Rezerwat przyrody Kornuty

Kornuty

Wychodnie skalne z gruboziarnistego piaskowca magurskiego
rezerwat przyrody nieożywionej
Typ	geologiczny i glebowy[1][2]
Podtyp	form tektonicznych i erozyjnych[1][2]
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Mezoregion	Beskid Niski
Data utworzenia	1953
Akt prawny	M.P. z 1953 r. nr 97, poz. 1351
Powierzchnia	11,90 ha
Ochrona	ścisła
Położenie na mapie gminy Sękowa Kornuty
Położenie na mapie Polski Kornuty
Położenie na mapie województwa małopolskiego Kornuty
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Kornuty
49°35′14″N 21°19′45″E/49,587222 21,329167

Rezerwat przyrody Kornuty – rezerwat przyrody nieożywionej w północno-zachodniej części pasma Magury Wątkowskiej (Beskid Niski), na zboczu góry o tej samej nazwie. Administracyjnie jest położony w gminie Sękowa, w powiecie gorlickim, w województwie małopolskim^[1][2]. Leży na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Gorlice (leśnictwo Bodaki)^[1][3].

Rezerwat jest położony na terenie otuliny Magurskiego Parku Narodowego oraz na terenie dwóch obszarów sieci Natura 2000: siedliskowego „Ostoja Magurska” PLH180001 oraz ptasiego „Beskid Niski” PLB180002^[4].

„Kornuty” to najstarszy rezerwat przyrody w Beskidzie Niskim. Utworzono go w 1953 na powierzchni 3,32 ha^[5], faktycznie istniał od 1938, kiedy to oddział PTT w Gorlicach wykupił z rąk prywatnych pierwsze 7 ha gruntów celem ich ochrony. Obejmowały one wtedy m.in. znaczny fragment łąk, które do dziś w znacznej części zarosły lasem. Poniżej samego rezerwatu istniało przed drugą wojną światową schronisko turystyczne, które jednak spłonęło. W 1964 powiększono go do obecnych 11,90 ha^[3].

Rezerwat obejmuje fragment południowo-zachodniego zbocza Magury Wątkowskiej, poniżej szczytu Kornuty, na którym rozrzucone są fantazyjnie ukształtowane skały, o wysokości do 10 metrów, zbudowane z odporniejszego na erozję gruboławicowego piaskowca magurskiego. Skały te w wyniku wietrzenia przybierają formy ambon, baszt, maczug, ścian i progów skalnych. Wiele z nich ma własne nazwy, takie jak Okap, Babka, Ryba, Pięść, Zbój Sypko^[6]. Teren rezerwatu pokrywają w wielu miejscach lokalne, luźne blokowiska głazów i usypiska okruchów skalnych, będące wynikiem wietrzenia tych skał. Osobliwościami tego rezerwatu są jaskinie szczelinowe (niewielkie, wyjątkiem jest Jaskinia Mroczna – długość korytarzy wynosi prawie 200 m).

Rezerwat porasta buczyna karpacka z przewagą starodrzewu buków, domieszkę stanowią: jawory, jodły, paklony, lipy drobnolistne, czereśnie. W runie występują interesujące rośliny: lilia złotogłów, kokorycz pusta, kopytnik pospolity, goryczka trojeściowa, przetacznik gorzki, kostrzewa górska, paprotka zwyczajna, podrzeń żebrowiec, widłak wroniec i inne.

Osobliwością florystyczną rezerwatu do końca lat 90. XX w. było stanowisko kosodrzewiny. Opis z roku 1936 podawał, że rosły tu 4 krzewy tej rośliny. W połowie lat 90. był to już tylko jeden krzak, rosnący kilkadziesiąt metrów na północny wschód od największego zgrupowania skał, lecz i on wkrótce zginął. Zdania co do pochodzenia stanowiska, odległego o 100 km od Tatr i jeszcze więcej od Czarnohory, gdzie ten gatunek występuje na naturalnych stanowiskach, były podzielone. Obecnie przyjmuje się, że stanowisko to było jednak reliktem z epoki lodowcowej, kiedy klimat był tu znacznie chłodniejszy niż dziś.

Pomrowy błękitne spotkane na szlaku

Bogaty jest również świat owadów, zwłaszcza chrząszczy. Występuje tu jeszcze rzadki w Karpatach niepylak mnemozyna (Parnassius mnemosyne L.), spotykany tylko w Pieninach i Tatrach, a także paź żeglarz i paź królowej. Zagrożeniem dla tych motyli jest zarastanie łąk, co grozi zanikiem występowania roślin żywicielskich ich postaci larwalnych (gąsienic).

Przypisy

Bibliografia

• Pietrzak Mariusz: Ochrona przyrody w Beskidzie Niskim, w: "Magury '96. Rocznik krajoznawczy poświęcony Beskidowi Niskiemu", wyd. Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich w Warszawie, Warszawa 1996, s. 65-90, ISBN 83-85141-11-1.