Rodzaje prędkości powietrznych

Podział prędkości

Podział prędkości zawarty w międzynarodowych przepisach:

Nazwa
Rozwinięcie skrótu (ang.)
Opis
ASIRAirspeed Instrument ReadingPrędkość wskazywana przez prędkościomierz bez żadnych poprawek[1].
IASIndicated AirspeedPrędkość ASIR z poprawką na błąd laboratoryjny przyrządu[1]
CASCalibrated AirspeedPrędkość IAS po uwzględnieniu poprawki aerodynamicznej na błąd zabudowy przyrządu pomiarowego[1]; prędkość CAS jest równa prędkości TAS w atmosferze standardowej na poziomie morza przy prędkościach nieprzekraczających 250 kt
EASEquivalent AirspeedPrędkość CAS po uwzględnieniu poprawki na ściśliwość powietrza[1]; prędkość EAS jest równa prędkości TAS w atmosferze standardowej na poziomie morza.
TASTrue AirspeedPrędkość rzeczywista lotu względem opływających statek powietrzny strug powietrza; jest to prędkość EAS uwzględniająca poprawkę związaną z wysokością lotu, temperaturą i wilgotnością powietrza[1].
GSGround SpeedPrędkość względem powierzchni ziemi; jest to wypadkowa wektorów prędkości TAS oraz wiatru.

Charakterystyczne prędkości statku powietrznego

Nazwa
Rozwinięcie skrótu/opis (ang.)
Opis
V1critical engine failure recognition speedprędkość decyzji (o starcie)
V2takeoff safety speedbezpieczna prędkość startu
Vsstall speedprędkość przepadania; przy tej prędkości samolot utrzymuje lot poziomy przy krytycznym kącie natarcia i nie jest w stanie zwiększyć wysokości; zwiększenie kąta natarcia powoduje przeciągnięcie i utratę wysokości; poniżej tej prędkości samolot przepada, tj. traci wysokość niezależnie od kąta natarcia czy ustawienia powierzchni kontrolnych
Vs0stall speed in landing configurationprędkość przeciągnięcia w konfiguracji do lądowania (z wypuszczonymi klapami i podwoziem)
Vxbest angle-of-climb speedprędkość najbardziej stromego wznoszenia (przyrost wysokości w funkcji przebytej odległości)
Vybest rate-of-climb speedprędkość najszybszego wznoszenia (przyrost wysokości w funkcji czasu)
Vxsebest single-engine angle-of-climb speedprędkość maksymalnego gradientu wznoszenia na jednym silniku
Vysebest single-engine rate-of-climb speedmaksymalna prędkość wznoszenia na jednym silniku
Vfeflaps extended speedprędkość maksymalna przy klapach wypuszczonych
VnoMaximum structural cruising speed or maximum speed for normal operationsdopuszczalna eksploatacyjna prędkość maksymalna.
Vnenever exceed speeddopuszczalna chwilowa prędkość maksymalna w spokojnym powietrzu, której przekroczenie może spowodować uszkodzenie konstrukcji samolotu (najczęściej z powodu flatteru)
Vadesign maneuvering speedprędkość manewrowa (taka, przy której możliwe są pełne wychylenia sterów bez uszkodzenia konstrukcji samolotu)
Vbdesign speed for maximum gust intensityprędkość maksymalna w atmosferze burzliwej
Vcdesign cruise speedprojektowana prędkość przelotowa
Vddesign dive speedprojektowana prędkość nurkowania
Vdfdemonstration dive speedmaksymalna prędkość demonstrowana, nie może być większa od Vd
Vfdesigned flap speedprojektowa prędkość z klapami
Vfcmaximum speed for stability characteristicsmaksymalna prędkość zapewniająca stabilne własności lotne
VhMaximum speed in level flight at maximum continuous powermaksymalna prędkość w locie poziomym na maksymalnej mocy trwałej
V2minminimum takeoff safety speedminimalna bezpieczna prędkość startu
Vlemaximum landing-gear extended speedmaksymalna prędkość z wypuszczonym podwoziem
Vlomaximum landing-gear operating speedmaksymalna prędkość na której wyciągnięcie/wysunięcie podwozia jest bezpieczne
Vloflift-off speedprędkość oderwania
Vmcminimum control speedminimalna prędkość lotu kontrolowanego
Vmcaminimum control speed with critical engine out of ground effectminimalna prędkość lotu sterowanego z niepracującym silnikiem krytycznym poza efektem wpływu ziemi
Vmcgminimum control speed with critical engine out during takeoff runminimalna prędkość sterowania z niepracującym silnikiem krytycznym podczas rozbiegu
Vmomaximum operating speedmaksymalna prędkość eksploatacyjna
Vrrotation speedprędkość rotacji (prędkość przy której samolot zaczyna być odrywany od ziemi)
Vrefreference speed for final approach, normally 1.3Vsoprędkość progowa, zwykle 1.3Vso
Vtosstakeoff safety speed for Category A rotorcraftbezpieczna prędkość startu dla śmigłowców wykonujących lot w Kategorii A
Vs1minimum steady flight speed in specific configurationminimalna prędkość lotu ustalonego w określonej konfiguracji
Vsseminimum safe single-engine speedminimalna bezpieczna prędkość lotu na jednym silniku
Vrarough air speed (turbulence penetration speed)maksymalna prędkość lotu w atmosferze, w której dochodzi do gwałtownych zmian prędkości pionowej otaczającego powietrza


Przypisy

  1. a b c d e Antoni Milkiewicz: Praktyczna aerodynamika i mechanika lotu samolotu odrzutowego, w tym wysokomanewrowego.. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, 2009, s. 133. ISBN 978-83-61021-00-1.