Rodzina Poszepszyńskich

Rodzina Poszepszyńskich
Rodzaj słuchowiskacykliczne, humorystyczne
Kraj produkcji Polska
Językpolski
ScenariuszMaciej Zembaty,
Jacek Janczarski
ReżyseriaZdzisław Habielski, Maciej Zembaty
MuzykaJanusz Bogacki
Realizacja dźwiękowaZofia Kruszewska, Andrzej Złomski
Główne rolePiotr Fronczewski,
Jan Kobuszewski,
Hanna Okuniewicz,
Maciej Zembaty
Liczba odcinków130
Liczba serii6
Długość10–30 minut (pojedynczy odcinek)
Premierowe emisje radiowe
Stacja radiowaPolskie Radio Program III
Lata emisji1972–1998

Rodzina Poszepszyńskich – humorystyczne słuchowisko radiowe w odcinkach, napisane przez Macieja Zembatego i Jacka Janczarskiego, pierwotnie emitowane od 1972 do 1998 roku w Programie Trzecim Polskiego Radia i wielokrotnie powtarzane na antenie tej stacji. Pierwsze emisje słuchowiska odbywały się w ramach audycji Ilustrowany Tygodnik Rozrywkowy i Zgryz.

Opis

Akcja toczy się w warszawskim mieszkaniu rodziny Poszepszyńskich, a także na łonie natury. Bohaterowie przeżywają różne, czasem dramatyczne, ale zawsze śmieszne przygody. Mimo swych wad bohaterowie pokazują, jak przetrwać w trudnych czasach.

Pomysł słuchowiska został zaczerpnięty z „poprawnego politycznie” słuchowiska Matysiakowie, nadawanego w Programie I Polskiego Radia. Rodzina Poszepszyńskich jest parodią mieszczańskich wartości promowanych w Matysiakach.

Postacie

Rodzina Poszepszyńskich wraz ze swym psem Murzynem mieszka w jednym z warszawskich bloków, umiejscowionym Na Rozdrożu 2, i tam też dzieje się akcja większości odcinków.

