Republika Angielska

Republika Angielska

Commonwealth of England

1649-1660
Flaga Anglii Herb Anglii
Stolica	Londyn
Ustrój polityczny	republika (1649-1653; 1659-1660) dyktatura (1653-1659)
Pierwszy lord protektor	Oliver Cromwell
Ostatni lord protektor	Richard Cromwell
Ścięcie króla Karola I, likwidacja urzędu króla i powołanie parlamentu	30 stycznia 1649
Zrezygnowanie z władzy przez Richarda Cromwella i wybór na króla Karola II	1660

Republika Angielska, Rzeczpospolita Angielska (ang. Commonwealth of England) – byt państwowy obejmujący Anglię w latach 1649-1660, w którym rządy sprawował parlament (1649-1653, 1659-1660) oraz lordowie protektorzy – Oliver Cromwell (1653-1658) i Richard Cromwell (1658-1659)^[1]. Rządy lordów protektorów miały charakter dyktatury, a samo państwo nosiło w ich czasie nazwę Protektoratu (the Protectorate; formalnie Commonwealth of England, Scotland and Wales). Okres istnienia Republiki zwany jest także bezkrólewiem (Interregnum).

Historia

Od 1642 w Królestwie Anglii toczyła się wojna domowa przeciwko królowi Karolowi I. Po serii zwycięstw nad wojskami rojalistów z Izby Gmin usunięto zwolenników ugody z monarchą, a Izbę Lordów pozbawiono wszelkiej władzy. Całkowicie podległy armii parlament (tzw. kadłubowy) zwołał sąd, który w styczniu 1649 roku oskarżył Karola I o zdradę państwa, skazując go na ścięcie, czego dokonano 30 stycznia. Wkrótce po wykonaniu wyroku formalnie zlikwidowano urząd króla, a Anglię ogłoszono „wspólnotą”, „rzecząpospolitą” (Commonwealth) rządzoną przez parlament.

W Królestwach Szkocji i Irlandii, które w czasie panowania Karola I znajdowały się w unii personalnej z Anglią, po straceniu Karola I za jego następcę uznano jego syna Karola II (w Szkocji dokonano jego koronacji). Po interwencji wojsk Cromwella, w 1652 oba kraje formalnie wcielono do republiki (faktyczny podbój Irlandii zakończył się w 1653^[2], a inkorporacja Szkocji nastąpiła w 1657^[3]).

Po czterech latach nieudolnych rządów Parlamentu Kadłubowego Oliver Cromwell rozpędził go, a po kilku miesiącach rozwiązał także nowo sformowany tzw. Parlament Świętych. 16 grudnia 1653 roku na mocy sporządzonej przez grupę oficerów konstytucji zwanej Instrumentem Rządzenia Cromwell przejął władzę w państwie jako lord protektor. Po śmierci Olivera Cromwella 3 września 1658 władzę przejął jego syn Richard. W następstwie jego rezygnacji, która miała miejsce 25 maja 1659, władza powróciła w ręce parlamentu, który rok później zadecydował o restauracji monarchii i wyborze na króla Karola II.

Przypisy

Bibliografia

• Protectorate, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2013-02-08]  (ang.).
• Interregnum (1649-1660). The official website of the British Monarchy. [dostęp 2013-02-08]. (ang.).

Historia Wielkiej Brytanii

Brytania Kaledonia Historia Szkocji Historia Anglii (V–VII wiek) Historia Anglii (VIII–XI wiek) Heptarchia Królestwo Szkocji Królestwo Anglii Dynastia normandzka Historia Anglii (XI–XV wiek) Wojna Dwóch Róż Anglia Tudorów Epoka elżbietańska Panowanie Stuartów Angielska wojna domowa Republika Angielska Restauracja Stuartów Chwalebna rewolucja Królestwo Wielkiej Brytanii Imperium brytyjskie Epoka georgiańska Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Rewolucja przemysłowa Epoka wiktoriańska Epoka edwardiańska Wielka Brytania w XX wieku Wielka Brytania

• Wielka Brytania