Rezerwat przyrody Linje

Linje
Ilustracja
rezerwat torfowiskowy
Państwo Polska
Województwo kujawsko-pomorskie
MezoregionPojezierze Chełmińskie
Data utworzenia10 lipca 1956
Akt prawnyM.P. z 1956 r. nr 65, poz. 763
Powierzchnia12,70 ha
Ochronaczynna
Położenie na mapie gminy Dąbrowa Chełmińska
Mapa lokalizacyjna gminy Dąbrowa Chełmińska
Linje
Linje
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Linje
Linje
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego
Mapa lokalizacyjna powiatu bydgoskiego
Linje
Linje
Ziemia53°11′14″N 18°18′35″E/53,187222 18,309722
Brzoza karłowata w rezerwacie Linje – jedyne stanowisko na Niżu Polskim

Rezerwat przyrody Linjerezerwat torfowiskowy o powierzchni 12,70 ha, położony w województwie kujawsko-pomorskim, powiecie bydgoskim, gminie Dąbrowa Chełmińska[1][2].

Na mocy planu ochrony ustanowionego w czerwcu 2013, cały obszar rezerwatu podlega ochronie czynnej[3].

Lokalizacja

Pod względem fizyczno-geograficznym rezerwat znajduje się w mezoregionie Pojezierze Chełmińskie. Znajduje się w Nadleśnictwie Toruń, przy linii kolejowej nr 209, między miejscowościami Gzin i Dąbrowa Chełmińska. Rezerwat jest położony na płaskim terenie, w obrębie Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego stanowiącego część Zespołu Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą.

Historia

Odkrywcą występującej w tym miejscu brzozy karłowatejreliktu epoki lodowcowej był w 1837 roku toruński nauczyciel J. Nowicki, jednak sposób w jaki określił jego lokalizację nie pozwalał na ustalenie jego położenia przez kolejne 60 lat, tj. do czasu jego ponownego odkrycia przez miejscowego leśniczego. W 1894 roku po oddaniu do użytku mostu fordońskiego przez Wisłę, w sąsiedztwie torfowiska budowano linię kolejową z Fordonu do Chełmży. Wtedy to teren częściowo odwodniono[4], kopiąc głębokie rowy, a wodę odprowadzono przepustem pod torowiskiem. Rozpoczęto również eksploatację torfu. Wkrótce jednak prace te przerwano za sprawą leśniczego, który odkrył nieznany krzew i powiadomił o swoim znalezisku prof. Hugo Conventza[5]. Było to w tym samym roku, w którym uruchomiono szlak kolejowy. Po wydobyciu torfu pozostały podłużne doły[5].

10 lipca 1956 roku na mocy Zarządzenia nr 273 Ministra Leśnictwa utworzono na tym terenie rezerwat przyrody.

Obszar Natura 2000

W sierpniu 2007 roku centralną część rezerwatu „Linje”, objętą wówczas ochroną ścisłą, zaproponowano do włączenia w sieć Natura 2000, jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty. Decyzją Komisji Europejskiej z grudnia 2008 obszar został zatwierdzony jako OZWtorfowisko przejściowe ważne dla różnorodności biologicznej Polski. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 lutego 2017 formalnie zatwierdziło specjalny obszar ochrony siedlisk „Torfowisko Linie” (PLH0400202) o powierzchni 5,27 ha[6].

Charakterystyka

Zasadnicza część rezerwatu „Linje” obejmuje torfowisko o powierzchni 5,95 ha, które zajmuje bezodpływowe zagłębienie wytopiskowe. Jest ono opisywane jako torfowisko wysokie, choć postulowane jest określenie go jako ubogie torfowisko mszarne. Roślinność typowa jest dla torfowisk przejściowych. Miąższość osadów biogenicznych sięga 11,9 m[4]. Główny obiekt ochrony w rezerwacie – brzoza karłowata jest reliktem epoki lodowcowej. Tworzy ona tu zwarte zarośla w zmieszaniu z bagnem zwyczajnym i borówką bagienną, o powierzchni około 0,60 ha w środkowej części rezerwatu. W Polsce brzoza karłowata, oprócz rezerwatu Linje, naturalnie występuje jedynie na dwóch stanowiskach w Sudetach[7]. Jest to krzew o wysokości 50–60 cm, charakterystyczny dla tundry północnej[8].

