Rewolucja naukowa

William Blake, Newton, 1805

Rewolucja naukowa – gwałtowne przejście od jednego do drugiego sposobu widzenia świata o odmiennych założeniach i kanonach naukowości, powodujące przewartościowanie panującego w nauce paradygmatu.

W filozofii nauki i krytycznej historii nauki istnieją dwa odmienne spojrzenia na rewolucję naukową.

  1. Rewolucje są to dość rzadkie i krótkie epizody w dziejach nauki, przetykane znacznie dłuższymi okresami nauki normalnej. Jest to ujęcie Thomasa Kuhna.
  2. Rewolucja w nauce jest zjawiskiem permanentnym, starcia między teoriami o dużym stopniu ogólności zachodzą znacznie częściej. Nauka normalna jest zjawiskiem dla nauki niebezpiecznym, ponieważ doprowadzić może do końca autentycznej refleksji naukowej. Jest to ujęcie Karla Poppera. Zwolennikiem permanentnego charakteru rewolucji w nauce był również Paul Feyerabend.
  3. Rewolucje w nauce są skorelowane z przemianami w kulturze. Nauka jest złożonym zjawiskiem oddającym złożoność i zmienność danej kultury, w którym współwystępują tendencje rewolucyjne i zachowawcze. Jest to ujęcie umiarkowanej socjologii i antropologii wiedzy: Karol Marks, Richard Rorty, Robert Maxwell Young.

Do tego typu rewolucji w naukach przyrodniczych zalicza się:

Bibliografia

  • Bruno Latour, Steve Woolgar, Laboratory Life. The Contruction of Scientific Facts. Princeton, New Jersey 1986
  • T. S. Kuhn, The structure of scientific revolutions, Chicago 1996 (pierwsze wydanie ukazało się w 1962 roku)
  • André Kukla, Social Constructivism and the Philosophy of Science, London New York 2000
  • Wiktor Werner, Między Scyllą obiektywizmu a Charybdą subiektywizmu. Projekt antropologii nauki Roberta Maxwella Younga – próba analizy krytycznej. [w:] Bożena Płonka-Syroka [red.], „Antropologia wiedzy. Perspektywy badawcze dyscypliny.” Wydawnictwo katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005, s. 53-66

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Newton-WilliamBlake.jpg

William Blake's Newton (1795), colour print with pen & ink and watercolour.

Blake's picture of Newton as a divine geometer was one of a series he created while living in Lambeth in the late 1790s.

Blake's printing appears to have been a form of self-developed monoprint which he then finished with additions in pen and ink coupled with watercolour washes.