Rockbox

Rockbox

Interfejs użytkownika
Pierwsze wydanie	2 czerwca 2002; ponad 19 lat temu
Aktualna wersja	3.15 (15 listopada 2019; ponad 2 lata temu)
Licencja	GPL
Strona internetowa

IPod classic 6G z zainstalowanym Rockboxem

Rockbox – darmowy i otwarty system operacyjny na licencji GPL, przeznaczony dla cyfrowych przenośnych odtwarzaczy multimedialnych (PMP, DAP), będący alternatywą dla oprogramowania (firmware) producenta danego urządzenia^[1][2].

Rockbox został stworzony pod koniec 2001 przez Björna Stenberga, pierwsza implementacja została przeprowadzona dla platformy Archos Studio DAP^[3]. Powodem stworzenia Rockboxa było niezadowolenie z dysproporcji pomiędzy funkcjonalnością fabrycznego interfejsu użytkownika, a możliwościami posiadanego urządzenia^[3].

Rockbox jest alternatywnym systemem operacyjnym urządzenia (firmware). Możliwe jest rozszerzenie jego możliwości do poziomu zbliżonego do PDA za pomocą wtyczek (pluginów), umożliwiających uruchamianie aplikacji, narzędzi oraz gier, a także odtwarzanie filmów (ograniczone)^[4]. Posiada interfejs użytkownika sterowania głosem, który jest przeznaczony do użytku osób niewidomych i niedowidzących (jak również dla sprzętu z uszkodzonym wyświetlaczem)^[5]. Oprócz umożliwienia poszerzenia funkcjonalności sprzętu twórcy deklarują, że priorytetem jest jakość odtwarzanego dźwięku – dla większości obsługiwanych urządzeń jest dostępny większy zakres ustawień dźwięku w porównaniu z oryginalnym oprogramowaniem urządzenia^[1]. Pozwala na obsługę 30 formatów plików dźwiękowych (w tym nie zaimplementowanych w oprogramowaniu producenta)^[6]. Jest dostępny w 48 językach (w tym polskim), większość wersji językowych jest przetłumaczona w ponad 50%^[7]. Rockbox jest tworzony przez społeczność wolontariuszy posiadających odpowiednią wiedzę techniczną, pozwalającą im na jego rozwijanie^[1][8]. W projekt jest zaangażowanych około 700 osób i zespołów^[9].

Działa na szeregu urządzeniach: od wczesnych odtwarzaczy Archos z 1-bitowym znakowym, zorientowanym blokowo wyświetlaczem, przez iPody z kolorowym ekranem o wysokiej rozdzielczości, po odtwarzacze iRiver z cyfrowym optycznym wyjściem audio i zaawansowanymi opcjami nagrywania^[10].

Po instalacji Rockboxa możliwe jest korzystanie z fabrycznego oprogramowania – wybór systemu operacyjnego następuje przy uruchamianiu urządzenia, zazwyczaj przez przyciśnięcie odpowiedniego klawisza równocześnie z włączaniem urządzenia^[11].

Urządzenia z programowym dekoderem

Rozpoczynając na początku 2004 projekt skupił się na portowaniu Rockboksa na urządzenia z serii iRiver firmy ReignCom opartych na procesorze ColdFire, skupiając się na serii H1xx odtwarzaczy z dyskiem twardym (H110/H120/H140). Urządzenia te dekodują strumień audio programowo, umożliwiając po zainstalowaniu Rockboksa na wsparcie większej ilości formatów plików dźwiękowych w porównaniu z oryginalnym firmware. Około rok później port dla serii H3xx stał się użyteczny oferując podobną funkcjonalność.

W listopadzie 2005 rozpoczęto pracę nad portem Rockboksa do przenośnych odtwarzaczy Apple iPod. W lutym 2006 roku port uzyskał status stabilnego. Dostępne jest większość opcji na wszystkich obsługiwanych modelach (iPod photo, iPod nano, iPod 4g, iPod Video [iPod 5g]) włączając odtwarzanie audio. Niedługo później dodano obsługę kolorowych ekranów we wszystkich dostępnych modelach (włączając serię H3xx).

Rockbox jest uruchamiany z dysku twardego na tych urządzeniach tuż po uruchomieniu urządzenia przez specjalny sektor ładujący (bootloader). W celu aktualizacji użytkownicy Rockboksa muszą skopiować pliki na napęd odtwarzacza i zresetować urządzenie. Zapis pamięci flash jest niezbędny tylko raz, przy zmianie bloku ładującego (bootloadera) umożliwiającego uruchamianie Rockboksa.

W niektórych urządzeniach (np. iriver seria H3xx) istnieje możliwość używania dwóch wersji firmware: oryginalnego od producenta lub Rockboksa. W przypadku iPodów standardowym sposobem przejścia do oryginalnego oprogramowania jest przytrzymanie przycisku menu przy włączaniu urządzenia.

Wersje

Oprogramowanie jest cały czas rozwijane, zalecane jest korzystanie z kompilacji dziennych lub najnowszego stanu kodu (tzw. bleeding edge), który jest dostępny dla wszystkich obsługiwanych platform^[12].

W 2006 rozpoczęto prace nad wersją 3.0 o nazwie roboczej „Mayday”, której wydanie było planowane na 1 maja 2006 i zostało przesunięte na koniec maja, a następnie, z powodu problemów z podstawową funkcjonalnością, odsunięto je na czas nieokreślony. Z tego powodu w lipcu zniesiono zamrożenie w wersji oficjalnej rozwoju funkcji ponadstandardowych. Celem wersji 3.0 miało być rozszerzenie funkcjonalności i wyeliminowanie znanych błędów, zwłaszcza na docelowych platformach obsługiwanych przez oficjalne wydanie – Archos i iRiver. Następna wersja 3.1 o kryptonimie „Fireworks” przewidziana była na listopad 2006 i miała dodatkowo m.in. dawać pełne wsparcie dla iPodów od trzeciej generacji wzwyż oraz odtwarzacza iAudio^[12].

Mimo okresu zawieszenia prac nad wersjami stabilnymi, Rockbox cały czas był rozwijany i dodawane były poprawki, funkcje, pojawiły się również wersje na nowe platformy (funkcjonalne). Pod koniec 2006 rozpoczęto udostępniać do ściągnięcia pliki binarne do Toshib Gigabeat, w 2007 ogłoszono dostępność Rockboksa dla iAudio M5 oraz Sandisk Sansy e200^[12].

Ostatecznie Rockbox 3.0 został opublikowany 23 września 2008^[12].

Ostatnia wersja to 3.14 – została opublikowana 1 maja 2017^[13].

Możliwości

Kodeki

(dla urządzeń dekodujących programowo, najczęściej używane)^[6]

Rockbox obsługuje ponad 30 kodeków dźwięku, w tym m.in. MP3, AAC, Opus, Ogg Vorbis i FLAC^[1]:

• MPEG audio (MP3/MP2/MP1)
• Ogg Vorbis
• Musepack
• AAC (profile LC/HEv1/HEv2)
• AC3 (DVD audio)
• FLAC
• WavPack
• Shorten
• Apple Lossless
• WAV/AIFF
• WMA
• Monkey's Audio
• Ogg Opus
• TTA
• APE

Inne

Cechy Rockboxa^[1]:

• Gapless playback – odtwarzanie muzyki bez przerw pomiędzy utworami (ważne np. przy odsłuchu ciągłych nagrań zrealizowanych na żywo, jak koncerty) dla wszystkich formatów (łącznie z MP3, jeśli został użyty kodek LAME)
• Replay Gain¹
• 10–zakresowy (konfigurowalny również w zakresie częstotliwości podziału) korektor graficzny¹
• regulacja głośności w wysokiej rozdzielczości, 64-100 poziomów (zależnie od modelu)
• zegar czasu rzeczywistego (RTC)
• obsługa Unicode
• obsługa wideo MPEG
• tworzenie playlist w locie
• tryb losowego odtwarzania
• konfigurowalny wygląd interfejsu użytkownika przez możliwość instalacji gotowych tematów, tworzenia i używania swoich tematów, pakietów czcionek i ikon oraz opcje w ustawieniach
• 16-bitowe nagrywanie stereo, 44,1 kHz WAV (dla urządzeń obsługujących tę opcję)
• radio FM, nagrywanie audycji radiowych (dla urządzeń obsługujących tę opcję)
• zewnętrzny kontroler (dla urządzeń posiadających port kontrolera)
• cyfrowe wyjście/wejście SPDIF (dla urządzeń posiadających ten port)
• TagCache – generowanie i korzystanie z własnej bazy wgranych utworów korzystającej z metadanych dołączonych do plików muzycznych
• AlbumArt – wyświetlanie okładek albumów (bez oficjalnego wsparcia)
• Crossfader – wyciszenie utworów zamiast „twardego” przechodzenia między nimi.
• obsługa arkuszy dyrektyw CUE
• logowanie odtwarzanych utworów umożliwiające scrobblowanie ich do serwisu Last.fm

Wtyczki

Dostępne są wtyczki^[4]:

• przeglądarka plików JPEG (16-bitowy kolor /33 odcienie szarości ¹)
• Rockboy- emulator platformy Game Boy (przeportowany Gnuboy)²
• ZXBox- emulator ZX Spectrum (przeportowany Spectemu)
• konwerter WAV → MP3
• konwerter WAV → WavPack
• różnego rodzaju gry, m.in. : sudoku, solitaire, tetris, saper, pong i wiele innych
• port Dooma, obsługujący też wiele WADów
• odtwarzacz wideo plików MPEG

1. Trzydzieści trzy odcienie szarości zostały osiągnięte na 2-bitowych (4 odcienie szarości) monochromatycznych urządzeniach dzięki wykorzystaniu wolnego odświeżania pasywnych wyświetlaczy ciekłokrystalicznych.
2. Rockbox obsługuje ROMy oryginalnego Game Boy oraz kolorowego Game Boy Color.

Nie obsługiwane

• Digital Rights Management
• tryb USB-host („USB OTG”)
• Akcesoria Apple do iPodów (słuchawki z pilotem z FM, wyjście wideo)

Rockbox Utility

Rockbox Utility jest programem stworzonym przez społeczność Rockboxa ułatwiającym użytkownikom jego instalację, aktualizację i obsługę^[14]. Możliwe jest wykonywanie następujących czynności^[14]:

• instalacja bootloadera
• instalacja Rockboxa
• instalacja pakietu dodatkowych czcionek
• instalacja tematów pozwalających na zmianę wyglądu interfejsu
• instalacja plików gier (np. Freedoom)
• instalacja plików głosowych (ze strony internetowej)
• tworzenie plików głosowych
• tworzenie plików .talk
• odinstalowanie programu ładującego (bootloadera)
• odinstalowanie Rockboxa (częściowo lub całkowicie)
• dostęp do instrukcji obsługi
• przegląd wszystkich zainstalowanych części Rockboxa (wersja, czas instalacji itp.)

Rockbox Utility działa na następujących platformach^[14]:

• Windows (2000/XP/Vista/7/8/10),
• Linux 32 bit
• Linux 64 bit
• OS X (10.4, 10.5, 10.6)

Aktualna wersja Rockbox Utility to 1.4.0 (stan na marzec 2019)^[14].

Rockbox a gwarancja

Jeśli urządzenie zostało kupione przez konsumenta w Unii Europejskiej, obowiązuje prawnie wiążącą 2-letnia gwarancja, która nie zostanie unieważniona przez wymianę oprogramowania^[15][16].

Zobacz też

• iPodLinux – Port minidystrybucji μClinux do platformy iPod z dodanym interfejsem odtwarzacza muzyki

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona domowa Rockboksa
• Wiki projektu Rockbox
• Symulator Rockboxa pod Microsoft Windows