Retów

Retów

Rietavas

(c) Algirdas, CC-BY-SA-3.0 Muzeum w Retowie
Herb Flaga
Państwo	Litwa
Okręg	telszański
Burmistrz	Romanas Jurčius
Populacja (2005) • liczba ludności	3937
Nr kierunkowy	448
Kod pocztowy	LT-5663
Położenie na mapie Litwy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Retów
55°43′N 21°56′E/55,716667 21,933333
Strona internetowa
Portal Litwa, Łotwa i Estonia

Retów, także Retowo^[1] (lit. Rietavas) – miasto na Litwie, położone w okręgu telszańskim, 25 km od Płungian (rejon).

Historia

Retów był stolicą jednego z traktów Księstwa Żmudzkiego i razem z okolicznymi dobrami wchodził w skład dóbr stołowych Wielkich Książąt Litewskich. Od końca XVI wieku do początku XVIII wieku dzierżawili je Sapiehowie. Po nich dzierżawcą został Tadeusz Franciszek Ogiński. W 1775 nadano dobra retowskie na własność Ksaweremu Ogińskiemu. W 1812 Retów odkupił ks. Michał Kleofas Ogiński (1765–1833), bratanek Tadeusza, jeden z przywódców powstania kościuszkowskiego, kompozytor i pamiętnikarz z Zalesia koło Smorgoń.

W czasie powstania listopadowego w 1831 roku uruchomiono w majątku produkcję broni i amunicji dla powstańców. Syn Michała Kleofasa, ks. Ireneusz Kleofas Ogiński (1808–1863) osiadł w Retowie na stałe i w 2 połowie XIX wieku wybudował nową rezydencję. W 1859 Ogińscy założyli szkołę rolniczą. Uruchomiono hutę i fabrykę maszyn rolniczych, organizowano wystawy rolnicze. W 1875 założono w Retowie szkołę muzyczną, a w 1883 orkiestrę symfoniczną. W 1892 powstała w Retowie pierwsza na Litwie elektrownia wiatrowa i linia telefoniczna.

Książę Bogdan Michał Ogiński zmarł bezpotomnie w 1909. W tym samym roku spłonął należący do niego pałac. Po 1922 roku władze Republiki Litewskiej upaństwowiły majątek. Po II wojnie światowej był tu ośrodek kołchozu oraz szkoła rolnicza.

Zabytki

• pałac w stylu włoskim, z wieżą wybudowany przez Ogińskich^[2] – obiekt spłonął w 1909, zachowały się zabudowania dworskie oraz wieża elektrowni.
• zespół pałacowy otacza jeden z największych na Litwie parków krajobrazowych (60 ha).
• kościół św. Michała Archanioła – wybudowany w latach 1853–1874 w stylu neoromańskim. Jest to monumentalna trójnawowa bazylika w stylu weneckim. Jeden z największych na Litwie. Budowniczym był architekt króla pruskiego Fryderyk August Stüler według projektu Gąsowskiego. Fundator Ireneusz Ogiński^[3].
• kaplica grobowa Ogińskich z XIX wieku z czterema rzeźbami. W kaplicy pochowano ks. Bogdana Michała Ogińskiego (zm. 1909, epitafium na zewnętrznej ścianie kaplicy) oraz jego brata Michała Mikołaja (1849–1902) z Płungian. Obok kaplicy znajduje się żeliwny nagrobek na dawnej mogile ks. Ignacego Ogińskiego (1808–1863), którego szczątki przeniesiono do kościoła w 1873.

Pałac Ogińskich w Retowie

Kościół

Przypisy

Bibliografia

• Tomasz Krzywicki: Litwa: przewodnik. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2005, s. 236. ISBN 83-89188-40-6.

Linki zewnętrzne

• Retów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 626 .