Robert Duvall

Robert Duvall
	; Duvall na MFF w Toronto (2014)
Imię i nazwisko	Robert Selden Duvall
Data i miejsce urodzenia	5 stycznia 1931 ; San Diego
Zawód	aktor, reżyser, scenarzysta, producent, piosenkarz
Współmałżonek	Barbara Benjamin; (1964-1975; rozwód); Gail Youngs; (1982-1986; rozwód); Sharon Brophy; (1991-1995; rozwód); Luciana Pedraza; (od 2005)
Lata aktywności	od 1952
	Odznaczenia

Robert Selden Duvall^[1] (ur. 5 stycznia 1931 w San Diego) – amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy, piosenkarz. Odznaczony Narodowym Medalem Sztuki^[2]. Otrzymał Oscara za występ w filmie Pod czułą kontrolą (1983)^[3]. Oprócz tego był nominowany do tej nagrody sześciokrotnie. Otrzymał też cztery Złote Globy^[4].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w San Diego jako syn Mildred Virginii (z domu Hart; 1901–1985) i Williama Howarda Duvalla (1904–1984), admirała United States Navy urodzonego w Wirginii, potomka imigrantów z Francji. Jego matka była krewną generała Roberta Lee, przywódcy konfederatów w wojnie secesyjnej^[2]. Jego rodzina była pochodzenia angielskiego, niemieckiego, szwajcarskiego, francuskiego, walijskiego i szkockiego^[5].

Jego ojciec chciał go wysłać do Akademii Marynarki Wojennej w Annapolis. Kariera wojskowa go jednak nie interesowała. W 1953 ukończył studia na wydziale dramatu w Principia College w Elsah^[6] w Illinois. Następnie pełnił krótko służbę wojskową w United States Army jako starszy szeregowy podczas wojny koreańskiej.

Po powrocie do Stanów zamieszkał wraz z innymi początkującymi aktorami (takimi jak Dustin Hoffman, Gene Hackman i James Caan) w wynajętym mieszkaniu w Nowym Jorku. Zimą 1955 studiował w nowojorskiej The Neighborhood Playhouse School of the Theatre^[7].

Kariera

Początkowo występował w teatrze. W 1952 debiutował w Gateway Theatre w Bellport w roli pilota w sztuce Laughter In The Stars, będącym adaptacją Małego Księcia. W 1957 był w obsadzie spektaklu Hortona Foote Rozmowy po północy (The Midnight Caller)^[8]. W 1958 na off-Broadwayu wystąpił jako Frank Gardner w przedstawieniu George’a Bernarda Shawa Profesja pani Warren. W 1966 trafił na Broadway jako Harry Roat, Jr. w sztuce Doczekać zmroku w Ethel Barrymore Theatre. Choć jego role były dobrze oceniane przez krytykę, nie odnosił sukcesów, dlatego musiał jakiś czas zarabiać na chleb, m.in. jako pracownik poczty i kierowca.

Po raz pierwszy był obecny na ekranie jako Boo Radley w dramacie Roberta Mulligana Zabić drozda (1962)^[9]. Jego rola spotkała się z dużym uznaniem krytyków i otworzyła mu drogę do kariery. Wcielał się przeważnie w silnych mężczyzn - wojskowych, prawników oraz ludzi interesu. Do tych najbardziej pamiętnych należą role w filmie kryminalnym Petera Yatesa Bullitt (1968) ze Steve’em McQueenem w roli głównej, kreacja Toma Hagena, consigliere rodziny Corleone w Ojcu chrzestnym (1972). Po roli szalonego podpułkownika Billa Kilgore’a z Czasu apokalipsy (1979) Francisa Forda Coppoli został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa jako najbardziej wszechstronny aktor na świecie, a jego kwestia z tego filmu: „kocham zapach napalmu o poranku” przeszła do historii kina.

Otrzymał Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę piosenkarza country Maca Sledge’a w ciepłym, rodzinnym dramacie Bruce’a Beresforda Pod czułą kontrolą (1983). Zajmował się także reżyserią i pisaniem scenariuszy, a nawet produkcją filmów, m.in. Apostoła (1997), w którym zagrał kaznodzieję i dreszczowca Assassination Tango (2002), gdzie wcielił się w płatnego mordercę.

Ma swoją gwiazdę w Hollywood Walk of Fame^[10]^[11].

