Rogów (powiat kazimierski)

Rogów

wieś
Kościół pw. Nawiedzenia NMP
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	kazimierski
Gmina	Opatowiec
Liczba ludności (2011)	257[1][2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	28-520[3]
Tablice rejestracyjne	TKA
SIMC	0257992[4]
Położenie na mapie gminy Opatowiec Rogów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rogów
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Rogów
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego Rogów
50°13′34″N 20°41′53″E/50,226111 20,698056

Baszta, pozostałość dawnego dworu

Dwór w Rogowie przed 1918

Rogów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Opatowiec^[4][5]. Leży przy drodze krajowej nr 79.

Dawniej istniała gmina Rogów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Historia

Pierwsze wzmianki o Rogowie pochodzą z XV w., kiedy to należał on do rodu Hińczów (Hinczków), podskarbich królewskich^[6]. Miejscowy kościół ufundował podskarbi królewski Hinko (Hinczko) z Rogowa. W późniejszym okresie dziedzicem wsi był Eustachy Sprowski herbu Odrowąż. Dziesięcinę o wartości 10 grzywien opłacano z łanów kmiecych biskupstwu krakowskiemu. Dziesięcinę folwarczną o wartości 3 grzywien oddawano plebanowi w Opatowcu.

Według rejestru poborowego powiatu wiślickiego z XVI w. Rogów był własnością kasztelana sandomierskiego. Miał 6 osad, 4 łany, 3 zagrodników z rolą, 2 komorników, 1 biednego i 1 rybaka. W połowie XVI w. wieś należała do rodu Szafrańców. Oddali oni Rogów pod zastaw Włochowi Prosperowi Provanie. Był on gorliwym wyznawcą kalwinizmu, a później poglądów Fausta Socyna. Wspólnie z Szafrańcami Provana przekształcił miejscowy kościół parafialny w zbór ariański. W 1562 r. w Rogowie odbył się zjazd przywódców ruchu antytrynitarskiego.

W XVII w. wieś przeszła na własność rodu Firlejów, którzy znieśli zbór. W 1751 r., ówczesny właściciel Rogowa, podkanclerzy koronny, biskup przemyski Michał z Granowa Wodzicki^[6], w miejsce mocno zniszczonego drewnianego kościoła z XV wieku, ufundował nowy. Świątynia dotrwała do 1932 r., kiedy to strawił ją pożar.

Według spisu z 1827 r. wieś miała 56 domów i 344 mieszkańców. Oprócz kościoła parafialnego znajdowała się tutaj szkoła gminna oraz przytułek dla starców. W 1997 r. Rogów liczył 92 domy i 301 mieszkańców.

Zabytki

• Murowany kościół pw. Nawiedzenia NMP z 1934 r. wybudowany w miejsce drewnianej świątyni z 1751 r., zniszczonej w pożarze w 1932 r; obok kościoła znajduje się murowana, barokowa dzwonnica z XVIII w. i kamienna figura Matki Boskiej z 1738 roku, będąca wotum dziękczynnym biskupa Michała Wodzickiego za koronację Augusta III oraz nadanie godności kardynalskiej biskupowi krakowskiemu Janowi Aleksandrowi Lipskiemu, którego Wodzicki był bliskim współpracownikiem^[6].

Do rejestru zabytków nieruchomych wpisana jest dzwonnica-brama z 1751 r. oraz bramka w ogrodzeniu z XVIII w. (nr rej.: A.202/1-2 z 5.05.1972)^[7].

• Pozostałości zespołu dworskiego z XVII w., zniszczonego w 1944 r.; zachowane ruiny zabudowań gospodarczych, neorenesansowa baszta oraz park. O okazałym rogowskim dworze ksiądz Jan Wiśniewski w „Historycznym opisie kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Pińczowskiem, Skalbmierskiem i Wiślickiem” w 1927 r. napisał: „Stary modrzewiowy pałac w Rogowie to zabytek pod względem historycznym i archeologicznym jako też piękny okaz dawnego dawnego budownictwa polskiego. Przed wojną jego wnętrze było istnem muzeum przeróżnych pamiątek. Część ich ocalono, wiele pokradli i poniszczyli najeźdźcy (...) Wspaniałe okazy starodawnych, rzeźbą ozdobionych pieców sięgających 1602 roku i in. pamiątek w ciągu długich wieków przechowywały te czcigodne ściany staropolskiego dworca, po Hińczach, Firlejach, Wielopolskich, Wodzickich, Potulickich, Ogińskich...”^[6].

Pozostałości zabudowań dworskich oraz park są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (A.203/1-2 z 10.12.1957 i z 8.05.1971)^[7].

• Na obecnym cmentarzu w Rogowie, przez ponad dwa wieki, stał też drugi drewniany kościółek, ufundowany również przez biskupa Michała Wodzickiego^[6]. Wraz ze szpitalem dla ubogich wzniesiono go z drewna modrzewiowego w 1763 r. Miał konstrukcję zrębową. Wnętrze pokryte było polichromią z 1864 r. Podupadająca świątynia w 1996 r. została rozebrana, przewieziona do skansenu w Tokarni pod Kielcami i tam zrekonstruowana^[8].

• Do niedawna w Rogowie znajdował się także dwukondygnacyjny spichlerz z 1684 r. Dawniej w całości drewniany, został przebudowany w 1870 r. Po przebudowie parter budynku był murowany. Zrębowe ściany piętra miały konstrukcję przysłupową. Ściany poddasza miały konstrukcję sumikowo-łątkową.

Przypisy

Bibliografia

• Maria i Przemysław Plichowie, „Ponidzie. Szlaki turystyczne”, Warszawa 1985
• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, Warszawa 1880

Kościół z Rogowa znajdujący się obecnie w skansenie w Tokarni

Linki zewnętrzne

• Dwór w Rogowie : zabytek budownictwa drewnianego XVII wieku (1918) w bibliotece Polona