Republika Rio-Grandense

Republika Rio-Grandense
República Rio-Grandense
1836-1845
Flaga
Herb
Flaga Herb
Dewiza: (port.) Liberdade, Igualdade, Humanidade
(Wolność, Równość, Człowieczeństwo)
StolicaOficjalne
Piratini
Caçapava do Sul
Alegrete
São Gabriel
Nieoficjalne
Bagé (przez dwa tygodnie)
São Borja
Typ państwarepublika
Głowa państwaPrezydent José Gomes de Vasconcelos Jardim
Powierzchnia
 • całkowita

281 748,5[a] km²
Ogłoszenie niepodległościod Cesarstwa Brazylii
11 września 1836
LikwidacjaTraktat Poncho Verde
1 marca 1845
Religia dominującakatolicyzm
Mapa
Obszar dzisiejszego stanu Rio Grande do Sul

Republika Rio-Grandense (port. República Rio-Grandense) – krótko istniejące państwo w Ameryce Południowej w latach 1836-1845. Nazywane także od stolicy Piratini w której zostało ustanowione Republiką Piratini. Istniało na obszarze dzisiejszego stanu Rio Grande do Sul. Powstanie państwa było skutkiem jednej z najdłuższych rewolt w historii Brazylii[1]. Niepodległość została ogłoszona 11 września 1836 roku przez generała Antônio de Sousa Neto po zwycięskiej bitwie o Arroio Seival (dzisiejsza Candiota) podczas Powstania Farrapos. Urugwaj poprzez umowę wzajemnej współpracy uznał niepodległość.

Głównymi przywódcami Republiki Rio-Grandense zostali lokalni farmerzy, którzy nauczyli się sztuki wojennej podczas wojny brazylijsko-argentyńskiej w latach 1825-1828, jak prezydent nowej republiki Bento Gonçalves da Silva. Konstytucja została ogłoszona w 1843 roku w Alegrete[2].

Historia

Gospodarka ówczesnej prowincji Rio Grande do Sul koncentrowała się na produkcji suszonego mięsa i skóry. Całość sprzedawano na rynek wewnętrzny Cesarstwa Brazylii, jednak przewartościowany kurs reala oraz niekorzyści taryfowe spowodowały sprzedaż towarów przez farmerów po znacznie niższych cenach niż w innych częściach kraju. Doprowadziło to do wybuchu powstania farmerów oraz bitwy o Arroio Seival 10 września 1836. Rebelianci odnieśli zwycięstwo a ich dowódca, generał Antônio de Sousa Neto następnego dnia ogłosił niepodległość Republiki Rio-Grandense[3].

Kolejnym przywódcą separatystów został Bento Gonçalves da Silva, aresztowany następnie przez siły cesarskie w prowincji Bahia. 6 listopada 1836 roku ogłoszony został prezydentem, wraz z czterema wiceprezydentami:

1º - Antônio Paulino da Fontoura,
2º - José Mariano de Matos,
3º - Domingos José de Almeida,
4º - Inácio José de Oliveira Guimarães.

Po uwięzieniu Bento Gonclavesa da Silvy należało wybrać nowego prezydenta, którym został José Gomes de Vasconcelos Jardim. Błyskawicznie powołał on skład rządu republiki[3]:

  • Domingos José de Almeida - minister spraw wewnętrznych i skarbu
  • José Pinheiro de Ulhoa Cintra - minister sprawiedliwości i spraw zagranicznych
  • José Mariano de Matos - minister wojny i marynarki

W czasie powstania mianowano także generałów republiki:

  • João Manuel de Lima e Silva
  • Bento Gonçalves da Silva
  • Antônio de Sousa Neto
  • Bento Manuel Ribeiro
  • David Canabarro
  • João Antônio da Silveira
Proklamacja Republiki Piratini, 1915, autor: Antônio Parreiras

Pierwszą stolicą nowego państwa było miasto Piratini[3]. W 1839 roku wojska pod wodzą włoskiego rewolucjonisty Giuseppe Garibaldiego i gaucho David Canabarro proklamowały na terenie stanu Santa Catarina Republikę Juliana ze stolicą w mieście Laguna. Nowa republika stworzyła z Rio-Grandense konfederację, która nie trwała długo z powodu problemów ze zdobyciem miasta Nossa Senhora do Desterro (obecnie Florianópolis), stolicy stanu Santa Catarina. Republika Rio-Grandense została rozwiązana 1 marca 1845 roku na mocy traktatu Poncho Verde, który gwarantował niektóre prawa dla prowincji wynikające z konstytucji republiki. W ciągu dziewięciu lat państwo miało w sumie sześć stolic: Piratini, Caçapava do Sul, Alegrete, São Gabriel, Bagé i São Borja.

Schizma religijna

Alegoria Powstania Farrapos

Parafie gauchów podlegały biskupstwu w Rio de Janeiro, które wprowadzało wiele barier w funkcjonowaniu kościoła w nowo powstałej republice, gdyż nowe państwo odcięło się od sądów cesarskich. 22 czerwca 1838 roku kaznodzieja Chagas podczas spotkania z wikariuszem apostolskim wymówił posłuszeństwo biskupowi w Rio de Janeiro tworząc rozłam w Kościele katolickim w Rio Grande do Sul. Ojciec Chagas niezależnie mianował księży oraz udzielał dyspens. Został z tego powodu ekskomunikowany i wszelkie jego działania zostały uznane przez biskupa Rio de Janeiro za nielegalne. Większość duchownych w republice dołączyła do nowej władzy kościelnej[4]. Sytuacja taka trwała do końca powstania, kiedy ksiądz Chagas pojednał się z biskupem Rio de Janeiro. Po zakończeniu rewolucji biskup zlecił, aby ksiądz Fidêncio José Ortiz przejrzał wszystkie dokumenty uważane za nielegalne, wydane przez Chagasa[5].