Postacie główne

  • Jacek Maria Poszepszyński (Jan Kobuszewski), ojciec Maryli i dziadek Maurycego. Rzekomo urodzony w Kaliszu w 1887 r. W „niezapomnianym roku 1904” walczył „po wszystkich stronach z jednakowym skutkiem” w wojnie japońsko-rosyjskiej w Mandżurii, a w czasie pierwszej i drugiej wojny światowej walczył w Kaliszu. Interesuje się kryminalistyką, od kiedy to w roku 1932 roku „podczas procesu przeciwko Zachariaszowi Dorożyńskiemu, zabójcy Igi Korczyńskiej, tancerki Teatrzyku Ananas w Warszawie” występował jako biegły specjalista. „Mimo to Zachariasz Dorożyński poniósł zasłużoną karę i poprzysiągł Dziadkowi Jackowi zemstę”. Obecnie jest inwalidą 125% oraz członkiem Stowarzyszenia Psie Pole i mieszka u swojej córki Maryli. Jak na swój wiek przejawia wyjątkową sprawność fizyczną oraz cechuje się niezwykłą wytrzymałością. Jego jedynymi słabościami są dżem muchomorowy i truskawkowy, które potrafi łączyć z dowolnymi potrawami (np. surowe ziemniaki, węgorz czy cebula) oraz kobiety w każdym niemal wieku. Ulubionymi powiedzeniami Jacka są: „trzask, prask i po wszystkim” (po którym często zasypia), „psia mać”, „psia kostka” oraz „w niezapomnianym roku 1904...”, stanowiące wprowadzenie do opowiadanych przez niego anegdot.
  • Grzegorz Poszepszyński (Piotr Fronczewski), mąż Maryli i ojciec Maurycego. Urodzony w Klikuszowej dnia 28 września 1927 roku. Są dwie przeciwstawne teorie dotyczące tego, dlaczego porzucił on swoje rodowe nazwisko Gąsienica i przyjął nazwisko swojej żony. Według jednej z nich żona nie chciała się zgodzić „na tak obrzydliwe nazwisko”. Według drugiej to Grzegorz nie chciał się zgodzić, aby pracująca w prosektorium Maryla kalała jego nazwisko. Większość swojego życia przepracował jako konserwator „maszyn biurowych, zwłaszcza do pisania” w Zakładzie Oczyszczania Maszyn Do Pisania im. Remingtona, a przez moment udało mu się nawet objąć kierownicze stanowisko w zakładowej toalecie. Po zwolnieniu z pracy imał się różnych zajęć, takich jak konserwacja dźwigów wysokościowych, produkcja dżemów z odpadków czy pracy grabarza. Przez pewien czas pracował na swoim poprzednim stanowisku, tj. kierownika toalety w poprzednim zakładzie pracy, po jego prywatyzacji i przejęciu przez kapitał japoński. W tym okresie praca Grzegorza, poza standardowymi czynnościami związanymi z utrzymywaniem czystości w toalecie, polegała również na dyscyplinowaniu korzystających zbyt długo z tego przybytku pracowników (po upływie stosownego czasu dawał sygnał dzwonkiem, a później gasił światło) oraz sporządzaniu dziennych raportów z prowadzonych przez innych pracowników w toalecie rozmów i dostarczaniu tak uzyskanego materiału na ręce przełożonych. Choć w życiu zawodowym zawsze był „wazeliniarzem” oraz „szmatą”, w domu potrafi być stanowczy, bezkompromisowy i męski. Jego ulubionym powiedzeniem jest „w zasadzie”.
  • Maryla Poszepszyńska (Hanna Okuniewicz), córka Jacka i żona Grzegorza. Urodzona w roku 1932 w Kaliszu. Została wychowana przez swoją ciotkę, a przynajmniej tak nazywał ją przy Maryli ojciec. Maryla nigdy nie wiedziała, kto jest jej prawdziwą matką. W wieku młodzieńczym pomagała przy odbudowie Kolumny Zygmunta w Warszawie. Później przez wiele lat pracowała w prosektorium, w wyniku czego pokochała zawód lekarza i postanowiła zostać pielęgniarką. Jednak zajęcia teoretyczne sprawiały jej zbyt dużo problemów i po tygodniu rzuciła szkołę. Obecnie jest gospodynią domową i nie pracuje. Przeszła również dwie operacje plastyczne, przeprowadzone przez jej męża i ojca, po których przestała być podobna do siebie. Jej ulubionym powiedzeniem jest „najprawdopodobniej”.
  • Maurycy Poszepszyński (Maciej Zembaty), syn Maryli i Grzegorza, wnuk Jacka. Urodził się w 1957 r. w Łodzi w drugim tygodniu podróży poślubnej swoich rodziców. Dzieciństwo miał łatwe, jednak w szóstym roku życia podczas zabawy z niewypałem przeżył wielki wstrząs i spotkało go ogromne rozczarowanie. Od tej pory nie ufa nikomu ani niczemu. Uczęszczał do Zasadniczej Szkoły Chemicznej, z której był notorycznie wyrzucany. Mimo tego nauczył się w niej wielu rzeczy, w tym wyrobu materiałów wybuchowych oraz produkcji alkoholu. W końcu z powrotem przeniesiono go do Szkoły Podstawowej im. Hetmana Branickiego, gdzie został zawieszony w prawach ucznia. W życiu zawodowym chwytał się różnych zajęć: zapowiadał przyjazdy i odjazdy pociągów i autobusów na dworcu Warszawa-Stadion, łapał szczury, a później został zomowcem. Również w życiu prywatnym nie zaznał stałości – był pięciokrotnie żonaty, w tym trzy razy z Sylwią. Jest autorem „spadochronu” i „krzesła elektrycznego”, skonstruowanych specjalnie dla dziadka Jacka. Miał również niebagatelny udział w budowie statku kosmicznego „Jedziniak 1", za pomocą którego krótki (w założeniu kosmiczny) lot odbył dziadek Jacek.

Postacie drugoplanowe

Oprócz tego gościnnie pojawiają się także (według liczby odcinków, w których występują):

Oprócz tego serial stworzyły następujące osoby:

  • oprawa muzyczna – Janusz Bogacki
  • realizacja akustyczna – Zofia Kruszewska i Andrzej Złomski
  • reżyseria – Zdzisław Habielski i Maciej Zembaty

Postacie często wspominane, ale prawie niepojawiające się w słuchowisku

  • Kapral Jedziniak – bezpośredni przełożony dziadka Jacka z czasów wojny rosyjsko-japońskiej, w szczególności w czasach służby w oblężonej twierdzy Port Artur. Nazywany przez Poszepszyńskiego seniora „ojcem żołnierzy” i darzony wielkim szacunkiem. Postać ta pojawia się w niemal każdej opowiadanej przez dziadka Jacka frontowej anegdocie. W jednej z takich opowieści dziadek Jacek w sekrecie ujawnia, że Jedziniak była kobietą, co rzekomo wykrył niejaki dr Emil Plater po jego (jej?) śmierci. Jednakże historie o kolejach życia kaprala Jedziniaka w wykonaniu dziadka Jacka nie są szczególnie spójne. W innym odcinku, już w latach 70. w Warszawie, Jacek Maria Poszepszyński czeka na wizytę swojego byłego bezpośredniego przełożonego. Dochodzi do niej jednak dopiero w jeszcze innym epizodzie – nagraniu z koncertu na żywo (epizod ten nie łączy się z serialem). Kapral Jedziniak, żywy i w dobrym zdrowiu, wręcza tam byłemu podwładnemu prezent w postaci japońskiej bomby.
  • Sebek Sewastopolski – przyjaciel dziadka Jacka z czasów służby wojskowej. Często wspominany w opowieściach, jednak nie tak często jak kapral Jedziniak. Sebek zapisał dziadkowi Jackowi na wypadek swojej śmierci podczas wojny złoża siarki pod Tarnobrzegiem. Przeżył jednak wojnę rosyjsko-japońską (i to mimo prób zastrzelenia go podejmowanych przez dziadka Jacka) i obie wojny światowe, wobec czego dziadek Jacek nigdy owych złóż nie przejął.
  • Iga Korczyńska – aktorka teatrzyku „Ananas” w Warszawie. Zamordowana przez Zachariasza Dorożyńskiego. Zwykle wspominana przez dziadka Jacka w kontekście procesu jej mordercy. W jednym z odcinków rodzina Poszepszyńskich próbuje wywołać ducha Igi, wykorzystując jako medium pana Włodka. Jednak duch okazał się być... inkasentem.

