Religia w Szkocji

Szkocja jest tradycyjnie krajem chrześcijańskim; przynależność do tej religii deklaruje około 65% mieszkańców. Najwięcej Szkotów (42% w 2005 r.) należy do kalwińskiego Kościoła Szkockiego, który od 1560 jest Kościołem państwowym („Kościołem narodowym”).

Historia

do XVI w.

Mieszkańcy Szkocji w czasach przedchrześcijańskich wyznawali religię politeistyczną, zbliżoną do religii celtyckich. Chrześcijaństwo zostało wprowadzone przypuszczalnie w V-VI w. przez mnichów z Irlandii- św. Niniana i św. Kolumba. Chrystianizacja następowała powoli; ważną rolę w tym dziele odgrywały klasztory misyjne, m.in. na wyspie Iona. Związki z katolicyzmem były jednak początkowo bardzo luźne; prymat papieża został ustalony dopiero w XI w. We wczesnym średniowieczu utworzono system parafii pod bezpośrednią kontrolą królów. Jednym z symboli związku królestwa z chrześcijaństwem był koronacyjny Kamień ze Scone. Popularny był również kult świętych: św. Piotra i św. Andrzeja oraz miejscowych świętych: Dronstana i Serfa z Culross. Niewielka liczba wyznawców judaizmu pojawiła się w Szkocji już w XI w.

Rozwój protestantyzmu

Rozkwit monastycyzmu i bogactwo dostojników kościelnych budziło rosnący sprzeciw ludności Szkocji, co ułatwiło wprowadzenie reformacji w XVI w. przez Johna Knoxa. Opór królowej Marii Stuart przeciwko wprowadzaniu kalwinizmu spowodował radykalizację protestantów: w 1560 parlament Szkocji ogłosił kalwinizm jedyną religią państwową i zakazał innych praktyk religijnych. Gorliwość w walce z katolicyzmem doprowadziła do zburzenia lub zrujnowania niemal wszystkich kościołów, z wyjątkiem katedr w Edynburgu i w Stornoway. Od 1690 powstał współczesny Kościół Szkocki (tzw. Kirk)- uznany za „narodowy”, ale niezależny od państwa w kwestiach doktrynalnych. Do początku XX w. ten Kościół kształtował charakterystyczną obyczajowość Szkotów (oszczędność, skromność i gospodarność). Od 1689 wyodrębnił się w Szkocji anglikański Szkocki Kościół Episkopalny. Każdy brytyjski monarcha (oprócz przynależności do anglikanizmu) musi należeć do państwowego Kościoła Szkocji.

Ruiny katedry św. Andrzeja w Fife, zniszczonej w okresie reformacji.

W XIX i XX w. pojawiły się w Szkocji inne wspólnoty protestanckie: metodyści, kongregacjonaliści, kwakrzy, adwentyści, baptyści, zielonoświątkowcy. W XIX wieku przez schizmę w kościele narodowym powstał inny związek prezbiteriański – Wolny Kościół Szkocji, który liczy kilka tysięcy wiernych i ma charakter bardziej konserwatywny^[1].

Katolicyzm w Szkocji

XVI wiek przyniósł faktyczną likwidację Kościoła katolickiego w Szkocji. Ocalały jedynie bardzo nieliczne wspólnoty katolickie na odległych wyspach -południowych Hebrydach Zewnętrznych (wyspy South Uist i Barra). Dopiero XIX w. przyniósł znaczące zwiększenie liczby katolików w zachodniej Szkocji- na skutek imigracji z Irlandii. Kolejni imigranci katoliccy napłynęli w XX w. z Włoch i Polski, głównie do regionu Glasgow. Z tamtych czasów datuje się rywalizacja drużyn piłkarskich: katolickiej Celtic F.C. i protestanckiej Rangers. Obecnie katolicyzm jest drugim co do liczebności wyznaniem Szkocji (około 16% ludności).

Obecnie

Szkocja od połowy XX w. szybko się laicyzuje i coraz mniej osób praktykuje tradycyjne religie, a prawie 28% określa się jako ateiści. W tym samym czasie pojawiły się nowe religie, takie jak islam (wyznawany głównie przez imigrantów, mniej niż 1% ludności), buddyzm, hinduizm (m.in. Hare Kryszna), sikhizm i neopogaństwo (wicca, neodruidyzm i celtycki politeizm rekonstrukcjonistyczny). Obecnie w Szkocji mieszka 6400 wyznawców judaizmu.

23 maja 2022 r. Zgromadzenie Ogólne Kościoła Szkocji zagłosowało za zezwoleniem zawierania małżeństw osób tej samej płci, stosunkiem głosów 274 za i 136 przeciwko^[1].

Statystyki (2003)

Przypisy

Bibliografia

• Clancy, Thomas Owen, „Scotland, the 'Nennian' Recension of the Historia Brittonum and the Libor Bretnach” [w:] Simon Taylor (red.), Kings, clerics and chronicles in Scotland 500–1297. Fourt Courts, Dublin, 2000. ISBN 1-85182-516-9
• Cross, F.L. and Livingstone, E.A. (red.), Scotland, Christianity in [w:] „The Oxford Dictionary of the Christian Church”, s.1471-1473. Oxford University Press, Oxford, 1997. ISBN 0-19-211655-X
• Sally MS.M. Foster Sally MS.M., Picts, Gaels, and Scots: Early Historic Scotland., wyd. [New ed.], London: Batsford, 2004, ISBN 0-7134-8874-3, OCLC 56453769 .

Zobacz też

• Krzyż z Ruthwell
• Krucjata Billy’ego Grahama w Szkocji (1955)
• Parafia Czarnej Madonny z Częstochowy w Glasgow

Linki zewnętrzne

• Kościół Szkocki (ang.)
• Kościół katolicki w Szkocji. scmo.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-27)]. (ang.)
• Wolny Kościół Szkocji (ang.)
• baptyści (ang.)
• anglikanie (ang.)
• kwakrzy. quakerscotland.gn.apc.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-27)]. (ang.)
• historia Żydów szkockich (ang.)