Renata Jasińska-Nowak

Renata Jasińska-Nowak

Data i miejsce urodzenia	17 marca 1953 Zielona Góra
Data śmierci	4 sierpnia 2019
Zawód	aktorka i reżyserka
Zespół artystyczny
Wrocławski Teatr Lalek Teatr Arka
Odznaczenia

Renata Jasińska-Nowak (ur. 17 marca 1953 w Zielonej Górze^[1][2], zm. 4 sierpnia 2019^[3] we Wrocławiu) – polska aktorka^[1] i reżyserka teatralna, od 1993 roku dyrektor Teatru Arka we Wrocławiu^[1][2], od roku 2002 prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Teatru „Arka”^[1].

Życiorys

Rodzice Jasińskiej-Nowak pochodzili z Poznania^[4]. Jej matka przeżyła obóz koncentracyjny, ojciec w czasie wojny działał w konspiracji^[4]. Renata Jasińska urodziła się 17 marca 1953 roku w Zielonej Górze. Jest absolwentką Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Dyplom wydziału Lalkarskiego w filii we Wrocławiu uzyskała w 1978 roku^[1]. W czasie studiów pierwsze kroki jako aktorka stawiała na scenie Lubuskiego Teatru w Zielonej Górze, w sezonie 1972/73 na scenie lalkowej. Grała tam w kilku sztukach, między innymi: Jaś czy Małgosia?, Jak to cała zgraja wilków chciała porwać Mikołaja.

Od 1978 do 1981 roku była aktorką Wrocławskiego Teatru Lalek we Wrocławiu^[1], a w latach 1981–1987 aktorką Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze^[1]. W czasie pracy artystycznej w Teatrze Norwida w Jeleniej Górze zapisała się znaczącą rolą Klary w Zemście Aleksandra Fredry. Od 1980 roku członkini Solidarności, od września 1980 roku wiceprzewodnicząca Komitetu Zakładowego we Wrocławskim Teatrze Lalek^[1], współpracowniczka środowiska Wrocławskiego Teatru Współczesnego im. Edmunda Wiercińskiego. W latach 1983–1989 była współpracownicą Komitetu Kultury Niezależnej we Wrocławiu^[1] oraz wrocławskiego niezależnego teatru Nie Samym Teatrem^[1]. Jego osiągnięcia zauważone zostały przez Polonię australijską, która przyznała jej nagrodę Pol-Cult. W niezależnej kulturze realizowała przedstawienia funkcjonujące poza cenzurą: Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza, Testament księdza Popiełuszki. Spektakle te, grane między innymi w Warszawie, Poznaniu i we Wrocławiu, zostały wysoko ocenione przez krytykę i widzów. Recenzje z tych przedstawień ukazały się w piśmie Obecność oraz w Kulturze Paryskiej. W 1983 wraz z aktorką Iwoną Stankiewicz^[5] oraz mężem aktorem Andrzejem Nowakiem^[5] współzałożyła niezależny teatr Scena 44^[1], którego spektakle prezentowane były w kościołach na terenie Polski^[5] (dawne województwo jeleniogórskie, Wrocław, Gorzów Wielkopolski, Poznań, Warszawa)^[1]. Do roku 1988 była jego aktorką, scenarzystką i współreżyserem. Obok Renaty Jasińskiej w teatrze występowali: Iwona Stankiewicz, mąż Andrzej Nowak^[6], Ryszard Węgrzyn (Teatr Dramatyczny w Wałbrzychu), Bogdan Michalewski (Teatr na Bruku). Za stronę organizacyjną odpowiedzialna była jeleniogórska Solidarność, w osobach: Andrzeja Piesiaka, Romana Niegosza, Władysława Niegosza oraz Edwarda Wryszcza^[5].

W roku 1985 wobec Jasińskiej-Nowak zaczęły się szykany^[5]. Była wielokrotnie przesłuchiwana^[1], zatrzymywana^[1] oraz pozbawiana ról^[1] w jeleniogórskim teatrze^[1], a w roku 1987 pod naciskiem Służby Bezpieczeństwa dyrekcja Teatru im. C.K. Norwida nie przedłużyła z nią umowy o pracę^[1][5]. W latach 1987–1993 aktorka pracowała we Wrocławskim Teatrze Współczesnym im. Edmunda Wiercińskiego^[1]. W lutym i marcu 1989 roku współzałożycielka (ze Zbigniewem Górskim i Andrzejem Nowakiem) reaktywowanej Solidarności we Wrocławskim Teatrze Współczesnym. Do roku 1993 przewodnicząca Komitetu Zakładowego tamże^[1]. 13 czerwca 1987 uczestniczka spotkania niezależnych środowisk twórczych z Janem Pawłem II w kościele św. Krzyża w Warszawie^[1]. Związki artystyczne z Teatrem Współczesnym we Wrocławiu zaowocowały kilkoma liczącymi się rolami. Zagrała m.in. Dunię w Zbrodni i karze Fiodora Dostojewskiego.

Działalność polityczna

W roku 1989 uczestniczyła w kampanii wyborczej Solidarności w województwie jeleniogórskim^[1]. W marcu 1990 roku była delegatem na II Walne Zebranie Delegatów Regionu Dolny Śląsk^[1]. W latach 1990–1993 była członkiem Krajowej Sekcji Pracowników Instytucji Artystycznych Sekretariatu Kultury i Środków Przekazu NSZZ „Solidarność”^[1], a od roku 1993 członkiem Solidarności w Teatrze Polskim we Wrocławiu^[1].

Teatr Arka

Od 1993 roku, jako jedna ze współzałożycieli, nieprzerwanie była związana z Teatrem Arka we Wrocławiu^[1]. Prowadziła teatr samodzielnie, łącząc rolę aktorki, autorki scenariuszy, reżyserki i dyrektorki teatru. Będąc jego spiritus movens odważnie i z rosnącym powodzeniem rozszerzała zakres działalności artystycznej, skupiając wokół siebie ludzi wrażliwych, zdolnych i otwartych na twórcze eksperymentowanie w teatrze. Sama wybierała do pracy adeptów, mając i w tej kwestii szczególne wyczucie. Po jej śmierci, 4 sierpnia 2019 roku, 26 września 2019 r. Teatr Arka otrzymał jej imię - Renaty Jasińskiej^[7].

Od roku 2011 była członkiem Rady Kultury Dolnego Śląska^[1]. W 2006 roku zagrała w filmie Filipa Bajona Fundacja matkę chłopca niepełnosprawnego. Do 16 lutego 1988 była rozpracowywana przez Wydział III WUSW w Jeleniej Górze w ramach SOS kryptonim Renia^[1].

Nagrody i wyróżnienia

• Odznaka Honorowa Złota Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego (2013)
• Laureatka konkursu Akcja Akacja, Akcja Dąb „Niezwykły Dolnoślązak” (2013)^[4]
• Europejska Nagroda Obywatelska dla prowadzonego przez Renatę Jasińską-Nowak Teatru Arka^[8] (2013)
• Nagroda Wrocławia dla Teatru Arka (2013)
• Nagroda specjalna Ministra Kultury i Sztuki za całokształt pracy artystycznej (2004)^[1]
• Nagroda na Festiwalu Teatru Jednego Aktora w Toruniu (1979)^[1], za rolę Pani w „Pokojówkach” Jeana Geneta^[9]
• Nagroda Miasta Wrocławia przyznawana przez wojewodę wrocławskiego (1980)^[1][9]
• Pierwsza nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Zagrzebiu w ówczesnej Jugosławii za rolę Pinokia (1978)^[1][9]
• Nagroda Polcul Foundation za działalność artystyczną NTSCiC (1986)^[1]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Rozmowa Grzegorza Ćwiertniewicza z Renatą Jasińską-Nowak - Walczyłam i walczę o wolność twórczą! na portalu http://dziennikteatralny.pl