Filmografia

Zabić drozda (1962) jako Arthur "Boo" Radley
Kapitan Newman (1963) jako kpt. Paul Cabot Winston
Koszmar w słońcu (1965) jako motocyklista
Obława (1966) jako Edwin Stewart
Detektyw (1968) jako Nestor
Odliczanie (1968) jako Chiz Stewart
Bullitt (1968) jako Weissberg, taksówkarz
Ludzie z deszczu (1969) jako Gordon
Prawdziwe męstwo (1969) jako Lucky Ned Pepper
Rewolucjonista (1970) jako Despard
MASH (1970) jako mjr Frank Burns
THX 1138 (1971) jako THX 1138
Szeryf (1971) jako Vernon Adams
Wielki napad w Minnesocie (1972) jako Jesse James
Joe Kidd (1972) jako Frank Harlan
Ojciec chrzestny (1972) jako Tom Hagen
Porachunki (1973) jako Earl Macklin
Odznaka 373 (1973) jako Eddie Ryan
Rozmowa (1974) jako dyrektor
Ojciec chrzestny II (1974) jako Tom Hagen
Brawurowe porwanie (1975) jako Jay Wagner
Elita zabójców (1975) jako George Hansen
Orzeł wylądował (1976) jako płk. Max Radl
Obsesja Sherlocka Holmesa (1976; znany także pt. Siedmioprocentowy roztwór) jako dr John Watson
Sieć (1976) jako Frank Hackett
Niepokonany (1977) jako Bill McDonald
Inwazja łowców ciał (1978) jako ksiądz na huśtawce
Betsy (1978) jako Loren Hardemann III
Ike (1979) jako Dwight D. Eisenhower
Czas apokalipsy (1979) jako podpułkownik Bill Kilgore
Wielki Santini (1979) jako podpułkownik "Bull" Meechum
Prawdziwe wyznania (1981) jako detektyw Tom Spellacy
W poszukiwaniu D. B. Coopera (1981) jako sierżant Bill Gruen
Historia Terry’ego Foxa (1983) jako Bill Vigars
Pod czułą kontrolą (1983) jako Mac Sledge
Chłopiec z marmuru (1984) jako Joe Hillerman
Urodzony sportowiec (1984) jako Max Mercy
Latarniowiec (1985) jako Calvin Caspary
Barwy (1988) jako Bob Hodges
Na południe od Brazos (1989, miniserial TV) jako Augustus "Gus" McCrae
Pokaz siły (1990) jako Howard
Szybki jak błyskawica (1990) jako Harry Hogge
Opowieść podręcznej (1990) jako komendant
Historia Rose (1991) jako pan Hillyer
Stalin (1992) jako Józef Stalin
Gazeciarze (1992) jako Joseph Pulitzer
Dżuma (1992) jako Joseph Grand
Zapasy z Ernestem Hemingwayem (1993) jako Walter
Geronimo: amerykańska legenda (1993) jako Al Sieber
Upadek (1993) jako Martin Prendergast
Zawód: dziennikarz (1994) jako Bernie White
Pod niebem Henrietty (1995) jako pan Cox
Szkarłatna litera (1995) jako dr Roger Prynne/Roger Chillingworth
Miłosna rozgrywka (1995) jako Wyly King
Fenomen (1996) jako Doc Brunder
Blizny przeszłości (1996) jako pan Childers, ojciec Karla
Wszystko zostaje w rodzinie (1996) jako Earl Pilcher Jr.
Człowiek, który pojmał Eichmanna (1996) jako Adolf Eichmann
Apostoł (1997) jako Euliss F. "Sonny" Dewey (także reżyseria)
Fałszywa ofiara (1998) jako Dixon Doss
Dzień zagłady (1998) jako kpt. Spurgeon „Fish” Tanner
Adwokat (1998) jako Jerry Facher
60 sekund (2000) jako Otto Halliwell
6-ty dzień (2000) jako dr Griffin Weir
Zwycięski gol (2000) jako Gordon McCloud
John Q (2002) jako porucznik Frank Grimes
Generałowie (2003) jako gen. Robert E. Lee
Wakacje Waltera (2003) jako Hub McCann
Bezprawie (2003) jako "Boss" Spearman
Dziękujemy za palenie (2005) jako kapitan
Tygrysy murawy (2005) jako Buck Weston, ojciec Phila
Przerwany szlak (2006, miniserial TV) jako Prentice "Prent" Ritter
Lucky You – Pokerowy blef (2007) jako L.C. Cheever
Królowie nocy (2007) jako Albert "Burt" Grusinsky
Cztery Gwiazdki (2008) jako Howard McVie
Aż po grób (2009) jako Felix Bush
Droga (2009) jako Ely, starzec
Szalone serce (2009) jako Wayne Kramer
Siedem dni w Utopii (2011) jako Johnny Crawford
Jack Reacher: Jednym strzałem (2012) jako Cash
Hemingway i Gellhorn (2012) jako gen. Petrov
Samochód Jayne Mansfield (2012) jako Jim Calldwel
Sędzia (2014) jako sędzia Joseph Palmer
Dzikie konie (2015) jako Scott Briggs (także reżyseria)
W niepewnym boju (2016) jako Chris Bolton
Wdowy (2018) jako Tom Mulligan
Potężne sierotki (2021) jako Mason Hawk

