Rieszytielnyj (1901)

Rieszytielnyj
Решительный

„Akatsuki” (ex-„Rieszytielnyj”) w 1905 roku
Klasa	niszczyciel
Typ	Sokoł
Historia
Stocznia	Zakłady Newskie, Petersburg / Port Artur
Położenie stępki	1900 / kwiecień 1901
Wodowanie	26 lipca 1901
MW Imperium Rosyjskiego
Nazwa	„Kondor” → „Bakłan” → „Rieszytielnyj” (od 1902)
Wejście do służby	lipiec 1902
Wycofanie ze służby	12 sierpnia 1904
Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Nazwa	„Akatsuki” → „Yamabiko” (od 1906)
Wejście do służby	sierpień 1904
Wycofanie ze służby	1918
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 220 ton pełna: 240 ton
Długość	57,91 metra
Szerokość	5,64 metra
Zanurzenie	2,29 metra
Materiał kadłuba	stal niklowa
Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 8 kotłów Yarrow moc 3800 KM 2 śruby
Prędkość	26,5-27,5 węzła
Zasięg	450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm 3 działa kal. 47 mm (3 x I)
Wyrzutnie torpedowe	2 x 381 mm (2 x I)
Załoga	51-58

Rieszytielnyj (ros. Решительный) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i wojny rosyjsko-japońskiej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 26 lipca 1901 roku w Port Artur, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony w lipcu 1902 roku, w składzie Eskadry Oceanu Spokojnego. 12 sierpnia 1904 roku okręt został opanowany przez Japończyków podczas internowania w chińskim porcie Czyfu. Niszczyciel został wcielony w skład Cesarskiej Marynarki Wojennej pod nazwą „Akatsuki”, w 1906 roku zmienioną na „Yamabiko”. Okręt został wycofany ze służby w 1918 roku.

Projekt i budowa

„Rieszytielnyj” był jednym z kilkudziesięciu niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”^[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców^[1].

Budowę okrętu rozpoczęto w Zakładach Newskich w Petersburgu, kładąc stępkę w 1900 roku^[1]. Następnie okręt w częściach przewieziono do Port Artur, gdzie został zwodowany jako „Kondor” (ros. „Кондор”) 26 lipca 1901 roku, po czym nazwę okrętu zmieniono na „Bakłan” (ros. „Баклан”), a następnie na „Rieszytielnyj” (ros. „Решительный”)^[1][a].

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem^[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra^[4][5][b]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, zaś pełna 240 ton^[2][5][c]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczało osiem kotłów Yarrow^[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła^[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów^[1][d].

Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped^[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kalibru 75 mm L/48 Canet, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze trzyfuntowe działa kalibru 47 mm L/40 Hotchkiss na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)^[1][6].

Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][2].

Służba

Rosja

„Rieszytielnyj” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w lipcu 1902 roku^[1]. W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 2. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego^[7][8]. W nocy z 25 lutego^?/ 9 marca na 26 lutego^?/ 10 marca 1904 roku „Rieszytielnyj” (z dowódcą zespołu kmdr. por. F. Bosse na pokładzie) i „Stierieguszczij” udały się z misją rozpoznawczą w rejon Wysp Elliota w poszukiwaniu japońskich sił desantowych^[9]. Wracając, około 6:00 rosyjskie okręty napotkały na swej drodze (na południe od Port Artur) japońskie niszczyciele z 3 dywizjonu („Shinonome”, „Usugumo”, „Sazanami”, wspartymi przez „Akebono” z 2 dywizjonu)^[10]. Wywiązała się walka, w wyniku której został zatopiony mogący rozwinąć jedynie prędkość 16 węzłów „Stierieguszczij”, a uszkodzony „Rieszytielnyj” z rannym dowódcą zespołu zdołał oderwać się od przeciwnika i powrócić do bazy^[11][12]. 13 marca^?/ 26 marca „Rieszytielnyj” wraz z 10 innymi niszczycielami ochraniał główne siły I Eskadry (pięć pancerników, cztery krążowniki i dwa krążowniki torpedowe), które wyszły na wody na południe od głównej bazy w celu przeprowadzenia ćwiczeń i kontroli żeglugi^[13]. Po powrocie z rejsu, w nocy okręt uczestniczył w odparciu japońskiego ataku na Port Artur, zatapiając torpedami wraz z bliźniaczym niszczycielem „Silnyj” dwa wypełnione balastem brandery („Fukui Maru” o pojemności 2944 BRT i „Yoneyama Maru” o pojemności 2693 BRT), które Japończycy chcieli zatopić u wejścia do portu w celu jego zablokowania^[14][15][e]. W nocy z 30 marca^?/ 12 kwietnia na 31 marca^?/ 13 kwietnia dozorujące redę Port Artur krążownik „Diana”, niszczyciele „Rieszytielnyj” i „Sierdityj” oraz kanonierki „Gilak” i „Bobr” nie zdołały zapobiec postawieniu przez Japończyków zagrody minowej nieopodal wejścia do głównej bazy, na której w dzień zatonął z większością załogi pancernik „Pietropawłowsk” z dowódcą I Eskadry admirałem Stiepanem Makarowem na pokładzie^[17].

