Rhizoctonia

Rhizoctonia
Ilustracja
Strzępki Rhizoctonia sp.
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieprznikowce

Rodzina

podstawkorożkowate

Rodzaj

Rhizoctonia

Nazwa systematyczna
Rhizoctonia DC.
Fl. franç., Edn 3 (Paris) 5/6: 110 (1815)
Typ nomenklatoryczny

Rhizoctonia solani J.G. Kühn 1858

Rhizoctonia DC. – rodzaj grzybów z rodziny podstawkorożkowatych (Ceratobasidiaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ceratobasidiaceae, Cantharellales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy nazwy naukowej: Aquathanatephorus C.C. Tu & Kimbr. 1978, Cejpomyces Svrček & Pouzar 1970, Koleroga Donk 1958, Moniliopsis 1908, Oncobasidium P.H.B. Talbot & Kean 1971, Thanatephorus Donk 1956, Thanatophytum Nees 1816, Tofispora G. Langer 1994, Uthatobasidium Donk 1956, Ypsilonidium Donk 1972[2].

Charakterystyka

Mikroskopijne grzyby pasożytnicze powodujące u roślin choroby zwane rizoktoniozami. Strzępki o szerokości powyżej 5 μm, młode bez przewężeń na septach, starsze napęczniałe, beczułkowate, z przewężeniami na septach, szkliste do jasnomiodowych. Przegrody typu dolipor. W strzępkach dwujądrowych tworzą się bezczułkowato rozszerzone septy z kanalikiem z obydwu stron osłoniętym parentosomem. Sprzążki występują rzadko. Sklerocja o barwie od brunatnej do czarnej, zwykle nieregularnego kształtu. Składają się z silnie splecionych strzępek o krótkich, napęczniałych komórkach i słabo zgrubiałych ścianach[3].

Dobrze rosną na różnego typu pożywkach, tworząc brunatne, miodowobrunatne, czasami kremowe kolonie. Po 12–14 dniach powstają w nich sklerocja o średnicy około 2 mm[3].

Niektóre gatunki

  • Rhizoctonia fusispora (J. Schröt.) Oberw., R. Bauer, Garnica & R. Kirschner 2013 – tzw. strzępniczek wrzecionowatozarodnikowy
  • Rhizoctonia ochracea (Massee) Oberw., R. Bauer, Garnica & R. Kirschner 2013 – tzw. strzępniczek ochrowy
  • Rhizoctonia solani J.G. Kühn 1858 – tzw. strzępniczek pasożytniczy
  • Rhizoctonia sterigmatica (Bourdot) Oberw., R. Bauer, Garnica & R. Kirschner 2013 – tzw. strzępniczek dwuzarodnikowy
  • Rhizoctonia terrigena (Bres.) Oberw., R. Bauer, Garnica & R. Kirschner 2013 – tzw. strzępniczek międzyrzecki

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[4]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody. Nadał je w 2003 r. dla teleomorf tych gatunków o nazwie Thanatephorus[5]. Wówczas w nazewnictwie grzybów obowiązywała zasada, że nazwa naukowa będzie tworzona dla formy płciowej (teleomorfy) danego gatunku. Później zmieniono zasady tworzenia nazw naukowych (za ważną uznano najdawniej utworzoną nazwę danego gatunku) i nazwy polskie utworzone przez W. Wojewodę stały się niespójne z nazwami naukowymi.

Przypisy

  1. a b Index Fungorum [dostęp 2022-05-18].
  2. Species Fungorum [dostęp 2022-05-18] (ang.).
  3. a b Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
  4. Index Fungorum (gatunki) [dostęp 2022-05-18].
  5. Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.

Media użyte na tej stronie

Rhizoctonia hyphae 160X.png
Autor: Ninjatacoshell, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rhizoctonia solani hyphae magnified 160X. Identified using Barnett, H. L. & Hunter, B. B. (1998) Illustrated Genera of Imperfect Fungi. APS Press: St. Paul, MN; pp. 196–7 ISBN 0-89054-192-2.


Recovered from corn (Zea mays L. var. rugosa). Host status confirmed using Farr, D. F., Bills, G. F., Chamuris, G. P., & Rossman, A. Y. (1995) Fungi on Plants and Plant Products in the United States. APS Press: St. Paul, MN; pp. 428–33 ISBN 0-89054-099-3.