Nagrody

Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor pierwszoplanowy: 1984 Pod czułą kontrolą
Złoty Glob
- Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym: 1993 Stalin
- Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym: 1990 Na południe od Brazos
- Najlepszy aktor w dramacie: 1984 Pod czułą kontrolą
- Najlepszy aktor drugoplanowy: 1980 Czas apokalipsy
Nagroda BAFTA Najlepszy aktor drugoplanowy: 1980 Czas apokalipsy
Nagroda Emmy Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym: 2007 Przerwany szlak
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Najlepszy aktor w roli drugoplanowej: 1999 Adwokat

Przypisy

↑ Personalidade: Robert Duvall (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-08-05]. (port.).
↑ ^a ^b Robert Duvall. ČSFD.cz. [dostęp 2016-10-28]. (cz.).
↑ Robert Duvall. MYmovies.it. [dostęp 2019-08-05]. (wł.).
↑ Robert Duvall (5 de Janeiro de 1931). Filmow.com. [dostęp 2019-08-05]. (port.).
↑ Robert Duvall – What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
↑ Robert Duvall Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-08-05]. (ang.).
↑ Robert Duvall. Hollywood.com. [dostęp 2017-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-05)]. (ang.).
↑ Robert Duvall Biography (1931-). Film Reference. [dostęp 2016-10-28]. (ang.).
↑ Robert Duvall, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2017-05-25] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
↑ Robert Duvall. Hollywood Walk of Fame. [dostęp 2017-05-26]. (ang.).
↑ Robert Duvall - Hollywood Star Walk. „Los Angeles Times”. [dostęp 2017-05-25]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Robert Duvall w bazie IMDb (ang.)
Robert Duvall w bazie Filmweb
Robert Duvall w bazie Notable Names Database (ang.)

[interfilmes-1] Personalidade: Robert Duvall (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-08-05]. (port.).

[csfd-2] Robert Duvall. ČSFD.cz. [dostęp 2016-10-28]. (cz.).

[mymovies-3] Robert Duvall. MYmovies.it. [dostęp 2019-08-05]. (wł.).

[filmow-4] Robert Duvall (5 de Janeiro de 1931). Filmow.com. [dostęp 2019-08-05]. (port.).

[ethniceleb-5] Robert Duvall – What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).

[fanpix.famousfix-6] Robert Duvall Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-08-05]. (ang.).

[7] Robert Duvall. Hollywood.com. [dostęp 2017-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-05)]. (ang.).

[filmreference-8] Robert Duvall Biography (1931-). Film Reference. [dostęp 2016-10-28]. (ang.).

[bio-9] Robert Duvall, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2017-05-25] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).

[10] Robert Duvall. Hollywood Walk of Fame. [dostęp 2017-05-26]. (ang.).

[11] Robert Duvall - Hollywood Star Walk. „Los Angeles Times”. [dostęp 2017-05-25]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

