -południowych Hebrydach Zewnętrznych (wyspy South Uist i Barra). Dopiero XIX w. przyniósł znaczące zwiększenie liczby katolików w zachodniej Szkocji- na skutek imigracji z Irlandii. Kolejni imigranci katoliccy napłynęli w XX w. z Włoch i Polski, głównie do regionu Glasgow. Z tamtych czasów datuje się rywalizacja drużyn piłkarskich: katolickiej Celtic F.C. i protestanckiej Rangers. Obecnie katolicyzm jest drugim co do liczebności wyznaniem Szkocji (około 16% ludności).

Obecnie

Szkocja od połowy XX w. szybko się laicyzuje i coraz mniej osób praktykuje tradycyjne religie, a prawie 28% określa się jako ateiści. W tym samym czasie pojawiły się nowe religie, takie jak islam (wyznawany głównie przez imigrantów, mniej niż 1% ludności), buddyzm, hinduizm (m.in. Hare Kryszna), sikhizm i neopogaństwo (wicca, neodruidyzm i celtycki politeizm rekonstrukcjonistyczny). Obecnie w Szkocji mieszka 6400 wyznawców judaizmu.

23 maja 2022 r. Zgromadzenie Ogólne Kościoła Szkocji zagłosowało za zezwoleniem zawierania małżeństw osób tej samej płci, stosunkiem głosów 274 za i 136 przeciwko[1].

Statystyki (2003)

Przynależność religijna w Szkocji
Religia/WyznanieObecna przynależność%Wychowany w tej religii%
Kościół Szkocki2.146.25142,42.392.60147,3
Bezwyznaniowość1.394.46027,5887.22117,5
Kościół rzymskokatolicki803.73215,9859.50317,5
Inne Kościoły chrześcijańskie344.5626,8424.2218,4
Przynależność nieokreślona278.0615,5422.8628,4
Islam42.5570,842.2640,8
Inne religie26.9740,58.4470,2
Buddyzm6.8300,14.7040,1
Sikhizm6.5720,16.8210,1
Judaizm6.4480,17.4460,1
Hinduizm5.5640,15.9210,1
Ogółem5.062.0111005.062.011100


Przypisy

  1. a b Kate Shellnutt, Church of Scotland Approves Same-Sex Marriage, News & Reporting [dostęp 2022-05-29] (ang.).

Bibliografia

  • Clancy, Thomas Owen, „Scotland, the 'Nennian' Recension of the Historia Brittonum and the Libor Bretnach” [w:] Simon Taylor (red.), Kings, clerics and chronicles in Scotland 500–1297. Fourt Courts, Dublin, 2000. ISBN 1-85182-516-9
  • Cross, F.L. and Livingstone, E.A. (red.), Scotland, Christianity in [w:] „The Oxford Dictionary of the Christian Church”, s.1471-1473. Oxford University Press, Oxford, 1997. ISBN 0-19-211655-X
  • Sally M Foster, Picts, Gaels, and Scots: Early Historic Scotland., wyd. [New ed.], London: Batsford, 2004, ISBN 0-7134-8874-3, OCLC 56453769.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Coronation Chair and Stone of Scone. Anonymous Engraver. Published in A History of England (1855).jpg

The Stone of Scone in the Coronation Chair at Westminster Abbey.

No attribution was published in the source or any other book known to contain the image.