Rezerwat przyrody Brzozowy Grąd

Brzozowy Grąd
rezerwat florystyczny
Państwo Polska
Województwo podlaskie
PołożenieJezioro Studzieniczne, Augustów
MezoregionRównina Augustowska
Data utworzenia1963
Akt prawnyM.P. z 1963 r. nr 14, poz. 81
Powierzchnia0,08 ha
Ochronaczynna
Położenie na mapie powiatu augustowskiego
Mapa konturowa powiatu augustowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Brzozowy Grąd”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Brzozowy Grąd”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Brzozowy Grąd”
Ziemia53°51′55,6″N 23°06′34,3″E/53,865444 23,109528
Obuwik pospolity

Rezerwat przyrody Brzozowy Grąd – rezerwat przyrody położony na wyspie Brzozowy Grąd na Jeziorze Studzienicznym, w Augustowie w województwie podlaskim.

Charakterystyka

Rezerwat powołano Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 14 stycznia 1963[1]. Według aktu powołującego[1] i Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody[2] powierzchnia rezerwatu wynosi 0,08 ha, zaś według opracowania Nadleśnictwa Szczebra – 0,12 ha[3]. W aktach prawnych nie określono rodzaju, typu i podtypu rezerwatu[2]. Według publikacji Nadleśnictwa Szczebra jest to rezerwat florystyczny[3].

Rezerwat znajduje się około 8 km na wschód od centrum Augustowa[4]. Położony jest w Nadleśnictwie Szczebra w obrębie Serwy w leśnictwie Przewięź (oddział 178h)[3]. Zajmuje całość niewielkiej wyspy „Brzozowy Grąd” w zachodniej części Jeziora Studzienicznego[3]. Długość linii brzegowej wyspy wynosi około 150 metrów[5]. Wyspa wzniesiona jest 15–50 cm nad taflę wody, zależnie od poziomu wody w jeziorze[3]. Od strony wsi Studzieniczna obrzeża wyspy są porośnięte kilkunastometrowym pasem trzcin[5]. Wyspę pokrywają gleby gruntowo-glejowe o wysokim stopniu uwilgotnienia, wytworzone z piasku słabogliniastego zalegającego na piaskach luźnych[3].

Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych stanowisk obuwika pospolitego – objętej całkowitą ochroną rzadkiej rośliny z rodziny storczykowatych[2][6].

Flora i fauna

Roślinność rezerwatu stanowi stadium przejściowe w sukcesji zbiorowisk szuwarowych do zbiorowisk grądowych[3]. Dominuje las wilgotny, zaś na obrzeżach występuje inicjalny pas olsu[5]. Na drzewostan o niskim zadrzewieniu składa się olsza czarna i lipa w wieku 60 lat i miejscami olsza czarna w wieku 30 lat (wiek drzew z 2013)[3].

Rezerwat utworzono w celu ochrony obuwika pospolitego, jednak jego istnienie w rezerwacie jest zagrożone. W latach 90. XX w. odnotowano tylko 11 roślin tego gatunku.

Oprócz obuwika w rezerwacie występują też inne gatunki chronione: wawrzynek wilczełyko (ochrona ścisła), kalina koralowa, konwalia majowa, kruszyna pospolita (ochrona częściowa)[3].

Wyspa stanowi miejsce schronienia dla ptactwa wodno-błotnego[3].

Ochrona i zagrożenia

Rezerwat leży na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszcza i Jeziora Augustowskie oraz dwóch obszarów sieci Natura 2000: obszaru specjalnej ochrony ptaków „Puszcza Augustowska” (PLB200002) oraz obszaru siedliskowego „Ostoja Augustowska” (PLH200005)[7][8].

Obszar rezerwatu podlega ochronie czynnej[2]. Nadzór nad rezerwatem sprawuje Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Białymstoku[2]. Według stanu na 2019 dla rezerwatu nie obowiązują zadania ochronne[2].

Rezerwat posiada plan ochrony zatwierdzony w 2008[9]. Plan ten identyfikuje dwa zagrożenia dla rezerwatu i definiuje sposoby zapobiegania:

  1. postępująca sukcesja drzew i krzewów powodująca zanik obuwika pospolitego – przeciwdziałaniem jest wykaszanie i usuwanie roślinności zielnej, krzewów i drzew[9]
  2. nadmierna penetracja terenu przez turystów – przeciwdziałaniem jest naprawienie i wymiana tablic informacyjnych oraz wzmożone kontrole rezerwatu i okolic w okresie letnim[9]

Plan ochrony zaleca też, aby nie lokalizować w otoczeniu 100 metrów od granic rezerwatu urządzeń i budowli, mogących pogorszyć stan środowiska[9].

Przypisy

  1. ↑ a b Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 14 stycznia 1963 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody. [dostęp 2019-02-11].
  2. ↑ a b c d e f Rezerwat przyrody Brzozowy Grąd. W: Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-02-11].
  3. ↑ a b c d e f g h i j Program ochrony przyrody Nadleśnictwa Szczebra 2013 ↓, s. 21.
  4. ↑ Odległość na podstawie: Geoportal.gov.pl. [dostęp 2011-07-25].
  5. ↑ a b c Program ochrony przyrody Nadleśnictwa Szczebra 2003 ↓, s. 12.
  6. ↑ Program ochrony przyrody Nadleśnictwa Szczebra 2003 ↓, s. 11.
  7. ↑ Na podstawie interaktywnej mapy na stronie Geoserwisu
  8. ↑ Natura 2000 – Standardowy formularz danych. Puszcza Augustowska PLB200002. Natura 2000. [dostęp 2019-02-11].
  9. ↑ a b c d Rozporządzenie nr 8/08 Wojewody Podlaskiego z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Mały Borek”. Dziennik Urzędowy Województwa Podlaskiego. Nr 204. Poz. 2043 s. 17236–17237. [dostęp 2019-02-11].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Powiat augustowski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu augustowskiego, Polska
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Podlaskie Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief ocation map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E