1920–1939	Emil Jannings (1928) Warner Baxter (1929) George Arliss (1930) Lionel Barrymore (1931) Fredric March / Wallace Beery (1932) Charles Laughton (1933) Clark Gable (1934) Victor McLaglen (1935) Paul Muni (1936) Spencer Tracy (1937) Spencer Tracy (1938) Robert Donat (1939)
1940–1959	James Stewart (1940) Gary Cooper (1941) James Cagney (1942) Paul Lukas (1943) Bing Crosby (1944) Ray Milland (1945) Fredric March (1946) Ronald Colman (1947) Laurence Olivier (1948) Broderick Crawford (1949) José Ferrer (1950) Humphrey Bogart (1951) Gary Cooper (1952) William Holden (1953) Marlon Brando (1954) Ernest Borgnine (1955) Yul Brynner (1956) Alec Guinness (1957) David Niven (1958) Charlton Heston (1959)
1960–1979	Burt Lancaster (1960) Maximilian Schell (1961) Gregory Peck (1962) Sidney Poitier (1963) Rex Harrison (1964) Lee Marvin (1965) Paul Scofield (1966) Rod Steiger (1967) Cliff Robertson (1968) John Wayne (1969) George C. Scott (1970) Gene Hackman (1971) Marlon Brando (1972) Jack Lemmon (1973) Art Carney (1974) Jack Nicholson (1975) Peter Finch (1976) Richard Dreyfuss (1977) Jon Voight (1978) Dustin Hoffman (1979)
1980–1999	Robert De Niro (1980) Henry Fonda (1981) Ben Kingsley (1982) Robert Duvall (1983) F. Murray Abraham (1984) William Hurt (1985) Paul Newman (1986) Michael Douglas (1987) Dustin Hoffman (1988) Daniel Day-Lewis (1989) Jeremy Irons (1990) Anthony Hopkins (1991) Al Pacino (1992) Tom Hanks (1993) Tom Hanks (1994) Nicolas Cage (1995) Geoffrey Rush (1996) Jack Nicholson (1997) Roberto Benigni (1998) Kevin Spacey (1999)
2000–2019	Russell Crowe (2000) Denzel Washington (2001) Adrien Brody (2002) Sean Penn (2003) Jamie Foxx (2004) Philip Seymour Hoffman (2005) Forest Whitaker (2006) Daniel Day-Lewis (2007) Sean Penn (2008) Jeff Bridges (2009) Colin Firth (2010) Jean Dujardin (2011) Daniel Day-Lewis (2012) Matthew McConaughey (2013) Eddie Redmayne (2014) Leonardo DiCaprio (2015) Casey Affleck (2016) Gary Oldman (2017) Rami Malek (2018) Joaquin Phoenix (2019)
2020–2039	Anthony Hopkins (2020) Will Smith (2021)

1940–1959	Paul Lukas (1943) Alexander Knox (1944) Ray Milland (1945) Gregory Peck (1946) Ronald Colman (1947) Laurence Olivier (1948) Broderick Crawford (1949) José Ferrer (1950) Fredric March (1951) Gary Cooper (1952) Spencer Tracy (1953) Marlon Brando (1954) Ernest Borgnine (1955) Kirk Douglas (1956) Alec Guinness (1957) David Niven (1958) Anthony Franciosa (1959)
1960–1979	Burt Lancaster (1960) Maximilian Schell (1961) Gregory Peck (1962) Sidney Poitier (1963) Peter O’Toole (1964) Omar Sharif (1965) Paul Scofield (1966) Rod Steiger (1967) Peter O’Toole (1968) John Wayne (1969) George C. Scott (1970) Gene Hackman (1971) Marlon Brando (1972) Al Pacino (1973) Jack Nicholson (1974) Jack Nicholson (1975) Peter Finch (1976) Richard Burton (1977) Jon Voight (1978) Dustin Hoffman (1979)
1980–1999	Robert De Niro (1980) Henry Fonda (1981) Ben Kingsley (1982) Robert Duvall / Tom Courtenay (1983) F. Murray Abraham (1984) Jon Voight (1985) Bob Hoskins (1986) Michael Douglas (1987) Dustin Hoffman (1988) Tom Cruise (1989) Jeremy Irons (1990) Nick Nolte (1991) Al Pacino (1992) Tom Hanks (1993) Tom Hanks (1994) Nicolas Cage (1995) Geoffrey Rush (1996) Peter Fonda (1997) Jim Carrey (1998) Denzel Washington (1999)
2000–2019	Tom Hanks (2000) Russell Crowe (2001) Jack Nicholson (2002) Sean Penn (2003) Leonardo DiCaprio (2004) Philip Seymour Hoffman (2005) Forest Whitaker (2006) Daniel Day-Lewis (2007) Mickey Rourke (2008) Jeff Bridges (2009) Colin Firth (2010) George Clooney (2011) Daniel Day-Lewis (2012) Matthew McConaughey (2013) Eddie Redmayne (2014) Leonardo DiCaprio (2015) Casey Affleck (2016) Gary Oldman (2017) Rami Malek (2018) Joaquin Phoenix (2019)
2020–2039	Chadwick Boseman (2020) Will Smith (2021)

