Rożyńsk Mały
| osada | |
 Fragment miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) | 200 |
| Strefa numeracyjna | 87 |
| Tablice rejestracyjne | NGO |
| SIMC | 0759044 |
Położenie na mapie gminy Gołdap _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Gołdap") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gołdapskiego  | |
 54°15′02″N 22°09′11″E/54,250556 22,153056 | |
Rożyńsk Mały (niem. Klein Rosinsko) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapskim, w gminie Gołdap.
W latach 1975–1998 Rożyńsk Mały administracyjnie należał do województwa suwalskiego.
Wieś usytuowana nad rzeką Gołdapą, przy drodze Gołdap – Juchnajcie – Surminy. Miejscowość należy do sołectwa Rożyńsk Wielki (Rożyńsk Mały, Rożyńsk Wielki, Nowa Boćwinka)[1].
Podczas akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych (tzw. chrzty hitlerowskie) utrwalona historycznie nazwa niemiecka Klein Rosinsko została w 1938 r. zastąpiona przez administrację nazistowską sztuczną formą Bergershof.
Rożyńsk Mały został założony w XVIII w. jako wieś na prawie chełmińskim. W 1817 należał do dwóch właścicieli gospodarujących na 18 włókach. W 1895 R.M. liczył 84 mieszkańców (82 ewangelików), przynależał do gminy i parafii Grabowo; w 1910 roku zamieszkiwało go 88 mieszkańców[2], a w 1939 – 58 osób.[3] Znajdowały się tam dwa majątki o powierzchni pow. 100 ha oraz 13 gospodarstw. W skład majątku powiązanego z terenem aktualnej wsi wchodziły: pałac, który spłonął w 1987 r., zabudowania gospodarcze, a od początku XX w. (prawd. 1905 r.) młyn wraz elektrownią wodną i śluzami[4].
Po wojnie – w 1946 – z dwóch majątków – jeden zagospodarowano (167 ha), drugi uznano za zniszczony (101, 5 ha). W 1949 r. utworzono z nich dwa Państwowe Gospodarstwa Rolne (R.I i R.II). Szybko jednak R.I i R. II połączono w jedno gospodarstwo. W pierwszych kilku latach w R. I. funkcjonował tartak, a do lat 80. XX w. młyn.
R. I stanowił zasadniczą część gospodarstwa scentralizowaną wokół zabudowań przedwojennego pałacu. Po likwidacji PGR-u w 1993, gospodarstwo przejęła lokalna spółka, potem Agencja Nieruchomości Rolnych[4]. Aktualnie teren dawnego zakładu rolnego jest dzierżawiony.
Domy / gospodarstwa mieszkalne od zabudowań dawnego majątku oddziela rzeka Gołdapa. Na przełomie lat 50. i 60. XX w. wybudowano we wsi osiem nowych budynków dwu- oraz czterorodzinnych, następnie na początku lat 80. sześć budynków dwurodzinnych, a w latach 1988-89 osiedle czternastu domków jednorodzinnych.
W południowo-wschodniej części miejscowości, pomiędzy częścią mieszkalną a dawnym majątkiem, znajduje się wyspa ukształtowana z odnogi rzeki Gołdapy. W roku 2014, dzięki funduszom PROW, wyspa została poddana kompleksowej rewitalizacji, która nadała terenowi charakter rekreacyjny[5].
Inne miejscowości o nazwie Rożyńsk: Rożyńsk, Rożyńsk Wielki.
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Gołdap [04.2015]
- ↑ Uli Schubert, Gemeindeverzeichnis, Landkreis Goldap (niem.)
- ↑ Michael Rademacher, Deutsch-österreichisches Ortsbuch, Landkreis Goldap (niem.). [dostęp 2012-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-05)].
- ↑ a b J. Kopciał, Mały leksykon wsi, w: Gołdap i okolice, red. J. Kopciał, Suwałki 1995
- ↑ Urząd Miasta i Gminy Gołdap, Informacja o zakończeniu projektu "Zagospodarowanie terenu wyspy rekreacyjnej wraz z kładką dla pieszych w Rożyńsku Małym"
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.52 N
- S: 53.07 N
- W: 19.05 E
- E: 22.95 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Gołdap County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 54.38 N
- S: 54.14 N
- W: 21.92 E
- E: 22.83 E
