Richard Harris

Richard Harris

Richard Harris (1985)
Imię i nazwisko	Richard St. John Harris
Data i miejsce urodzenia	1 października 1930 Limerick
Data i miejsce śmierci	25 października 2002 Londyn
Zawód	aktor, pieśniarz, poeta, producent, reżyser, scenarzysta
Współmałżonek	Elizabeth Rees-Williams (1957-1969; rozwód) Ann Turkel (1974-1982; rozwód)
Lata aktywności	1958–2002

Richard St. John Harris^[1][2][3] (ur. 1 października 1930^[4] w Limerick^[5], zm. 25 października 2002^[6] w Londynie^[7]) – irlandzki aktor, pieśniarz, poeta, producent, reżyser i scenarzysta.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Limerick w środkowo-zachodniej Irlandii (prowincji Munster) w rodzinie rzymskokatolickiej jako szóste z dziewięciorga dzieci Mildred Josephine (z domu Harty) i Ivana Johna Harrisa^[8]. Jego rodzeństwo to Patrick Ivan (1929-2008), Noel William Michael (1932-1996), Diarmid (Dermot, 1939–1985) i William George Harris (1942-2007)^[9][10]. Siostrzenicą jego matki była aktorka Annabelle Wallis.

Uczył się w jezuickiej szkole Crescent College. Był utalentowanym graczem rugby Garryowen Football Club. Jego kariera sportowca została przerwana, gdy w wieku kilkunastu lat zachorował na gruźlicę. Pozostał jednak zagorzałym fanem drużyny Munster Rugby i Young Munster aż do śmierci, uczestniczył w wielu meczach, podobnie jak Peter O’Toole czy Richard Burton.

Po odzyskaniu zdrowia, Harris przeniósł się do Wielkiej Brytanii, gdzie chciał zostać reżyserem. Nie mógł jednak znaleźć żadnych odpowiednich szkoleń, a naukę rozpoczął w prestiżowej London Academy of Music and Dramatic Art (LAMDA)^[11]. Zawiódł na przesłuchaniu w Royal Academy of Dramatic Art (RADA) i został odrzucony przez Central School of Speech and Drama, ponieważ czuł się za stary na 24 lata^[12].

W rezultacie, Harris był chwilowo bezdomny, spał w piwnicy na węglu przez sześć tygodni, zanim ulokował się w domu ciotki na sofie. Po ukończeniu studiów, dołączył do Theatre Workshop Joan Littlewood^[13]. Zaczął grać role w produkcjach teatralnych West End, m.in. w sztuce Brendana Behana The Quare Fellow (1956).

Kariera

Po debiucie ekranowym w komedii Pełnia życia (Alive and Kicking, 1959) z Sybil Thorndike i Estelle Winwood, znalazł się potem w obsadzie thrillera Michaela Andersona Wrak „Mary Deare” (The Wreck of the Mary Deare, 1959) u boku Gary’ego Coopera i Charltona Hestona.

Przełomem w jego karierze stała się rola zgorzkniałego górnika Franka Machina, który pragnął stać się profesjonalnym rugbistą w sztandarowym filmie brytyjskiego nurtu Młodych Gniewnych Sportowe życie (This Sporting Life, 1963) w reżyserii Lindsaya Andersona; został nominowany do Oscara, nagrody BAFTA, zdobył też nagrodę dla najlepszego aktora w Cannes w 1963 roku.

Kolejne kreacje to Kain w Biblii (The Bible, 1966) Johna Hustona, Król Artur w Camelocie (1967) Joshuy Logan czy król Ryszard Lwie Serce w Powrót Robin Hooda (Robin and Marian, 1976) Richarda Lestera. W westernie Człowiek zwany Koniem (A Man Called Horse, 1970)^[14] wcielił się w postać angielskiego arystokraty Johna Morgana, schwytanego przez Indian, który poznając z czasem ich kulturę i obyczaje staje się w końcu, pomimo pochodzenia, świadomym i pełnoprawnym członkiem ich społeczności.

W 1985 roku został przyjęty do Rycerzy Maltańskich i uhonorowany tytułem szlacheckim królestwa Danii.

Wystąpił w ponad 72 produkcjach filmowych, w tym Czas patriotów (1992), Bez przebaczenia (1992), Biały labirynt (1997), Cyrulik syberyjski (1998), Gladiator (2000). W ekranizacjach dwóch pierwszych części przygód Harry’ego Pottera zagrał Albusa Dumbledora.

Zmarł 25 października 2002 w Londynie na chłoniaka Hodgkina w wieku 72 lat^[15], dokładnie 10 dni po amerykańskiej premierze filmu Harry Potter i Komnata Tajemnic, a jego rolę Albusa Dumbledora w dalszych ekranizacjach przejął Michael Gambon.

Życie prywatne

Był dwukrotnie żonaty. 9 lutego 1957 poślubił Elizabeth Rees, z którą miał trzech synów: Damiana (ur. 1958), Jareda (ur. 1961) i Jamiego (ur. 1963). Byli małżeństwem przez 12 lat, do roku 1969. 7 czerwca 1974 ożenił się z Ann Turkel, małżeństwem byli przez 8 lat, do roku 1982.

Nagrody i nominacje

Filmografia

Dyskografia

Albumy

• Camelot (wyd. Motion Picture Soundtrack; 1967)
• A Tramp Shining (1968)
• The Yard Went On Forever (1968)
• The Richard Harris Love Album (1970)
• My Boy (1971)
• Slides (1972)
• His Greatest Performances (1973)
• Jonathan Livingston Seagull (1973)
• The Prophet (1974) (muz. Arif Mardin, Prorok Kahlila Gibrana)
• I, in the Membership of My Days (1974)
• Gulliver Travels (1977)
• Camelot (1982)
• Mack The Knife (soundtrack; 1989)
• Little Tramp (1992)
• The Apocalypse (2004) – historia Jana Apostoła na wyspie Patmos

Single

• „Here in My Heart” (temat z This Sporting Life) (1963)
• „How to Handle a Woman” (z filmu Camelot) (1968)
• „MacArthur Park” (1968)
• „Didn't We?” (1968)
• „The Yard Went On Forever” (1968)
• „The Hive” (1969)
• „One of the Nicer Things” (1969)
• „Fill the World With Love” (1969)
• „Ballad of A Man Called Horse” (Człowiek zwany Koniem, 1970)
• „Morning of the Mourning for Another Kennedy” (1970)
• „Go to the Mirror” (1971)
• „My Boy” (1971)
• „Turning Back the Pages” (1972)
• „Half of Every Dream” (1972)
• „Trilogy (Love, Marriage, Children)” (1974)
• „The Last Castle” (z Echoes of a Summer; 1976)
• „Lilliput” (z Gulliver's Travels; (1977)

Składanki CD

• Camelot (1988)
• Mack the Knife (1989)
• Tommy (1990)
• Camelot (1993)
• A Tramp Shining (1993)
• The Prophet (1995)
• The Webb Sessions 1968–1969 (1996)
• MacArthur Park (1997)
• Slides/My Boy (2 CD Set) (2005)
• My Boy (2006)
• Man of Words Man of Music The Anthology 1968–1974 (2008)

Przypisy

Bibliografia

• Richard Harris w bazie IMDb (ang.)
• Richard Harris w bazie Filmweb
• Richard Harris w bazie Notable Names Database (ang.)
• Richard Harris w Internetowej Bazie Filmowej (fdb.pl)