1940–1959	Akim Tamiroff (1943) Barry Fitzgerald (1944) J. Carrol Naish (1945) Clifton Webb (1946) Edmund Gwenn (1947) Walter Huston (1948) James Whitmore (1949) Edmund Gwenn (1950) Peter Ustinov (1951) Millard Mitchell (1952) Frank Sinatra (1953) Edmond O’Brien (1954) Arthur Kennedy (1955) Earl Holliman (1956) Red Buttons (1957) Burl Ives (1958) Stephen Boyd (1959)
1960–1979	Sal Mineo (1960) George Chakiris (1961) Omar Sharif (1962) John Huston (1963) Edmond O’Brien (1964) Oskar Werner (1965) Richard Attenborough (1966) Richard Attenborough (1967) Daniel Massey (1968) Gig Young (1969) John Mills (1970) Ben Johnson (1971) Joel Grey (1972) John Houseman (1973) Fred Astaire (1974) Richard Benjamin (1975) Laurence Olivier (1976) Peter Firth (1977) John Hurt (1978) Melvyn Douglas / Robert Duvall (1979)
1980–1999	Timothy Hutton (1980) John Gielgud (1981) Louis Gossett Jr. (1982) Jack Nicholson (1983) Haing S. Ngor (1984) Klaus Maria Brandauer (1985) Tom Berenger (1986) Sean Connery (1987) Martin Landau (1988) Denzel Washington (1989) Bruce Davison (1990) Jack Palance (1991) Gene Hackman (1992) Tommy Lee Jones (1993) Martin Landau (1994) Brad Pitt (1995) Edward Norton (1996) Burt Reynolds (1997) Ed Harris (1998) Tom Cruise (1999)
2000–2019	Benicio del Toro (2000) Jim Broadbent (2001) Chris Cooper (2002) Tim Robbins (2003) Clive Owen (2004) George Clooney (2005) Eddie Murphy (2006) Javier Bardem (2007) Heath Ledger (2008) Christoph Waltz (2009) Christian Bale (2010) Christopher Plummer (2011) Christoph Waltz (2012) Jared Leto (2013) J.K. Simmons (2014) Sylvester Stallone (2015) Aaron Taylor-Johnson (2016) Sam Rockwell (2017) Mahershala Ali (2018) Brad Pitt (2019)
2020–2039	Daniel Kaluuya (2020) Kodi Smit-McPhee (2021)

1980–1999	Mickey Rooney (1981) Anthony Andrews (1982) Richard Chamberlain (1983) Ted Danson (1984) Dustin Hoffman (1985) James Woods (1986) Randy Quaid (1987) Michael Caine / Stacy Keach (1988) Robert Duvall (1989) James Garner (1990) Beau Bridges (1991) Robert Duvall (1992) James Garner (1993) Raúl Juliá (1994) Gary Sinise (1995) Alan Rickman (1996) Ving Rhames (1997) Stanley Tucci (1998) Jack Lemmon (1999)
2000–2019	Brian Dennehy (2000) James Franco (2001) Albert Finney (2002) Al Pacino (2003) Geoffrey Rush (2004) Jonathan Rhys Meyers (2005) Bill Nighy (2006) Jim Broadbent (2007) Paul Giamatti (2008) Kevin Bacon (2009) Al Pacino (2010) Idris Elba (2011) Kevin Costner (2012) Michael Douglas (2013) Billy Bob Thornton (2014) Oscar Isaac (2015) Tom Hiddleston (2016) Ewan McGregor (2017) Darren Criss (2018) Russell Crowe (2019)
2020–2039	Mark Ruffalo (2020) Michael Keaton (2021)

1968–1979	Ian Holm (1968) Laurence Olivier (1969) Colin Welland (1970) Edward Fox (1971) Ben Johnson (1972) Arthur Lowe (1973) John Gielgud (1974) Fred Astaire (1975) Brad Dourif (1976) Edward Fox (1977) John Hurt (1978) Robert Duvall (1979)
1980–1989	Ian Holm (1981) Jack Nicholson (1982) Denholm Elliott (1983) Denholm Elliott (1984) Denholm Elliott (1985) Ray McAnally (1986) Daniel Auteuil (1987) Michael Palin (1988) Ray McAnally (1989)
1990–1999	Salvatore Cascio (1990) Alan Rickman (1991) Gene Hackman (1992) Ralph Fiennes (1993) Samuel L. Jackson (1994) Tim Roth (1995) Paul Scofield (1996) Tom Wilkinson (1997) Geoffrey Rush (1998) Jude Law (1999)
2000–2009	Benicio del Toro (2000) Jim Broadbent (2001) Christopher Walken (2002) Bill Nighy (2003) Clive Owen (2004) Jake Gyllenhaal (2005) Alan Arkin (2006) Javier Bardem (2007) Heath Ledger (2008) Christoph Waltz (2009)
2010–2019	Geoffrey Rush (2010) Christopher Plummer (2011) Christoph Waltz (2012) Barkhad Abdi (2013) J.K. Simmons (2014) Mark Rylance (2015) Dev Patel (2016) Sam Rockwell (2017) Mahershala Ali (2018) Brad Pitt (2019)
2020–2029	Daniel Kaluuya (2020) Troy Kotsur (2021)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne