Rożnica

Ten artykuł od 2011-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Rożnica

wieś
Zabudowania dworskie
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	jędrzejowski
Gmina	Słupia
Liczba ludności (2020)	513[1]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	28-350[2]
Tablice rejestracyjne	TJE
SIMC	0269067[3]
Położenie na mapie gminy Słupia Rożnica
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rożnica
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Rożnica
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego Rożnica
50°36′28″N 20°01′20″E/50,607778 20,022222

Rożnica – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Słupia^[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Historia

Pierwsze wzmianki historyczne o tej miejscowości pochodzą z wieku XIV, kiedy to Rożnica była własnością syna wojewody sandomierskiego Mściwoja z Krzelowa, Mściwoja z Kwiliny i Rożnicy herbu Lis.

Według Waleriana Nekanda-Trepki w tej miejscowości w roku 1632 miała umrzeć niejaka Dębieńska przeżywszy 120 lat^[5].

W pierwszej połowie XIX wieku była tu gorzelnia, a majątek posiadał folwarki: Modlin (Podczarne) i Nową Wieś. Przez następne lata Rożnica była w rękach różnych właścicieli. Ostatnim z dziedziców był Antoni Badeni. Na cmentarzu kościelnym w Sędziszowie znajduje się jego nagrobek (zm. 1928) i jego żony, Petroneli z Kiełczewskich (zm. 1933). Majątek został rozparcelowany już podczas I wojny światowej.

Pałac w Rożnicy

Pałac w Rożnicy powstał na wzór renesansowych włoskich willi w 1900 r., przy którym w latach 20. XX w. wzniesiono oficyny utrzymane w „stylu dworkowym”. Wybudowany jest na łagodnym wzniesieniu. Front budynku zwrócony jest na stronę południową. Po dziesięciu stopniach wchodzi się na taras, a nad tarasem jest balkon, wsparty na czterech kolumnach. Pałac liczy 43 pomieszczenia. W zachowanej gdzieś w starociach notatce niewiadomego pochodzenia można przeczytać „...piętrowy, z dachem łamanym w styl francuski, kryty gontem, z kaplicą, salą balową, z trzema tarasami. Na dole piękny hol sześcioboczny, z każdej ściany drzwi do jadalni, salonów, gabinetu i kancelarii. Piękne stiuki, kosztowne tapety, marmurowe kominki i posadzki z różnokolorowego drewna. W tym stanie budynek był jeszcze roku 1906”.
Pałac otoczony jest starym parkiem. Rosło tam dużo pięknych okazów drzew, ale podczas II wojny światowej część z nich zostało wyciętych przez Niemców. W latach międzywojennych mieściła się w pałacu dwuletnia szkoła rolnicza. Praktykę rolniczą młodzież odbywała w tzw. resztówce, pozostałej po parcelacji dóbr ziemskich. Rożnica w tym czasie stała się ośrodkiem postępu i kultury rolniczej.

Podczas II wojny światowej pałac rożnicki był pod administracją niemiecką.

W okresie powojennym w pałacu mieściła się ponownie szkoła rolnicza z internatem, a w 1953 r. za sprawą wybitnego pedagoga i działacza kulturalno-oświatowego Waldemara Babinicza, przybyłego z pobliskich Pawłowic, powstało liceum kulturalno-oświatowe.
W kwietniu 1958 r. nastąpiło oficjalne reaktywowanie Uniwersytetu Ludowego w Rożnicy. I od tego momentu rozpoczął się najciekawszy okres w historii UL Ziemi Kieleckiej im. Stefana Żeromskiego. Częstymi gośćmi UL byli znakomici literaci, artyści i naukowcy. Pałac rożnicki gościł w swoich progach m.in. Juliana Przybosia, Władysława Broniewskiego, Stanisława Wygodzkiego, Igora Newerlego, Ernesta Brylla i wielu innych.
Waldemar Babinicz wraz z rodziną opuścił Rożnicę w 1968 r., a właściwie został z tej placówki usunięty. Przygotowywał bowiem wszechstronnie wykształconych ludzi kultury, a miał wychowywać tylko działaczy młodzieżowych.

W latach 70. w pałacu zorganizowano koszary wojskowe dla żołnierzy, uczestniczących w ostatniej wielkiej budowie PRL-u Linii Hutniczo-Siarkowej „LHS”.
W 1985 r. obiekt przekazano gminie. Pałac stał opustoszały i zniszczony. W 2000 r. gmina sprzedała prywatnemu nabywcy.

Zabytki

Park pałacowy z I połowy XIX w., wpisany do rejestru zabytków nieruchomych^[6].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Piotra i Pawła w Sędziszowie.

Przypisy