Rita Moreno

Rita Moreno
Ilustracja
Rita Moreno na The Heart Truth Fashion Show
w 2008
Imię i nazwisko

Rosita Dolores Alverio

Data i miejsce urodzenia

11 grudnia 1931
Humacao

Zawód

aktorka, piosenkarka, tancerka

Współmałżonek

Leonard Gordon
(1965–2010; jego śmierć)

Lata aktywności

od 1950

Odznaczenia
Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Narodowy Medal Sztuki (USA)

Rita Moreno, właśc. Rosita Dolores Alverio (ur. 11 grudnia 1931 w Humacao) − amerykańska aktorka, tancerka i piosenkarka pochodzenia hiszpańskoportorykańskiego; nagrodzona Oscarem za rolę drugoplanową w filmie West Side Story.

Życiorys

Urodziła się w Humacao w Portoryko jako córka krawcowej Maríi Rosy i rolnika Paco Alverío. Matka przeniosła się z Ritą do Nowego Jorku, gdy ta miała pięć lat. Rita przyjęła nazwisko ojczyma Edwarda Moreno.

W wieku 11 lat użyczyła swojego głosu w hiszpańskojęzycznych wersjach filmów amerykańskich. Hollywoodzcy łowcy talentów zwrócili na nią uwagę, kiedy w wieku 13 lat zagrała swoją pierwszą rolę jako Angelina w broadwayowskiej sztuce Skydrift. W 1952 roku zagrała niewielką rolę w musicalu Deszczowa piosenka oraz wystąpiła w drugoplanowej roli w filmie Król i ja.

W 1961 zagrała Anitę w ekranizacji musicalu West Side Story w reżyserii Roberta Wise’a. Za występ w filmie otrzymała Oscara i Złoty Glob dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Należy do grona laureatów EGOT, czyli czwórki najważniejszych nagród amerykańskiego przemysłu muzycznego: Emmy, Grammy, Oscara i Tony. Jest pierwszą aktorką (i pierwszą Hiszpanką), która otrzymała nagrody EGOT i Złotego Globa.

W kolejnych latach kontynuowała karierę aktorską, jednak nie powtórzyła swojego sukcesu. Występowała w znanych serialach telewizyjnych, m.in. w Brzyduli Betty (2007).

Posiada własną gwiazdę w Hollywood Walk of Fame przy 7080 Hollywood Boulevard.

W czerwcu 2004 otrzymała z rąk prezydenta George’a W. Busha Medal Wolności, a w 2009 prezydent Barack Obama odznaczył ją Narodowym Medalem Sztuki.

Życie prywatne

W latach 1954–1962 była w związku z Marlonem Brando. Brando w trakcie trwania ich związku miał liczne romanse i dwukrotnie się ożenił. W ujawnionych później wspomnieniach przyznała, że zaszła z nim w ciążę, a on nakłonił ją do aborcji. W 1961 roku próbowała popełnić samobójstwo[1].

W 1965 roku poślubiła kardiologa i internistę Leonarda Gordona. Ich małżeństwo trwało do jego śmierci w 2010 roku[2].

Filmografia

Filmy fabularne

  • 2021: West Side Story jako Valentina
  • 2011: 4Chosen jako Anna Marie Reyes
  • 2006: Play It by Ear jako Ruth
  • 2006: Lolo's Cafe jako Lucretia (głos)
  • 2004: Król narożnika (King of the Corner) jako Inez
  • 2004: Copshop jako Mary Alice
  • 2003: Scooby Doo i meksykański potwór (Scooby-Doo! and the Monster of Mexico) jako Doña Dolores / Kobieta #3 (głos)
  • 2003: Dom nadziei (Casa de Los Babys) jako señora Muñoz
  • 2003: Open House jako Lydia Fitch
  • 2001: Pinero (Piñero) jako mama Miguela
  • 2000: Blue Moon jako Maggie
  • 1999: Carlo's Wake jako Angela Torello
  • 1999: The Rockford Files: If It Bleeds... It Leads jako Rita Kapkovic Landale
  • 1999: Resurrection jako Mimi
  • 1998: Włamywacze (The Spree) jako Irma
  • 1998: Slumsy Beverly Hills (Slums of Beverly Hills) jako Belle Abromowitz
  • 1995: Więzy krwi (The Wharf Rat) jako Mom
  • 1995: Angus jako madame Rulenska
  • 1995: Best Defense jako Sędzina
  • 1994: Tak jak lubię (I Like It Like That) jako Rosaria Linares
  • 1993: Włoski film (Italian Movie) jako Isabella
  • 1991: Wiek to nie wszystko (Age Isn't Everything) jako Rita
  • 1988: Tales from the Hollywood Hills: Closed Set jako Julie Forbes
  • 1982: Portrait of a Showgirl jako Rosella DeLeon
  • 1981: Cztery pory roku (The Four seasons) jako Claudia Zimmer
  • 1981: Evita Peron jako Renata Riguel
  • 1980: Happy Birthday, Gemini jako Lucille Pompi
  • 1979: Anatomy of a Seduction jako Nina
  • 1978: The Boss' Son jako Esther Rose
  • 1977: Der Ruf der blonden Göttin
  • 1976: Elegant (The Ritz) jako Googie Gomez
  • 1975: Shhh
  • 1974: Out to Lunch
  • 1974: Dominic's Dream jako Anita Bente
  • 1971: Porozmawiajmy o kobietach (Carnal Knowledge) jako Louise
  • 1969: Marlowe jako Dolores Gonzales
  • 1969: Popi jako Lupe
  • 1968: The Night of the Following Day jako Vi
  • 1963: Cry of Battle jako Sisa
  • 1963: A World of Stars
  • 1961: West Side Story jako Anita
  • 1961: Lato i dym (Summer and Smoke) jako Rosa Zacharias
  • 1960: This Rebel Breed jako Lola
  • 1957: The Deerslayer jako Hetty Hutter
  • 1956: Król i ja (The King and I) jako Tuptim
  • 1956: The Lieutenant Wore Skirts jako Sandra Roberts
  • 1956: The Vagabond King jako Huguette
  • 1955: Siła uczuć (Untamed) jako Julia
  • 1955: Seven Cities of Gold jako Ula
  • 1954: Ogród zła jako śpiewaczka w knajpie
  • 1954: The Yellow Tomahawk jako Honey Bear
  • 1954: Jivaro jako Maroa
  • 1953: El Alaméin jako Jara
  • 1953: Latin Lovers jako Christina
  • 1953: Ma and Pa Kettle on Vacation jako Soubrette (niewymieniona w czołówce)
  • 1953: Fort Vengeance jako Bridget Fitzgibbon
  • 1952: The Ring jako Lucy Gomez
  • 1952: Deszczowa piosenka (Singin' in the Rain) jako Zelda Zanders
  • 1952: Cattle Town jako Queli
  • 1952: The Fabulous Senorita jako Manuela Rodríguez
  • 1950: The Toast of New Orleans jako Tina
  • 1950: Pagan Love Song jako Terru
  • 1950: So Young So Bad jako Dolores Guererro

