Republika Raguzy

Respublica Ragusina
Repubblica di Ragusa
1358–1809
Flaga Republiki Raguzy
Godło Republiki Raguzy
Flaga Republiki RaguzyGodło Republiki Raguzy
Dewiza: (łac.) Libertas!
(Wolność!)
Język urzędowy

łacina, od 1492 dalmatyński

Stolica

Dubrownik (Raguza)

Ustrój polityczny

republika

Ostatni książę

Auguste Marmont

Powierzchnia
 • całkowita


1500 km²

Liczba ludności (1808)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


30 000
20 osób/km²

Data powstania

27 czerwca 1358

Data likwidacji

14 października 1809

Strefa czasowa

UTC +1 (zima)
UTC+2 (lato)

Mapa Republiki Raguzy

Republika Raguzy (czasami Republika Dubrownicka) – wolna republika kupiecka istniejąca w latach 1358–1809, o ustroju arystokratycznym, pod zwierzchnością kolejno: Wenecji (do 1358), Węgier i Turcji. Rozciągała się od Kleku na północnym zachodzie do Zatoki Kotorskiej na południu, ze stolicą w Raguzie (w 1909 r. nazwa miasta została zmieniona na Dubrownik).

Utrzymywała swoją niepodległość głównie dzięki zręcznej dyplomacji, polegającej na sprytnym lawirowaniu między Imperium Osmańskim a Wenecją.

Podstawą bytu republiki było przede wszystkim pośrednictwo w handlu między Wschodem a Zachodem. Miała flotę z 300 okrętami i własny system monetarny. Okresami, zwłaszcza po dużych stratach floty weneckiej w XVI w., jej flota była największą na Adriatyku i jedną z większych na Morzu Śródziemnym. Poza milicją miejską, strzegącą potężnych fortyfikacji miasta Raguzy, Republika nie posiadała armii.

Jej przedstawicielstwa dyplomatyczne oraz kupieckie faktorie rozrzucone były na Bałkanach i na wybrzeżu Adriatyku. Przez Raguzę wędrowały towary z Azji Mniejszej do Włoch i odwrotnie, przede wszystkim złoto i srebro, skóry i wełna, miedź i wosk, jedwab i sukno, przyprawy korzenne i broń. Rosnąca siła gospodarcza powodowała rozwój kulturalny miasta, którego największy rozkwit przypadł na XV-XVI w.

W Republice panował demokratyczny, jak na owe czasy, system rządów. Władza należała do 29 rodów szlacheckich oraz wybieranego na rok lub miesiąc księcia-rektora. Rolę parlamentu pełniły Wielka Rada i Mała Rada, zaś Rada Uproszonych stanowiła odpowiednik dzisiejszego senatu.

Patronem Republiki był św. Błażej, symbolem – biała flaga. Zawołaniem i hasłem było „libertas” (wolność).

Republika straciła na znaczeniu po odkryciu Ameryki i związanej z tym zmianie szlaków handlowych. Prawdopodobnie w wyprawie Kolumba brało udział co najmniej dwóch mieszkańców Raguzy. Paradoksalnie, niekorzystne dla niej okazało się również osłabienie potęgi tureckiej.

Tragedii dopełniły również klęski żywiołowe, epidemie i zarazy, także zdarzające się coraz częściej trzęsienia ziemi, w tym najtragiczniejsze w 1667 roku. Odtąd republika chyliła się ku upadkowi.

W 1806 roku do zagrożonej przez wojska rosyjskie Raguzy wkroczyły wojska Napoleona. W 1808 roku Francuzi zadecydowali o likwidacji republiki, a w kolejnym roku Dubrownik wcielono do Prowincji Iliryjskich[1].

Ważne daty z historii Republiki:

  • 1296 – budowa kanalizacji w Dubrowniku
  • 1317 – otwarcie najstarszej, do dziś działającej apteki
  • 1395 – najstarsze w Europie prawo o ubezpieczeniach
  • 1172, 1196, 1215, 1228, 1252–1254, 1265–1268, 1275, 1301–1302, 1317–1318, 1325, 1328 – oblężenia Dubrownika przez Serbię
  • 1667 – trzęsienie ziemi

Znane postacie

Przypisy

  1. Rapacka 1977 ↓, s. 235, 258.

Bibliografia

  • Joanna Rapacka: Rzeczpospolita Dubrownicka. Wyd. 1. Warszawa 1977: Książka i Wiedza. (Wyd. 2, z posłowiem Andrzeja Mandaliana. Sejny 2005: Pogranicze. ISBN 83-86872-72-1).

Media użyte na tej stronie

Dubrovnik grb varijanta.png
Autor: Berto456, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dubrovnik coat of arms 18th century variant
St. Blaise - National Flag of the Ragusan Republic.png
Autor: Berto456, Licencja: CC BY-SA 4.0
Representation of the flag of St. Blaise which is the National Flag of the Ragusan Republic, in the colors used during the Republic.
Ragusa.png
Map of the Republic of Ragusa as of 1808