Robinsonada

Robinson Crusoe na ilustracji z 1887.

Robinsonada – prawdziwa lub fikcyjna podróż samotnego człowieka, zdanego na własne siły, pomysłowość, zaradność, w trudnych warunkach, spowodowana najczęściej żądzą przygód. Nazwa ta pochodzi od imienia Robinsona Crusoe, żeglarza wyrzuconego na bezludną wyspę, tytułowego bohatera powieści Przypadki Robinsona Crusoe angielskiego pisarza Daniela Defoe wydanej w 1719.

Jest to podróżowanie, traperstwo, zwiedzanie, globtroterstwo, karawaning, turystyka. Może to być także wyprawa dzieci w dalekie kraje, w tajemnicy przed opiekunami (rodzicami). Określa się tak również życie w warunkach prymitywnych, trudnych, pełnych nieoczekiwanych zdarzeń^[1].

Gatunek literacki

Ta sekcja od 2020-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

W literaturze określa się tak odmianę powieści ukształtowanej pod wpływem Przypadków Robinsona Crusoe, powieści, której schemat był często naśladowany bądź parafrazowany.

Robinsonada charakteryzuje się zaczerpniętymi z tej powieści wzorcami fabularnymi, skupiającymi się wokół rozbitka na bezludnej wyspie, kształtującego od podstaw zalążki nowej cywilizacji, wykazującego się zaradnością w trudnych warunkach.

Przykładowe robinsonady

• Robinson szwajcarski J. D. Wyssa (1812),
• powieści Juliusza Verne’a: Tajemnicza wyspa (1874), Szkoła Robinsonów (1882), Dwa lata wakacji (1888), Druga ojczyzna (1900), Ojczyzna rozbitków (1909),
• Przygody młodzieńca, czyli Robinson polski Adolfa Dygasińskiego (1896),
• Wyspa Robinsona (1954) Arkadego Fiedlera,
• Władca much (1954) Williama Goldinga,
• Eden (1959) Stanisława Lema,
• Marsjanin (2011) Andy’ego Weira.

Także film Robinson warszawski (Miasto nieujarzmione) w reżyserii Jerzego Zarzyckiego (1950).

Elementy robinsonady występują np. w Księdze dżungli Rudyarda Kiplinga, w cyklu o Tarzanie Edgara Rice’a Burroughsa, a w utworach polskich autorów np. w cyklu Wodzu wyspa jest twoja Ryszarda Liskowackiego.

Przypisy