Ricardo Palma

Ricardo Palma
Ilustracja
Imię i nazwisko

Manuel Ricardo Palma Soriano

Data i miejsce urodzenia

7 lutego 1833
Lima, Peru

Data i miejsce śmierci

6 października 1919
Miraflores(ang.)

Narodowość

Peru

Dziedzina sztuki

literatura, kronikarstwo

Epoka

tradiciones

Ważne dzieła

Tradiciones peruanas(ang.)

Manuel Ricardo Palma Soriano (ur. 7 lutego 1833 w Limie, zm. 6 października 1919 w Miraflores(ang.), Lima) – peruwiański dziennikarz, pisarz, bibliotekarz i polityk, autor dzieła Tradiciones peruanas, twórca gatunku literackiego, nazwanego tradiciones[1].

Życiorys

Ricardo Palma urodził się w 7 lutego 1833 roku w Limie, jako syn Pedro Ramón Palma Castañeda i Guillerma Carrillo y Pardos. Był wychowywany w romantycznej tradycji Peru. Pod wpływem burzliwych wydarzeń politycznych w kraju w młodym wieku zaczął interesować się polityką. W wieku 15 lat wydał pierwsze wiersze i redagował polityczne i satyryczne pismo o nazwie „El Diablo”. Kształcił się początkowo w szkole jezuickiej, a następnie studiował prawo w University of San Carlos. Studia przerwał wstępując do peruwiańskiej marynarki wojennej. Jako student i oficer marynarki pisał dramaty i poezję romantyczną. Pierwsze książkowe wydanie poezji ukazało się w 1855 roku[2][3].

Sześć lat później został zesłany do Chile, z powodów politycznych, gdzie przebywał do czasu amnestii w 1863 roku. W latach 1864–1865 przebywał w Europie. W czasie pobytu poza Peru publikował utwory nazywane tradiciones – krótkie kroniki, częściowo oparte na źródłach historycznych, a częściowo legendarne, wzbogacone fantazją autora (rodzaj historycznej anegdoty)[2][3].

Po powrocie do Limy w 1865 roku Palma brał udział w bitwie pod Callao pod dowództwem José Gálveza i innych walkach, wraz z José Baltem. W 1868 roku Balta został prezydentem Peru, a Palma został wybrany na senatora w prowincji Loreto (Peru). Pełnił też funkcję sekretarza prezydenta.

Uczestnicząc w pracach rządu nie przerywał pisania. W 1872 roku została wydana książka Tradiciones peruanas – zbiór krótkich prac, wcześniej publikowanych w czasopismach. Wkrótce potem poświęcił się wyłącznie literaturze. Przez następne 11 lat opisywał dalsze peruwiańskie tradiciones. Ich uzupełnione wydanie książkowe ukazało się w 1883 roku[2][3].

Po wojnie między Chile i Peru (wojna o Pacyfik) Palma został mianowany dyrektorem Biblioteki Narodowej w Limie, splądrowanej przez najeźdźców. Dzięki swoim wcześniejszym kontaktom dyplomatycznym odzyskał 10 tys. książek i inne teksty, ugruntowując pierwszą pozycję biblioteki w Ameryce Południowej[1][2][3].

Życie prywatne

Miał ośmioro dzieci, z których dwoje, Clemente (1872 - 1946) i Angélica (1878 - 1935), zostało pisarzami.

Niektóre dzieła

Tradiciones Peruanas (1893)
Książki
  • Anales de la Inquisición en Lima (1863)
  • Tradiciones Peruanas (1872)
  • Armonía (1877)
  • Neologismos y americanismos (1896)
  • Cachivaches (1900)
  • Epistolario (1949)
  • Cartas Inéditas (1964)

Upamiętnienie

Pomnik Ricardo Palmy w Bogocie

Wiele instytucji edukacyjnych (np. Universidad Ricardo Palma, inne szkoły) instytucji kulturalnych, ośrodki zdrowia są poświęcone jego pamięci. Istnieją hotele, ulice, stacja metra, targi książki (zainaugurowana w 1972) jedno centrum rozrywki. W dzielnicy Miraflores funkcjonuje jego dom muzeum, które również jest centrum poświęcone dziełom autora[4]. Istnieje również Fundacja Ricardo Palma.

Szpital Ricardo Palmy w Limie

Dzieła Palmy są tematem wielu publikacji, takich jak zamieszczone w zbiorze „AULA Palma II” (Instituto Ricardo Palma, 2000-2001), wydanym w URP[5]:

  • Jorge dá Vila vá Squez: Algunos temas ecuatorianos en Ricardo Palma
  • Bogdan Piotrowski: La interpretación axiológico-literaria de la imagen de Bolívar en la obra de Ricardo Palma
  • Luz Ángela Martínez: Cómo extirpar de nuestra sangre el "Barroco" que llevamos dentro?
  • Néstor A. Tenorio Requejo: Ricardo Palma, el (re) fundador memorioso
  • Juan Parendes Carbonell: La Transtextualidad en las Tradiciones de Palma
  • Jesús Cabel: Re-lectura de las Tradiciones desde la óptica de la Literatura Infantil y Juvenil
  • César A. Ángeles Caballero: Un amigo de Ricardo Palma: Celso V. Torres
  • Teodoro Hampe Martínez: Las " Tradiciones Peruanas " y el imaginario de la nobleza titulada del virreinato
  • Carlos Thorne: Ricardo Palma en la novela
  • Roy Tanner: Humor e ironía en las Tradiciones Peruanas
  • Merlin Compton: Aproximaciones a la obra de Ricardo Palma
  • Bai Fengsen: Las Tradiciones Peruanas en chino
  • Isabelle Tauzin Castellanos: En la encrucijada de los géneros literarios: Las Tradiciones Peruanas
  • Manuel Pantigoso Pecero: Ricardo Palma: Precursor del principio de la extensión del uso del idioma como base para admitir vocablos en el diccionario de la Academia Española
Imię Ricardo Palmy nosi
  • Dystrykt Ricardo Palma(ang.) w Prowincja Huarochirí(ang.)
  • Universidad Ricardo Palma (URP) w Limie, którego dewiza brzmi es Formamos seres humanos para kultura de paz (jesteśmy ludźmi kultury pokoju); w grudniu 1997 roku w URP utworzono Instituto Ricardo Palma, którego celem jest upowszechnianie prac patrona, dotyczących peruwiańskiej tradycji[5]
  • Clinica Ricardo Palma w Limie[6]
  • Fundación Ricardo Palma
  • Museo Ricardo Palma w Miraflores[7]

Portret Ricardo Palmy znalazł się również na banknotach, np. „10 Intis” z 1987 roku[8].

Przypisy

  1. a b Wielka Encyklopedia Powszechna. T. 8: Nomo Polsc. 1965, s. 418.
  2. a b c d Ricardo Palma; Apunte biobibliográfico. W: Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes > Biblioteca Americana [on-line]. [dostęp 2011-07-24].
  3. a b c d Shannon Barry: Ricardo Palma (hiszp.). www1.assumption.edu. [dostęp 2011-07-24].
  4. Casa Museo Ricardo Plama. ricardopalma.miraflores.gob.pe. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-13)]., s/f; acceso 14.03.2013
  5. a b www Centros e institutos>RicardoPalma>Publicaciones, dostępne ze strony głównej URP) (hiszp.). www.urp.edu.pe. [dostęp 2011-07-22].
  6. Clinica Ricardo Palma w Limie (hiszp.). www.crp.com.pe. [dostęp 2011-07-24].
  7. La casa museo Ricardo Palma. W: Agenda Cultural EnLima [on-line]. Todos los derechos reservados. [dostęp 2018-09-26].
  8. Peru Paper Money Collection (hiszp.). www.panix.com. [dostęp 2011-07-24].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Ricardo Palama en Bogotá.JPG
Autor: Felipe Restrepo Acosta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Estatua de Ricardo Palama en la plazuela de la iglesia de Las Aguasa. Eje Ambiental con calle diecinueve.
Palma1.jpg
Ricardo Palma, tradicionista peruano