Republic F-84 Thunderjet

Republic Aviation F-84 "Thunderjet"
	; F-84E w czasach wojny koreańskiej w 1952.
	Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Republic Aviation Corporation
Typ	samolot myśliwski/samolot myśliwsko-bombowy
Konstrukcja	Metalowa
Załoga	1 osoba
	Historia
Data oblotu	28 lutego 1946
Lata produkcji	1947–1953
	Dane techniczne
Napęd	1 silnik turboodrzutowy Allison J35 o ciągu 2222 kg
	Wymiary
Rozpiętość	11,13 m
Długość	11,73 m
Wysokość	3,84 m
	Masa
Startowa	6905 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	998 km/h
Prędkość przelotowa	780 km/h
Pułap	13 180 m
Zasięg	2389 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	6 karabinów maszynowych kal. 12,7 mm,; 8 niekierowanych pocisków rakietowych kal. 127 mm,; 906 kg bomb
	Rzuty

Republic Aviation F-84 Thunderjet – samolot odrzutowy skonstruowany pod koniec drugiej wojny światowej dla USAAF-u, jeden z pierwszych myśliwców odrzutowych po drugiej wojnie światowej. Początkowe oznaczenie P-84 zmieniono na F-84 wraz z wprowadzeniem w USAF-ie nowego systemu oznaczeń. Prototyp oblatano 28 lutego 1946 roku, a do 1953 roku wyprodukowano łącznie około 4450 sztuk.

Skrzydła pierwszych wersji F-84 nie miały skosu, co powodowało, że w wojnie koreańskiej nie były w stanie sprostać górującym nad nimi osiągami myśliwcom MiG-15. Skośne powierzchnie nośne MiG-ów powodowały mniejsze opory aerodynamiczne w zakresie większych prędkości, pozwalając na znacznie lepsze osiągi w locie. W tych starciach Thunderjety odniosły tylko 9 zwycięstw przy utracie przynajmniej 18 swoich samolotów w walkach powietrznych^[1]. F-84 wycofano z tego powodu z użycia jako myśliwce i zaczęto stosować jako samoloty myśliwsko-bombowe do ataków na pociągi, magazyny, mosty, tamy, pozycje i wojska wroga. W tej roli maszyna przenosiła bomby (w tym zasobniki z napalmem) i niekierowane pociski rakietowe. Ogółem między 1951 a 1953 rokiem odbyły nad Półwyspem Koreańskim 86 408 lotów bojowych, zrzucając m.in. 50 427 ton bomb^[1]. Przynajmniej 122 samoloty utracono przez ogień z ziemi, ogółem utracono ze wszystkich przyczyn 305 maszyn^[1] (inne dane: 335).

Niepowodzenie wersji F-84 z prostymi skrzydłami w planowanej pierwotnie roli samolotu myśliwskiego przyczyniło się do powstania późniejszych, poprawionych wersji ze skośnymi skrzydłami. Znacznie zmodyfikowany samolot otrzymał ostatecznie oznaczenie F-84F Thunderstreak (prototyp oznaczono początkowo jako YF-96, co implikowałoby zupełnie nowe oznakowanie wersji seryjnej). Na bazie F-84F powstała także wersja rozpoznawcza RF-84F Thunderflash.

F-84 był pierwszym amerykańskim samolotem myśliwskim zdolnym przenosić taktyczną broń atomową o mocy 8–60 kT.

W 1953 roku czechosłowacki MiG-15 (S-102) przechwycił amerykańskiego F-84E nad granicą z Niemcami i oddał w jego kierunku dwie salwy ostrzegawcze. Zrobił to jednak tak nieudolnie, że obie trafiły samolot, a po drugiej (już nad amerykańska strefą okupacyjną) Thunderjet zapalił się, a Amerykanin musiał katapultować się nad Bawarią.