Uznanie niepodległości

Portret Bento Gonçalvesa da Silvy

Urugwaj poprzez traktat o wzajemnej współpracy uznał istnienie republiki. Inne kraje takie jak Stany Zjednoczone, Francja czy Anglia, nie przedstawiły jasno określonego stanowiska. Było to związane z rozpadem w 1830 roku państwa Zjednoczone Prowincje Rio de La Plata i powstaniem Wschodniej Republiki Urugwaju. Argentyński dyktator Juan Manuel de Rosas próbował odzyskać Urugwaj, przy czym oferował także wsparcie dla jednego z przywódców rebeliantów Rio-Grandense, Davida Canabarro[6]. Juan Manuel de Rosas został następnie odsunięty od władzy przez siły brazylijskie.

Lata późniejsze

Traktat Poncho Verde ostatecznie zlikwidował republikę zachowując niektóre mechanizmy samorządowe i gospodarcze oraz przywileje wywalczone przez powstańców. Po proklamowaniu republiki Brazylii w 1889 roku wydzielono stan Rio Grande do Sul z cesarskiej prowincji São Pedro do Rio Grande do Sul. Nowy stan zachował flagę, herb oraz granice Republiki Rio-Grandense.

Zobacz też

Uwagi

  1. Powierzchnia republiki w przybliżeniu odpowiadała dzisiejszej powierzchni stanu Rio Grande do Sul.

Przypisy

  1. Rewolucja Farrapos i Republika Rio-Grandense (port.). [dostęp 2012-03-19].
  2. Konstytucja Republiki Rio-Grandense (port.). [dostęp 2012-03-19].
  3. a b c Spalding, Walter. A revolução farroupilha in: Enciclopédia Rio-grandense, Editora Regional, Canoas, 1956.
  4. História da Igreja no Rio Grande do Sul, Tom 1, EDIPUCRS, 1994, str. 181.
  5. TORRES, Euclides, Ojciec, polityk i farmer, Gazeta de Caçapava (port.). [dostęp 2012-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-06)].
  6. Biogram Davida Canabarro (port.). [dostęp 2012-03-12].

Bibliografia

  • A República Catarinense e Anita Garibaldi. Governo do Estado de Santa Catarina, język portugalski, [dostęp 2012-03-24].
  • Menéndez, Jorge Otero. Un escollo para la Patria Grande [w:] Uruguay, un destino incierto. Edición electrónica, 2006, wydanie cyfrowe, język hiszpański, [dostęp 2012-03-24].
  • Piccolo, Helga. "A paz dos caramurus" wydanie cyfrowe Caderno de História, nr. 14, wyd. Memorial do Rio Grande do Sul, język portugalski, [dostęp 2012-03-24].
  • Sant'ana, Elma. "Garibaldi e as Repúblicas do Sul" wersja cyfrowa (17 MB) Cadernos de História, wyd. Memorial do Rio Grande do Sul, język portugalski, [dostęp 2012-03-24].
  • Varela, Alfredo. História da Grande Revolução Instituto Histórico e Geográfico do Rio Grande do Sul, Porto Alegre, 1933, wydanie 6, język portugalski, wersja elektroniczna [dostęp 2012-03-24].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

MuseuJulio5.jpg
PEDROSO, Padre Hildebrando de Freitas: Alegoria Farroupilha, aquarela sobre papel, colado em papelão. Acervo do Museu Júlio de Castilhos, Porto Alegre, Brasil. Segundo Athos Damasceno, o autor da alegoria é o padre Francisco das Chagas Martins Ávila e Sousa, o conhecido Padre Chagas (cf. Damasceno, Athos. Artes Plásticas no Rio Grande do Sul, 1971, p. 70).
Hino Republicano RS 1835.mid
Autor: midi sequence by Ricardo André Frantz (User:Tetraktys), Licencja: CC BY-SA 3.0
"Hymno republicano riograndense de 1835". A partitura manuscrita pertencente ao acervo do Museu Júlio de Castilhos, Porto Alegre, onde consta a inscrição "Este hino foi solfejado pelo ministro Augusto Pereira Leitão, revolucionário de 35". O acorde de 7ª na abertura foi interpretado como um arpeggio. Foram alterados acidentes nos compassos 14 e 18 que indicavam Lá#, incongruente com a clave de Fá maior (talvez erro de cópia), e acrescentados em seu lugar um # no Fá do baixo, que estava natural contra Fá# da melodia acima na modulação para Ré menor. Também uma nota do baixo do segundo compasso foi alterada de Lá para Sib por aparentemente ser um erro de harmonia, comparando-se com passagem semelhante mais adiante que traz o Sib no mesmo ponto
RioGrandedoSul MesoMicroMunicip.svg
Autor: Raphael Lorenzeto de Abreu, Licencja: CC BY 2.5
Map of Rio Grande do Sul state
MuseuJulio10.jpg
Retrato de Bento Gonçalves da Silva, óleo sobre tela, século XIX, Pintado por Guilherme Litran. Acervo do Museu Júlio de Castilhos, Porto Alegre, Brasil.