Rita Levi-Montalcini

Rita Levi-Montalcini
Ilustracja
Rita Levi-Montalcini (2009)
Data i miejsce urodzenia

22 kwietnia 1909
Turyn

Data i miejsce śmierci

30 grudnia 2012
Rzym

Zawód, zajęcie

lekarka, embriolog i neurolog

Alma Mater

Uniwersytet Turyński

Uczelnia

Washington University w St. Louis

Odznaczenia
Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy (1951-2001) Order Zasługi Republiki Włoskiej III Klasy (1951-2001) Medaglia d'oro ai benemeriti della Cultura e dell'Arte (dwukrotnie) Narodowy Medal Nauki (USA) Krzyż Wielki Narodowego Orderu Zasługi dla Nauki (Brazylia) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)

Rita Levi-Montalcini (ur. 22 kwietnia 1909 w Turynie, zm. 30 grudnia 2012 w Rzymie[1]) – włoska lekarka, embriolog i neurolog, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny (1986).

Życiorys

W latach 1930–1936 studiowała medycynę na Uniwersytecie Turyńskim. Karierę akademicką, jako osobie pochodzenia żydowskiego, uniemożliwiły jej przyjęte przez faszystowskie władze przepisy prawa (Manifesto della razza). Utworzyła prowizoryczne i niejawne laboratorium we własnej sypialni, by kontynuować analizę wzrostu komórek nerwowych. Ponieważ nie mogła publikować artykułów we Włoszech, swoje prace wysyłała do redakcji czasopism naukowych w Szwajcarii i Belgii[2].

W 1947 wyjechała do USA na zaproszenie Washington University in St. Louis; w latach 1956–1977 była profesorem tej uczelni. Kierowała instytutem neurobiologii przy Consiglio Nazionale delle Ricerche w Rzymie. Została przyjęta w poczet m.in. Papieskiej Akademii Nauk.

Prowadziła badania dotyczące wzrostu komórek nerwowych. Później zajęła się wzrostem unerwienia czuciowego w zarodkach kury, którym przeszczepiono mysi nowotwór. Odkryła tzw. czynnik wzrostu nerwu (NGF), pobudzający wzrost komórek nerwowych. W 1986, za odkrycia o istotnym znaczeniu dla zrozumienia mechanizmów regulujących wzrost komórek i narządów zarówno zwierząt oraz ludzi, otrzymała Nagrodę Nobla (wspólnie ze Stanleyem Cohenem). W 1987 wyróżniona National Medal of Science[3].

Była autorką publikacji naukowych, m.in. In Praise of Imperfection (1988).

1 sierpnia 2001 prezydent Carlo Azeglio Ciampi w uznaniu zasług mianował ją dożywotnim senatorem. Rita Levi-Montalcini zasiadała w Senacie XIV, a następnie XV i XVI kadencji, w trakcie której zmarła[4].

Była siostrą Paoli Levi-Montalcini.

Odznaczenia

W 1987 została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Republiki Włoskiej[5]. W 2008 otrzymała francuską Legię Honorową V klasy[6].

Zobacz też

  • (9722) Levi-Montalcini

Przypisy

  1. Rita Levi Montalcini è morta (wł.). giornalettismo.com, 2012-12-30. [dostęp 2013-06-02].
  2. Rachel Swaby: Upór i przekora. 52 kobiety, które odmieniły naukę i świat. Warszawa: Agora, 2017, s. 136–140. ISBN 978-83-268-2485-2.
  3. The President's National Medal of Science: Recipient Details (ang.). nsf.gov. [dostęp 2021-10-19].
  4. Rita Levi-Montalcini na stronie Senatu XVI kadencji (wł.). [dostęp 2013-06-02].
  5. Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana (wł.). quirinale.it, 1987-01-07. [dostęp 2013-06-02].
  6. Consegna della Croce di Grande Ufficiale della Legione d'onore all'On. Rita LEVI MONTALCINI (wł.). ambafrance-it.org. [dostęp 2011-02-15].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

USA Philadelphia Liberty Medal ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Philadelphia Liberty Medal. USA.
National Order of Scientific Merit - Grand Cross (Brazil) - ribbon bar.png
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the National Order of Scientific Merit - Grand Cross (Brazil)
ESP Isabella Catholic Order GC.svg
Autor: Heralder (Crown by Miguillen), Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon bar of the Order of Isabella the Catholic, Grand Cross
NobelP2.png
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
Commendatore OMRI BAR.svg
nastrino della medaglia di Commendatore dell'ordine al merito della Repubblica Italiana
Cordone di gran Croce OMRI BAR.svg
Ribbon of a Cordon Grand Cross of Merit of the Italian Republic
BenemeritiCultura1.png
Ribbon bar of Medaglia d'oro ai benemeriti della Cultura e dell'Arte by Arturolorioli
National Medal of Science.jpg
Obverse of the United States National Medal of Science