Republika Ałtaju

Republika Ałtaju
Республика Алтай
Алтай Республика
republika
ilustracja
GodłoFlaga
GodłoFlaga
Hymn:
Алтай Республиканыҥ Гимны
Państwo

 Rosja

Siedziba

Gornoałtajsk

Kod ISO 3166-2

RU-AL

Prezydent

Oleg Chorochordin

Premier

Oleg Chorochordin

Powierzchnia

92 903 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności


220 954[1]

• gęstość

2,38 os./km²

Strefa czasowa

czas moskiewski+3:00, UTC +7:00

Języki urzędowe

rosyjski, ałtajski

Położenie na mapie Rosji
Położenie na mapie
Strona internetowa
Portal Rosja
Altai republic map.png

Republika Ałtaju (ros. Республика Алтай) – autonomiczna republika, wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej, leżąca w południowej części zachodniej Syberii, w zlewisku rzek Bija i Katuń. W ramach federacji Ałtaj graniczy z Tuwą, Chakasją, Krajem Ałtajskim oraz obwodem kemerowskim, ma także zewnętrzną granicę z Chinami, Mongolią i Kazachstanem.

Geografia

Klimat umiarkowany kontynentalny, z krótkim, gorącym latem i długą, mroźną zimą. Powierzchnia republiki zróżnicowana, charakterystyczne wysokie grzbiety gór Ałtaj, poprzecinane głębokimi dolinami rzecznymi, rzadko szerokimi kotlinami górskimi. Najwyższa góra republiki – Biełucha (ałtajski: Kadyn-Baży), której wysokość wynosi 4506 m jest jednocześnie najwyższym punktem Syberii.

Strefa czasowa

Republika należy do omskiej strefy czasowej (OMST). UTC +7:00 przez cały rok. Wcześniej, przed 27 marca 2011 roku, obowiązywał czas standardowy (zimowy) strefy UTC+6:00, a czas letni – UTC+7:00.

Historia

Tereny obecnego Ałtaju pozostawały w przeszłości kolejno pod zwierzchnictwem: kaganatu tureckiego (552–744), Ujgurów (do połowy IX w.) i Kirgizów (do początku XIII w.). W XIII w. obszar ten wszedł w skład imperium mongolskiego Czyngis-chana. Od XVIII w. stanowił rejon kolonizacji rosyjskiej. W latach 30. XIX w. wprowadzono alfabet dla języka ałtajskiego, rosyjscy uczeni zaczęli publikować słowniki i podręczniki gramatyki, założono również pierwsze szkoły. Na początku XX w. rozwinął się na tych terenach ruch religijny (łączący elementy lamaizmu i szamanizmu), będący wyrazem oporu miejscowej ludności przeciwko Rosji (stłumiony w 1904). W czerwcu 1922 utworzono na obszarze Ałtaju Ojrocki Obwód Autonomiczny, przekształcony w styczniu 1948 w Górnoałtajski Obwód Autonomiczny. Od czerwca do grudnia 1991 Górnoałtajska SRR, od marca 1992 Republika Ałtaju.

Demografia

Według danych za 2010 rok w republice mieszkało 206 168 osób. Następuje spadek udziału procentowego Rosjan, którzy w 1989 roku stanowili 60,36%, a w 2010 roku stanowili 55,68% ludności republiki, podczas gdy następuje ciągły przyrost udziału procentowego rdzennych Ałtajczyków, którzy stanowili w 1989 roku – 30,99%, w 2002 roku – 32,98%, w 2010 roku – 35,33% ludności. Poza tym Kazachowie (w 2010 roku – 6,07%), Ukraińcy oraz Niemcy. Ludność miejska: 26,4%, wiejska: 73,6%.

Gospodarka

Zakłady przemysłu włókienniczego, skórzanego, materiałów budowlanych, drzewnego i spożywczego. Na rzece Katuń elektrownie wodne Czemalska i Katuńska. Przez terytorium Ałtaju przechodzi Trakt Czujski (od Bijska do granicy z Mongolią). Region rolniczy wchodzący w skład Zachodniosyberyjskiego Regionu Ekonomicznego. Uprawa zbóż (głównie jęczmienia, owsa), roślin pastewnych, warzyw i drzew owocowych. Chów i hodowla bydła, kóz, owiec, jaków i marali. Myślistwo i eksploatacja lasów.

Tablice rejestracyjne

Tablice pojazdów zarejestrowanych w Republice Ałtaju mają oznaczenie 04 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.

Podział administracyjny

MiastoPopulacjaLudność miejskaLudność wiejskaPowierzchniaGęstość zaludnienia
Gornoałtajsk52 79352 793---95,5 km²662,77 os./km²
RejonPopulacjaLudność miejskaLudność wiejskaPowierzchniaGęstość zaludnienia
czemalski9471---94713016 km²3,14 os./km²
czojski8919---89194526 km²1,96 os./km²
kosz-agacki17 707---17 70719 845 km²0,89 os./km²
majmiński27 131---27 1311285 km²21,1 os./km²
ongudajski15 743---15 74311 744 km²1,33 os./km²
szebaliński14 504---14 5043794 km²3,82 os./km²
turoczacki12 996---12 99611 015 km²1,18 os./km²
ułagański11 772---11 77218 367 km²0,64 os./km²
ust-kański15 368---15 3686244 km²2,46 os./km²
ust-koksiński17 485---17 48512 958 km²1,35 os./km²

Prezydenci Ałtaju

Religia

Większość populacji republiki wyznaje prawosławie. Religią rdzennych mieszkańców – Ałtajczyków do końca XIX wieku był szamanizm; na początku XX wieku wielu przeszło na burchanizm, stanowiący połączenie buddyzmu (lamaizmu) z szamanizmem, niektórzy zaś przyjęli prawosławie. Kilka procent populacji (głównie Kazachowie) wyznaje islam. Nieliczną grupę stanowią Świadkowie Jehowy[2].

Przypisy

  1. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2021 года и в среднем за 2020 год [dostęp 2021-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2021-03-19].
  2. Ałtajczycy – lud, który pokochaliśmy. „Przebudźcie się!”, s. 16–19, 22 czerwca 1999. Watchtower. ISSN 1234-1150. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Altai Republic.svg
Флаг Республики Алтай, Россия.
Map of Russia - Altai Republic (2008-03).svg
Autor: Marmelad, Licencja: CC BY-SA 2.5
Autogenerated image to indicate Russian subjects as of 2008-03. Subject as indicated by filename.
Altai republic map.png
Autor: PANONIAN, Licencja: CC0
Map of Altai Republic, Russia.
Сказка,Мечта,Красавица.jpg
Autor: Александр Лещёнок, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok znad jeziora Szawlińskiego Górnego (ros. Верхнее Шавлинское) na szczyty Bajka (Сказка), Sen (Мечта) oraz Piękność (Красавица) w Górach Północnoczujskich, w Republice Ałtaju, w Rosji.