Rezerwat przyrody Pateraki

Pateraki
Ilustracja
rezerwat leśny
Typfitocenotyczny[1]
Podtypzbiorowisk leśnych[1]
Państwo Polska
Województwo podkarpackie
Położeniewieś Czajkowa
MezoregionRównina Tarnobrzeska, Płaskowyż Kolbuszowski
Data utworzenia2002
Akt prawnyDz. Urz. Woj. Podkarpackiego z 2002 r. Nr 2, poz. 5
Powierzchnia60,17 ha
Ochronaścisła, czynna, krajobrazowa
Położenie na mapie gminy Tuszów Narodowy
Mapa konturowa gminy Tuszów Narodowy, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Pateraki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Pateraki”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Pateraki”
Położenie na mapie powiatu mieleckiego
Mapa konturowa powiatu mieleckiego, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pateraki”
Ziemia50°21′10″N 21°36′52″E/50,352778 21,614444

Pateraki – rezerwat przyrody w miejscowości Czajkowa, w gminie Tuszów Narodowy, w powiecie mieleckim, w województwie podkarpackim[1]. Znajduje się na terenie leśnictwa Pateraki (Nadleśnictwo Mielec)[2]. Leży w północnej części Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz w granicach obszaru ptasiego sieci Natura 2000 „Puszcza Sandomierska” PLB180005.

  • numer według rejestru wojewódzkiego – 81
  • powierzchnia według aktu powołującego – 58,40 ha[3] (od 2017 roku podawana wartość 60,17 ha[1])
  • dokument powołujący –
    • Rozporządzenie Wojewody Podkarpackiego z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (Dz. Urz. Województwa Podkarpackiego z 2002 r. Nr 2, poz. 5)
    • Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 7 listopada 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody "Pateraki"[1]
  • rodzaj rezerwatu – leśny[1]
  • przedmiot ochrony (według aktu powołującego) – fitocenozy grądu subkontynentalnego o wysokim stopniu wewnętrznego zróżnicowania[1]

Niemal całą powierzchnię rezerwatu zajmują zbiorowiska leśne; dominuje grąd subkontynentalny, rośnie tu też kontynentalny bór mieszany oraz łęg jesionowo-olszowy[2]. Niewielki fragment rezerwatu zajmuje zbiorowisko segetalne z klasy Secalietea na roli stanowiącej poletko łowieckie[2]. Do spotykanych tu chronionych gatunków roślin należą m.in. lilia złotogłów, bluszcz pospolity, kruszczyk szerokolistny, wawrzynek wilczełyko i śnieżyca wiosenna[2].

Rzeźba terenu w rezerwacie Pateraki. Widoczne obecne i dawne koryto rzeki Jamnicy (Trześniówki). Mapa podkładowa: Cieniowanie ISOK (Geoportal)
Rzeźba terenu w rezerwacie Pateraki. Widoczne obecne i dawne koryto rzeki Jamnicy (Trześniówki). Mapa podkładowa: Cieniowanie ISOK (Geoportal)

Przez rezerwat przepływa rzeka Jamnica [4] (lub górny bieg Trześniówki [5][6] - różnie opisana na różnych mapach). Rzeka została uregulowana między 1904 a 1930 r.[6] W ramach regulacji zostało wykopane zupełnie nowe, proste koryto o rzędnej dna znacznie niższej niż rzędna dna pierwotnej rzeki. Obszar aktualnie objęty ochroną rezerwatową został więc celowo osuszony. Poza rezerwatem przyrody rzeka poddawana jest regularnie pracom utrzymaniowym, a na obszarze rezerwatu samoczynnie renaturyzuje się.

Na zdjęciu widać koryto rzeki i resztki dawnych regulacji faszyną.
Uregulowana 100 lat temu rzeka Jamnica (Trześniówka) w rezerwacie Pateraki

Poszczególne części rezerwatu podlegają ochronie ścisłej, czynnej lub krajobrazowej[7].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 7 listopada 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody "Pateraki". [dostęp 2018-05-15].
  2. ↑ a b c d Rezerwaty. Nadleśnictwo Mielec – Lasy Państwowe, 2018-03-12. [dostęp 2018-05-15].
  3. ↑ Rezerwat przyrody Pateraki. W: Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-05-15].
  4. ↑ Rezerwaty, mielec.krosno.lasy.gov.pl [dostęp 2021-09-30] (pol.).
  5. ↑ Komputerowa Mapa Podziału Hydrograficznego Polski 1:50 000, PGW Wody Polskie, 2019.
  6. ↑ a b Andrzej (1851-1938) Kędzior, Roboty wodne i melioracyjne w południowej Małopolsce wykonane z inicjatywy Sejmu i Wydziału Krajowego. Cz. 2, Melioracje publiczne w Nizinie Nadwiślańskiej, tudzież w dorzeczu Bugu, Styru i Dniestru, 1929 [dostęp 2021-09-30] (pol.).
  7. ↑ Zarządzenie Nr 13/15 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 13 sierpnia 2015 r. w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody „Pateraki”. [dostęp 2019-05-05].

Linki zewnętrzne

  • Pateraki. W: Zielone Podkarpacie [on-line]. [dostęp 2018-05-15].
Parki narodowe, krajobrazowe i rezerwaty przyrody w województwie podkarpackim
Parki narodowe
Parki krajobrazowe
Rezerwaty przyrody

Herb województwa podkarpackiego

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Pateraki mapa.png
Autor: Piotr Bednarek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa przedstawia rzeźbę terenu w rezerwacie Pateraki.
Rzeka Jamnica.jpg
Autor: Piotr Bednarek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rzeka Jamnica w rezerwacie Pateraki
Subcarpathian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief ocation map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E