W skład roślinności rezerwatu wchodzą głównie torfowce. Towarzyszą im rośliny zielne takie jak: wełnianka pochwowata, wełnianka wąskolistna, turzyca nitkowata, turzyca dzióbkowata, turzyca pospolita, modrzewnica zwyczajna[7]. Ciekawymi okazami są również rosiczka okrągłolistna oraz wątlik błotny. Drzewom brzozy brodawkowatej towarzyszą okazy skarlałej sosny torfowej, krzewy brzozy omszonej oraz inne gatunki spotykane na torfowiskach przejściowych. Powierzchnia leśna, tworząca opaskę rezerwatu reprezentowana jest przez drzewostan wprowadzony sztucznie. Dominującym gatunkiem jest dąb bezszypułkowy z domieszką brzozy oraz sosny, olsza czarna oraz osika. W podłożu licznie występują żmije[8].

Ze względu na różnice w warunkach hydrologicznych, zachodni i wschodni okrajek torfowiska mają różną roślinność. Na okrajku, z którego woda drenowana jest przez wydmę roślinność jest uboższa, kwaśnolubna, bardziej typowa dla torfowisk wysokich, podczas gdy na okrajku gliniastym bardziej typowa dla torfowisk niskich. Torfowisko jest żywe, tzn. wciąż zachodzi akumulacja torfu[4].

Szlaki turystyczne

Tuż obok rezerwatu przebiega szlak turystyczny żółty pieszy szlak turystyczny „Rezerwatów Chełmińskich” Bydgoszcz FordonChełmno 48 km[9]. Podążając nim pieszo lub rowerem można zwiedzić rezerwaty rozlokowane na prawym zboczu Doliny Wisły:

  1. Wielka Kępa (leśny),
  2. Las Mariański (leśny),
  3. Reptowo (faunistyczny),
  4. Linje,
  5. Płutowo (leśny),
  6. Zbocza Płutowskie (stepowy),
  7. Góra św. Wawrzyńca (stepowy),
  8. Ostrów Panieński (leśny),
  9. Łęgi na Ostrowiu Panieńskim (leśny)

Zobacz też

Przypisy

  1. Rezerwat przyrody Linje. W: Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-04-22].
  2. Linje. Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą. [dostęp 2019-04-22].
  3. Zarządzenie Nr 0210/2/2013 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 19 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Linje”. W: Dz. Urz. Województwa Kujawsko-Pomorskiego poz. 2237 [on-line]. 2013-06-24. [dostęp 2019-04-22].
  4. a b c Sandra Hałas, Michał Słowiński, Mariusz Lamentowicz. Relacje między czynnikami meteorologicznymi i hydrologią małego torfowiska mszarnego na Pomorzu. „Studia Limnologica et Telmatologica”. 2 (1), s. 15-26, 2008 (pol.). 
  5. a b Jerzy Świetlik: Historia wokół nas. Część 1. Zbiór artykułów o historii wsi wokół Dąbrowy Chełmińskiej. Ostromecko: Nakład własny – Jerzy Świetlik, 2003.
  6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lutego 2017 r. w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Torfowisko Linie (PLH040020) (Dz.U. z 2017 r. poz. 530)
  7. a b Program Ochrony Środowiska dla gminy Dąbrowa Chełmińska wraz z Planem Gospodarki Odpadami na lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008-2011
  8. a b Łachowski Jerzy, Tylżanowski Tadeusz, Beil Beata: Rezerwaty i pomniki przyrody województwa bydgoskiego. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału Nauk Przyrodniczych, seria B, nr 13. Warszawa-Poznań 1972
  9. Bykowski Włodzimierz: Weekend w drodze. Interaktywny przewodnik rowerowy okolic Bydgoszczy. Wydawnictwo Aperion. Bydgoszcz 1999 ​ISBN 83-911441-0-0

Bibliografia

  • Marcysiak Katarzyna: Ochrona przyrody - Bydgoszcz i okolice. [w.] Banaszak Józef red.: Przyroda Bydgoszczy. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2004. ​ISBN 83-7096-531-8

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
POL Szlak żółty.svg
Żółty szlak turystyczny.
Powiat bydgoski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu bydgoskiego, Polska
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship Relief location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Relief location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Dąbrowa Chełmińska (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Dąbrowa Chełmińska, Polska
Rezerwat Linje.jpg
Autor: Panek, Licencja: CC BY 3.0
Rezerwat Linje, torfowisko ze stanowiskiem brzozy karłowatej (Betula nana).
Betula nana Linje.JPG
Autor: Panek, Licencja: CC BY 3.0
Brzoza karłowata (Betula nana). Rezerwat Linje koło Dąbrowy Chełmińskiej.