W nocy z 27 maja^?/ 9 czerwca na 28 maja^?/ 10 czerwca niszczyciel (wraz z bliźniaczymi okrętami „Skoryj”, „Strojnyj” i „Smiełyj”) wziął udział w nierozstrzygniętej bitwie z japońskimi niszczycielami z 2 dywizjonu pod Port Artur, zaś kolejnej nocy zderzył się ze „Smiełyj”^[18][19].

W trakcji służby jednostkę dostosowano do stawiania min, usuwając w tym celu z pokładu zapasowe torpedy (w zamian okręt mógł zabrać 10 min)^[20]. Pierwszą (i jedyną), zakończoną powodzeniem misję okręt odbył w nocy z 22 lipca^?/ 4 sierpnia na 23 lipca^?/ 5 sierpnia, stawiając zagrodę minową w odległości 10 Mm na południe od Port Artur^[20]. 28 lipca^?/ 10 sierpnia „Rieszytielnyj”, dowodzony przez kpt. mar. Michała Roszczakowskiego, wyszedł z oblężonego portu (wraz z większością zgromadzonych tam okrętów, które podjęły próbę przedarcia się do Władywostoku, zakończoną bitwą na Morzu Żółtym)^[21][22]. Okręt wymanewrował ścigające go japońskie niszczyciele „Asashio” oraz „Kasumi” i 29 lipca^?/ 11 sierpnia o godzinie 4:00 udało mu się dotrzeć do chińskiego portu Czyfu, skąd wysłał depeszę do namiestnika Rosyjskiego Dalekiego Wschodu, adm. Jewgienija Aleksiejewa, informującą o podjętej przez flotę próbie pokonania japońskiej blokady Port Artur^[21][23]. Nazajutrz „Rieszytielnyj” podczas procedury internowania został rankiem niespodziewanie zaatakowany przez marynarzy z przybyłych do chińskiego portu niszczycieli „Asashio” i „Kasumi”, którzy po walce zdobyli abordażem rosyjską jednostkę (lekko uszkodzoną podczas walki), którą następnie przeholowano do świeżo zajętego Dalnego^[21][24]. Załogę okrętu (w tym sześciu rannych wraz z postrzelonym w biodro dowódcą) uratowały stacjonujące w porcie statki^[25].

Japonia

Niszczyciel został wcielony w skład Cesarskiej Marynarki Wojennej pod nazwą „Akatsuki” (暁) i wziął udział w bitwie pod Cuszimą, zderzając się w jej trakcie z torpedowcem nr 69^[26][24]. Po remoncie w 1906 roku nazwę jednostki zmieniono na „Yamabiko” (山彦)^[26][27]. Podczas remontu wymieniono kotły na typu Miyabara oraz zainstalowano japońskie uzbrojenie w postaci trzech dział kalibru 47 mm i dwóch wyrzutni torped kalibru 450 mm^[27]. Okręt został wycofany ze służby w 1918 roku^[2][28][f].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
• Ivan Gogin: FUMIZUKI destroyers (1902-1903/1904-1905). Navypedia. [dostęp 2022-01-12]. (ang.).
• Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2022-01-12]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
• The Naval Annual, 1905. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.).