Seriale telewizyjne

  • od 2017: One Day at a Time jako Lydia Riera
  • 2011-2013: Szczęśliwi rozwodnicy jako Dori Newman
  • 2007: Rodzina Duque (Cane) jako Amalia Duque
  • 2006-2007: Prawo i porządek: Zbrodniczy zamiar (Law & Order: Criminal Intent) jako Frances Goren
  • 2007: Brzydula Betty (Ugly Betty) jako Ciocia Mirta
  • 2007: George Lopez jako Luisa Diaz
  • 2005: Poszukiwani (Wanted) jako pani Kelly
  • 2005: Prawo i bezprawie (Law & Order: Trial by Jury) jako Mildred Quintana
  • 2005: Prawo i bezprawie (Law & Order: Special Victims Unit) jako Mildred Quintana
  • 2003: Tajniacy (The Handler) jako Danielle Isabella
  • 2003: Obrońca (The Guardian) jako Caroline Novack
  • 2003: Życie przede wszystkim (Strong Medicine) jako Lydia
  • 2002: Rodzina, ach rodzina (American Family) jako Juana
  • 2001: Resurrection Blvd.
  • 1997-2003: Oz jako siostra Peter Marie Reimondo
  • 1997: Dotyk anioła (Touched by an Angel) jako Amanda
  • 1997: Murphy Brown jako dr Nancy Goldman
  • 1995: The Magic School Bus jako dr Carmina Skeledon
  • 1995: Prawo Burke’a (Burke’s Law) jako Jackie Lodge
  • 1994-1995: Zagadki Cosby’ego (The Cosby Mysteries) jako Angie Corea
  • 1994: Pomoc domowa (The Nanny) jako panna Stone z d. Wickervich (sezon 1 odcinek 19; gościnnie)
  • 1994: Gdzie się podziała Carmen Sandiego? (Where on Earth Is Carmen Sandiego?) jako Carmen Sandiego
  • 1993: Hearts Afire jako senator Rhonda Hall
  • 1992: Raw Toonage jako różne głosy
  • 1991: Top of the Heap jako Alixandra Stone
  • 1989-1990: B.L. Stryker jako Kimberly Baskin
  • 1989: Policjanci z Miami (Miami Vice) jako Kongresmen Madelyn Woods
  • 1987: Złotka (The Golden Girls) jako Renee Corliss
  • 1987: The Cosby Show jako pani Granger
  • 1983: Statek miłości (The Love Boat) jako Gladys Gordon
  • 1982–1983: 9 to 5 jako Violet Newstead
  • 1960: Zorro jako Chulita
  • 1952: Fireside Theatre jako Maria

Nagrody

Przypisy

  1. Wywiad, ‘I owe an enormous debt to therapy!’ Rita Moreno on West Side Story, dating Brando and joy at 90, The Guardian, 29 listopada 2021 [dostęp 2022-01-28] (ang.).
  2. Leonard Isadore Gordon, legacy.com [dostęp 2022-03-12] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Presidential Medal of Freedom (ribbon).svg
Autor: SaluteVII, Licencja: CC BY-SA 4.0
Presidential Medal of Freedom (ribbon)
Golden Globe icon.svg
Autor: User:Bryan Derksen, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Stylized silhouette of the Golden Globe award, for use as an icon.
Rita Moreno6.jpg
Autor: The Heart Truth, Licencja: CC BY-SA 2.0
Rita Moreno at The Heart Truth Fashion Show 2008
Chevalier Ordre de Leopold.png
Baretka Krzyża Kawalerskiego Orderu Leopolda (Belgia)