Wersje

XF-84 - 3 prototypy
YF-84A - 15 maszyn z produkcji przedseryjnej
F-84A - nie wyprodukowano (zamówienie opiewało na 99 maszyn)
F-84B - pierwsza wersja seryjna, silnik J35-A-15, wyprodukowano 226 sztuk
F-84C - wersja rozwojowa F-84B, silnik J35-A-13, ulepszona hydraulika i elektryka, wyprodukowano 191 sztuk
F-84D - wersja rozwojowa F-84C, silnik J35-A-17, dłuższy kadłub, nowe skrzydła, zewnętrzne zbiorniki paliwa, wyprodukowano 154 sztuki
F-84E - wersja rozwojowa F-84D, silnik J35-A-17D, radar celowniczy AN/APG-30, wyprodukowano 843 sztuk
YF-96A - wersja przedseryjna F-84F, przebudowana później do celów eksperymentalnych i oznaczona YRF-84F. 1 egzemplarz (Seriennummer 49-2430)
F-84F - (YF-96) wersja rozwojowa na bazie F-84E z silnikiem Wright J65, skośne powierzchnie nośne, znana jako "Thunderstreak", wyprodukowano 2711 sztuk
RF-84F - samolot rozpoznawczy na bazie F-84F, znany jako "Thunderflash", wyprodukowano 715 sztuk
F-84G - wersja rozwojowa F-84E, silnik J35-A-29, autopilot, zdolna do tankowania w powietrzu i przenoszenia bomb atomowych Mark 7, wyprodukowano 3025 sztuk (1936 dla NATO). F-84G używała formacja akrobatyczna Turkish Stars do swoich pokazów.
’’XF-84H’’ - 2 egzemplarze eksperymentalne do prób z silnikami turbośmigłowymi, ze względu na wytwarzany hałas zwane "Thunderscreech"

RF-84F Thunderflash
Formacja F-84 w 1952
Portugalski F-84
F-84G tankujący przewodem giętkim w 1954.

Użytkownicy

F-84E/G

F-84G był użytkowany w wielu państwach, głównie NATO, samoloty były przekazywane przez USA w ramach Military Assistance Program (MAP) lub Mutual Defence Aid Program (MDAP).

Belgia

Force Aêrienne Belge (192× F-84G, 21 F-84E 1951-1955)

Dania

Flyvevåbnet (238× F-84G, 6× F-84E 1951-1961)

Francja

Armée de l’air (324× F-84G, 30 F-84E 1951-1955)

Królestwo Grecji

Polemikí Aeroporía (171× F-84G 1952-1960)

Holandia

Koninklijke Luchtmacht (166× F-84G, 20 F-84E, 21× RF-84E 1951-1956)

Persja

Imperialne Irańskie Siły Powietrzne (Ex-US: 34× F-84G 1957-1965)

Jugosławia

Jugoslavensko ratno zrakoplovstvo (Ex-US: 136× F-84G od 1953, holenderskie: 33 F-84G od 1957, greckie: 60 F-84G od 1959)

Norwegia

Luftforsvaret (200× F-84G 1952-1960, 6 (R)F-84E 1951-1956)

Portugalia

Força Aérea Portuguesa (125× F-84G, 10 F-84E 1953-1973)

Tajlandia

Kong Thab Akat Thai (Ex-US: 30× F-84G 1956–1963)

Tajwan

Siły Powietrzne Republiki Chińskiej (170× F-84G od 1951)

Stany Zjednoczone

United States Air Force (226 F-84B, 191 F-84C, 154 F-84D, 743 F-84E, 789 F-84G od 1947)

Turcja

Türk Hava Kuvvetleri (300× F-84G 1952-1965)

Włochy

Aeronautica Militare Italiana (250× F-84G 1952-1957)

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Szymon Tetera, Republic F-84 Thunderjet nad Koreą (1950-1953). "Lotnictwo" nr 11/2015, s.98

Linki zewnętrzne

F84 w muzeum USAF, (ang.). nationalmuseum.af.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
F84 na www.Globalsecurity.org, (ang.)