Iga Korczyńska (właściwie Jadwiga Wielgus) jest postacią prawdziwą, podobnie jak teatrzyk „Ananas”, w którym tańczyła i istotnie została zamordowana[1].

  • Zachariasz Dorożyński – morderca Igi Korczyńskiej. Dziadek Jacek brał udział w jego procesie jako biegły specjalista. Niestety, nigdy nie zdradził w jakiej dziedzinie. Z opowieści wynika, iż często dawał się manipulować oskarżonemu, działając zgodnie z jego sugestiami. W końcu jednak Zachariasz został skazany na karę śmierci i poprzysiągł Poszepszyńskiemu-seniorowi zemstę. Dziadek Jacek w wielu odcinkach okazuje strach przed tym, że Zachariasz w końcu się pojawi i zrealizuje swoją obietnicę. Pojawia się rzeczywiście w ostatnim sezonie i jest to jeden z głównych wątków. Jednak zemsta nie do końca się udaje.

Zachariasz nosił w rzeczywistości nazwisko Drożyński (dziadek Jacek je przekręca) i zastrzelił Igę Korczyńską 6 sierpnia 1931 r. Skazany jednak został za zabójstwo w afekcie na osiem lat więzienia, a nie na karę śmierci, po apelacji zmniejszono mu karę do sześciu lat i jeszcze przed wojną wyszedł z więzienia[1].

  • Pan Słowikowski – ekshibicjonista obnażający się przed mieszkankami bloku przy Placu na Rozdrożu, w którym toczy się akcja serialu. Dokonuje tego przez rozchylenie długiego płaszcza. Grasuje głównie w okolicach blokowego śmietnika, jednak w sezonie zimowym przenosi się na klatkę schodową. Jest całkowicie niegroźny, a nawet darzony pewnym sentymentem przez Marylę i pannę Ingę; w jednym z odcinków umawiają się one rozmarzonymi głosami na wspólną wyprawę w okolice śmietnika dla spokojnego obejrzenia sobie pana Słowikowskiego, czemu jednak ostro sprzeciwia się obecny przy ich rozmowie Grzegorz.

Odcinki

Odcinki są zazwyczaj kilkunastominutowe, średnio po 15 minut. Oprócz dialogów w prawie każdym odcinku wykonywana jest piosenka.

Słuchowisko powstało w sześciu seriach[2]:

  • 1 – 1972–1974 (36 odcinków; oprócz głównych postaci często występują: pan Włodek, panna Inga i Sylwia)
  • 2 – 1977–1978 (21 odcinków; podobne do serii 1, nie występuje Sylwia)
  • 3 – 1981 (4 odcinki; występuje prawie wyłącznie rodzina, główną tematyką jest bieda)
  • 4 – 1989 (5 odcinków; przedstawiają okres od stanu wojennego do 1989 roku, pojawia się Gertruda)
  • 5 – 1995–1997 (60 odcinków; Grzegorz m.in. pracuje w firmie japońskiej, kandyduje na prezydenta, wynajmuje mieszkanie)
  • 6 – 1998 (4 odcinki oparte na książce Rodzina Poszepszyńskich Story; pojawiają się nowe postacie, występuje wiele ról drugoplanowych, przewija się wątek zemsty Zachariasza Dorożyńskiego, występuje narrator, a akcję komentują Maciej Zembaty i Jacek Janczarski).

Oprócz ww. serii powstał odcinek specjalne pt. Koncert – Pierwszy Międzynarodowy Dzień Piernika, nagrany z udziałem publiczności.

Przypisy

  1. ↑ a b Jerzy S. Majewski: Tutaj zastrzelono znaną tancerkę. Padła, brocząc w krwi. warszawa.gazeta.pl, 2012-10-28. [dostęp 2013-01-13].
  2. ↑ Lista odcinków, „Encyklopedia Poszepszynskich” [dostęp 2016-12-07].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie