Reprezentacja Zambii w piłce nożnej mężczyzn

Reprezentacja Zambii w piłce nożnej
Przydomek	Chipolopolo (Miedziane Pociski)
Związek	Football Association of Zambia
Sponsor techniczny	Mapfro Sports
Trener	Wedson Nyirenda
Skrót FIFA	ZAM
Ranking FIFA	87. (1267.04 pkt.)
Miejsce w rankingu Elo	96. (10 lipca 2016) (1446 pkt.)
	Zawodnicy
Najwięcej występów	David Chabala (120)
Najwięcej bramek	Godfrey Chitalu (78)
Stroje; domowe	Stroje; wyjazdowe
	Trzeci; strój
	Trzeci; strój
	Mecze
	Pierwszy mecz; Zambia 1 – 0 Tanzania ; Malawi; 3 lipca 1964
	Najwyższe zwycięstwo; Zambia 10 – 0 Dżibuti ; Malawi; 3 września 2006
	Najwyższa porażka; Zair 10 – 1 Zambia ; Zair; 22 listopada 1969; Belgia 9 – 0 Zambia ; Bruksela, Belgia; 3 czerwca 1994
	Strona internetowa
	↑ Stan aktualny na 31 marca 2022.;

Reprezentacja Zambii – kadra Zambii w piłce nożnej mężczyzn. W 2012 roku zdobyła Mistrzostwo Afryki, ale jest jedyną drużyną która dokonała tego po 1972 roku, a nie zadebiutowała jeszcze na Mistrzostwach świata.

Historia

Największe sukcesy odnosiła na początku lat 90. Od 1990 do 1996 roku trzykrotnie stawała na podium w rozgrywkach o Puchar Narodów Afryki – dwa razy zajęła trzecie miejsce, a raz – w 1994 roku – drugie, po porażce w finale z Nigerią. Zambijczycy powtórzyli tym samym wynik sprzed dwudziestu laty, kiedy także w najważniejszym spotkaniu imprezy ulegli Zairowi.

Reprezentacja Zambii brała także udział w rozgrywkach Pucharu CECAFA (19 występów) dwukrotnie zdobywając pierwsze miejsce (1984 i 1991).

Drużyna Zambii uczestniczyła w jednej z największych tragedii w historii sportu – w kwietniu 1993 roku samolot z piłkarzami reprezentacji, lecącymi na mecz eliminacji do mistrzostw świata z Senegalem, rozbił się u wybrzeży Gabonu. Zginęło wówczas osiemnastu zawodników, trener oraz przedstawiciele Zambijskiej Federacji Piłki Nożnej.

Kilka miesięcy później drużyna Chipolopolo była o krok od pierwszego w historii awansu do Mundialu. Przed ostatnim meczem kwalifikacji zajmowała pierwsze miejsce w swojej grupie. Jednak porażka 0:1 z Marokiem sprawiła, że do Stanów Zjednoczonych pojechały właśnie Lwy Atlasu.

1 kwietnia 2006 roku z funkcji selekcjonera reprezentacji Zambii zrezygnował pracujący od prawie trzech lat Kalusha Bwalya, najbardziej znany zambijski piłkarz, rekordzista pod względem liczby występów i strzelonych goli w drużynie narodowej. Jego następcą został, po raz drugi w karierze, Patrick Phiri. Od października 2011 roku przez dwa lata drużynę po raz drugi w swej karierze trenował Hervé Renard. Po nim zambijską kadrę prowadzili kolejno Patrice Beaumelle, Honour Janza, oraz George Lwandamina. Obecnym selekcjonerem kadry Zambii jest Wedson Nyirenda^[1].

Reprezentacja Zambii zajmuje obecnie 21. miejsce na czarnym kontynencie (18 maja 2011).

12 lutego 2012 zdobyła Puchar Narodów Afryki, pokonując w finale reprezentację Wybrzeża Kości Słoniowej.

Udział w Mistrzostwach Świata

1930 – 1966 – Nie brała udziału (była brytyjskim protektoratem)
1970 – 2022 – Nie zakwalifikowała się

Udział w Pucharze Narodów Afryki

1957 – 1963 – Nie brała udziału (była brytyjskim protektoratem)
1965 – 1968 – Nie brała udziału
1970 – 1972 – Nie zakwalifikowała się
1974 – II miejsce
1976 – Nie zakwalifikowała się
1978 – Faza grupowa
1980 – Nie zakwalifikowała się
1982 – III miejsce
1984 – Nie zakwalifikowała się
1986 – Faza grupowa
1988 – Wycofała się z eliminacji
1990 – III miejsce
1992 – Ćwierćfinał
1994 – II miejsce
1996 – III miejsce
1998 – Faza grupowa
2000 – Faza grupowa
2002 – Faza grupowa
2004 – Nie zakwalifikowała się
2006 – Faza grupowa
2008 – Faza grupowa
2010 – Ćwierćfinał
2012 – Mistrzostwo
2013 – Faza grupowa
2015 – Faza grupowa
2017–2021 – Nie zakwalifikowała się

Katastrofa lotnicza w Gabonie

Ogromna tragedia spotkała reprezentację Zambii, kiedy wojskowy samolot (Zambian Air Force Buffalo DHC-5D, reg: AF-319) wiozący drużynę do Senegalu na mecz kwalifikacji do Mistrzostw świata w 1994 roku rozbił się późnym wieczorem 27 kwietnia 1993 roku. Podróż wymagała trzech międzylądowań przeznaczonych na zatankowanie samolotu i już podczas pierwszego z nich w Kongo zauważono problemy z silnikiem. Mimo tego, lot kontynuowano i kilka minut po starcie z drugiego postoju w Libreville jeden z silników zapalił się i przestał działać. Pilot, który był zmęczony odbytą wcześniej tego dnia podróżą z Mauritiusa, wyłączył nieodpowiedni silnik powodując spadek całej mocy samolotu podczas wznoszenia się z lotniska w Libreville, co spowodowało że samolot runął do wody 500 metrów od brzegu.

Nikt z 30 pasażerów i załogi, włącznie z 18 piłkarzami, a także selekcjonerem i sztabem szkoleniowym, nie przeżył wypadku. Kapitan i późniejszy selekcjoner Chipolopolo, Kalusha Bwalya, nie brał udziału w feralnym locie ponieważ przebywał w tym czasie w Holandii grając w PSV Eindhoven i próbował dostać się do Senegalu na własną rękę, by wziąć udział w meczu kwalifikacji. Oprócz niego, także Charly Musonda, wtedy gracz Anderlechtu, nie leciał z drużyną z powodu kontuzji.

Następstwa tragedii

Stworzono nową drużynę która, prowadzona przez Bwalya, stanęła w obliczu trudnego zadania jakim było dokończenie kwalifikacji do Mistrzostw Świata, a następnie przygotowanie do nadchodzącego miesiąc później Pucharu Narodów Afryki.

Odbudowana drużyna zmieniła kurs i, pokazując ofensywny styl gry, doszli do finału przeciwko Nigerii. Zambia objęła prowadzenie w pierwszej połowie, jednak Super Orły szybko wyrównały i doprowadziły do zwycięstwa w drugiej połowie. Pomimo przegranej piłkarze Zambii wrócili do kraju jako bohaterowie.

Reprezentacja Zambii sprawiła prawdziwą sensację na kontynencie afrykańskim w 2012, zdobywając po raz pierwszy w historii 1. miejsce w Pucharze Narodów Afryki. Turniej ten odbywał się w Gwinei Równikowej i Gabonie, a finał rozegrano w Libreville, co miało dla Zambijczyków ogromne znaczenie symboliczne.