[tetera-1] Szymon Tetera, Republic F-84 Thunderjet nad Koreą (1950-1953). "Lotnictwo" nr 11/2015, s.98

[1]

Samoloty myśliwskie	F-4 F-5 F-8 F-9 F-11 F-14 F-15 F-15E F-16 F/A-18 F/A-18E/F F-22 F-35 F-80 F-82 F-84 F-84F F-86 F-89 F-94 F-100 F-101 F-102 F-104 F-105 F-106 F-111 FH-1 FJ F2H F3D F3H F4D F6U F7U F8F F9F
Samoloty bombowe	B-1 B-2 B-36 B-45 B-47 B-50 B-52 B-57 B-58 B-66 F-117 P6M
Samoloty szturmowe	A-1 (AD) A-2 (AJ) A-3 A-4 A-5 A-6 A-7 A-10 A-26 A-37 AC-47 AC-119 AC-130 AM AV-8B
Samoloty patrolowe i zwalczania okrętów podwodnych	AF-2/3 P-2 P-3 P-8 P4M P5M S-2 S-3
Samoloty rozpoznawcze walki radioelektronicznej i dowodzenia	E-1 E-2 E-3 E-4 E-6 EA-6B EA-18G E-8 RF-61C EC-121 MC-12W SR-71 RC-135 U-2
Samoloty obserwacyjne	O-1 O-2 OV-1 OV-10
Samoloty szkolno-treningowe	TT T-6 T-28 T-33 T-34 T-37 T-38 T-43
Samoloty transportowe	C-2 C-5 C-7 C-8 C-9 C-17 C-20A/B/C/D/E C-20F/G/H/J C-23 C-32 C-37B C-74 C-97 C-118 C-119 C-123 C-124 C-130 C-131 C-133 C-135 C-140 C-141 L-20/U-6 U-1
Śmigłowce i pionowzloty	AH-1 AH-1Z AH-64 CH-34 CH-37 CH-46 CH-47 CH-53 CH-53E CH-54 HH-43 MH-6 MH-53 OH-6 OH-58 SH-2 SH-2G SH-3 SH-60 UH-1 UH-1N UH-1Y UH-19 UH-60 V-22
Bezzałogowe	AQM-91 BQM-74 D-21 FQM-151 Q-2 MQM-105 ScanEagle MQ-1/RQ-1 RQ-2 RQ-3 RQ-4 RQ-5 RQ-6 RQ-7 RQ-8A MQ-4C MQ-9 RQ-21 RQ-170
Konstrukcje doświadczalne i prototypy	A-12 A2D AH-56 AR40 Avenger Compound Seasprite 533 Bird of Prey Charger CL-760 E-10 F5D F2Y F-20 F-107 16H Jet Mentor MQ-25 N-102 NH-3A RAH-66 RQ-37 S-67 S-92 S-97 S-71 S-72 Sioux Scout KingCobra Skyrocket Skystreak Tacit Blue T-46 T-7 X-21 X-44 X-49 XB-46 XB-48 XC-99 XB-51 XB-70 XCG-20 XC-120 XF10F XF-85 XF-87 XF-88 XF-90 XF-91 XF-92 XF-103 XF-108 XF-109 XH-51A Compound XH-59 XP-79 XQ-58 XT-30 YA-9 YAH-63 YAL-1 YB-35 YB-49 YC-125 YF-12 YF-17 YF-23 YF-93 YF-95 YF-96 V-247 V-280 VZ-2 ARH-70

Seversky Aviation	SEV-3 P-35 Seversky A8V Seversky XP-41
Republic Aviation
Samoloty myśliwskie	P-43 X/P-44 P-47 XP-69 XP-72 F-84 F-84F XF-84H XF-91 XF-103 F-105
Inne	XF-12 JB-2 RC-3

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne