Republika Mahabadzka

Ten artykuł od 2022-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Republika Mahabadzka

كوماری مهاباد
Komarî Mehabad

1946
Flaga Godło
Hymn: Ey Reqîb (Hej Nieprzyjacielu)
Język urzędowy	kurdyjski
Stolica	Mahabad
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Muhammad Qazi
Szef rządu	premier Haji Baba Sheikh
Powierzchnia  • całkowita	37,437 km²
Waluta	rubel radziecki
Data powstania	22 stycznia 1946
Data likwidacji	16 grudnia 1946
Religia dominująca	islam
Strefa czasowa	UTC +03:30

Republika Kurdystanu lub Republika Mahabadzka – państwo kurdyjskie, istniejące od stycznia do grudnia 1946 na terytorium Iranu.

Powstanie Republiki

We wrześniu 1945 działacze Demokratycznej Partii Irańskiego Kurdystanu postanowili wykorzystać sytuację związaną z osłabieniem rządu w Teheranie w związku z tzw. „kryzysem irańskim” i powołać autonomiczną republikę kurdyjską w Iranie. Tereny irańskiego Kurdystanu były wówczas pod okupacją wojskową Związku Radzieckiego, który popierał tendencje separatystyczne w północno-zachodnim Iranie. 15 grudnia 1945 oddziały kurdyjskie pod wodzą Mustafy Barzaniego zajęły Mahabad. 22 stycznia 1946 proklamowano utworzenie Republiki Kurdystanu ze stolicą w Mahabadzie. Prezydentem kraju został założyciel i przywódca Demokratycznej Partii Irańskiego Kurdystanu – Muhammad Qazi.

Upadek Republiki

26 marca 1946 ZSRR podpisał porozumienie z rządem Iranu, na mocy którego wojska radzieckie miały wycofać się z północnego Iranu. Oznaczało to zakończenie poparcia Moskwy dla Kurdów. 13 grudnia wojska irańskie zajęły Tabriz. 17 grudnia 1946 Muhammad Qazi, chcąc uniknąć rozlewu krwi, poddał Republikę Mahabadzką bez walki. Rząd irański surowo ukarał wszystkich uczestniczących w proklamacji suwerennego Kurdystanu. Prezydent Qazi został postawiony przed trybunałem wojskowym i skazany na karę śmierci za zdradę stanu. Wyrok wykonano przez powieszenie na centralnym placu w Mahabadzie.

Zobacz też

• Druga Republika Turkiestanu Wschodniego
• Republika Araratu