Rewersja

Odmiana ozdobna jeżówki purpurowej rewertująca do formy wyjściowej

Rewersja (z łac. re- – "w tył; znów; naprzeciw" – i versio – "obracanie")^[1] – w biologii podtyp homoplazji, związany z powrotem do cechy ancestralnej.

Rewersja jako rodzaj homoplazji ma pewne znaczenie w filogenetyce^[2].

Zgodnie z jednym z postulatów Karola Darwina różne taksony mogą mieć wspólne pochodzenie, a więc pochodzić od wspólnego przodka^[3]. W miarę ewoluowania organizmy stopniowo oddalają się od siebie, coraz bardziej się od siebie różniąc. Nauka stara się odtworzyć wzajemne pokrewieństwa taksonów^[4]. Bazuje przy tym na cechach rozpatrywanych organizmów, zwłaszcza na cechach nowych ewolucyjnie, czyli apomorfiach. Grupy o wspólnym pochodzeniu posiadają pewne cechy właściwe tylko im, nie występujące u żadnych innych organizmów. Takie cechy to synapomorfie wyznaczające grupy monofiletyczne, najbardziej użyteczne w odtwarzaniu filogenezy. Jednakże istnienie u różnych organizmów takiej samej cechy nie musi świadczyć o wspólnym pochodzeniu. Nie każda wspólna cecha jest synapomorfią: może być ona homoplazją, a więc wspólną cechą, która rozwinęła się więcej niż raz. Obok konwergencji występowanie tej samej cechy u niespokrewnionych taksonów tłumaczyć można też rewersją^[5].

Rewersja, czyli przemiana odwrotna, zachodzi wtedy, gdy jakiś takson o pewnej cesze apomorficznej traci ją i wtórnie osiąga znowu wcześniejszy stan ancestralny (plezjomorficzny). Tak więc dana cecha czy stan cechy istnieje u części taksonów jako cecha ancestralna, a u części jako efekt rewersji. Część organizmów z daną cechą czy danym stanem cechy może pochodzić więc od organizmów bez danej cechy czy danego stanu cechy. Siłą rzeczy przodek bez rozpatrywanej cechy też musi być bliżej spokrewniony z taksonem po rewersji, niż jego przodek posiadający jeszcze cechę plezjomorficzną^[2].

Jako przykład rewersji Futuyma podaje zęby płaza z rodzaju Amphignathodon. Przodkowie współczesnych płazów bezogonowych mieli zęby, co można uznać za cechę ancestralną. W trakcie ewolucji linia ta straciła zęby, co stanowi apomorfię. Ponowne pojawienie się zębów u Amphignathodon to powrót do cechy pierwotnej. Nie świadczy ono w żadnym razie o bliskim pokrewieństwie rzeczonego płaza z uzębionymi przodkami płazów^[6].

W przypadku cechy ancestralnej pojawiającej się u danego osobnika, mimo że nie występowała u jego bezpośrednich przodków (na przykład oddzielona kość strzałkowa i kość łokciowa u konia) używa się terminu atawizm^[7].

Przypisy

Bibliografia

• Douglas J. Futuyma: Ewolucja. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008. ISBN 978-83-235-0577-8.