Rogalin

Rogalin

wieś
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	poznański
Gmina	Mosina
Liczba ludności (2016)	757[1]
Strefa numeracyjna	61
Kod pocztowy	62-022[2]
Tablice rejestracyjne	POZ, PZ
SIMC	0589659
Położenie na mapie gminy Mosina Rogalin
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rogalin
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Rogalin
Położenie na mapie powiatu poznańskiego Rogalin
52°14′N 16°56′E/52,233333 16,933333

Pałac w Rogalinie z lotu ptaka

Kościół św. Marcelina, z mauzoleum Raczyńskich w podziemiach

Lech, Czech i Rus – najsłynniejsze rogalińskie dęby. Rus ma ok. 800 lat i jest najstarszym dębem w Polsce

Rogalin – wieś w województwie wielkopolskim, powiecie poznańskim, gminie Mosina, położona 20 km na południe od Poznania nad rzeką Wartą, przy DW431. Znana jest głównie z zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego hrabiów Raczyńskich: barokowo-klasycystycznego pałacu z galerią malarstwa oraz rozległym ogrodem w stylu francuskim, kościoła z mauzoleum oraz pomnikowych dębów rogalińskich.

Nazwa

Miejscowość w formie Rogalino pojawia się w łacińskim dokumencie z 1247 księcia polskiego Przemysła II^[3]. Nazwa Rogalin prawdopodobnie wywodzi się od nazw rogu lub rogala, do której dodany został przyrostkowy, przynależnościowy formant przymiotnikowy -in; charakterystyczny dla polskich nazw miejscowych^[4]. Nazwa nawiązuje prawdopodobnie do kształtu licznych, zakręconych na podobieństwo rogu starorzeczy Warty znajdujących się w tej okolicy.

Historia

Pierwsze wzmianki o Rogalinie pochodzą z XIII w. W 1589 r. Rogalin został nabyty przez Eliasza Arciszewskiego, teologa ariańskiego. W 1592 r. urodził się tu Krzysztof Arciszewski, admirał floty holenderskiej i późniejszy dowódca artylerii koronnej. W 2 poł. XVIII w. wieś przeszła w ręce Kazimierza Raczyńskiego, starosty generalnego Wielkopolski i marszałka koronnego. Na przełomie XVIII i XIX w. Raczyńscy wybudowali tu barokowo-klasycystyczny pałac (2 poł. XVIII w. i początek XIX w.), a następnie kaplicę (1817-1820), w której podziemiach znajduje się mauzoleum. Latem 1831 r. w Rogalinie zatrzymał się Adam Mickiewicz. W 1848 (podczas Wiosny Ludów) w Rogalinie znajdował się jeden z głównych obozów powstańców, operujących między Stęszewem a Kórnikiem. 8 maja 1848 r. pod Rogalinem odbyła się bitwa kończąca istnienie Rzeczypospolitej Mosińskiej. W 1910 r. powstał budynek galerii, w którym Edward Aleksander Raczyński udostępnił publiczności swoją kolekcję malarstwa europejskiego i polskiego przełomu XIX i XX w. (gromadzoną przez prawie 40 lat). Wśród eksponatów znajduje się największy obraz Jana Matejki Dziewica Orleańska^[5]. Przed II wojną światową była ona uważana za najlepszy zbiór malarstwa współczesnego na ziemiach polskich. Po wojnie zespół pałacowo-parkowy był przez wiele lat zaniedbany. Doraźne remonty przeprowadzono w latach 1975-2000, ale wciąż tylko część wnętrz była dostępna dla zwiedzających. Dopiero w latach 2007-2009 oraz 2013-2015 dokonano kompleksowej rewaloryzacji i modernizacji pałacu, która umożliwiła wyposażenie pozostałych wnętrz i udostępnienie zwiedzającym całego pałacu^[6].

Ostatni właściciel majątku Rogalin, Edward Bernard Raczyński, pod koniec 1990 r. założył Fundację im. Raczyńskich w Poznaniu i przekazał jej pałac i park w Rogalinie, Galerię Rogalińską przy Muzeum Narodowym oraz przysługujące mu prawa do ziem otaczających pałac i park (choć nadal prawnie nie są one własnością Fundacji).

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie poznańskim.

Przyroda

Nad brzegiem Warty (w tzw. starorzeczu Warty) rosną dęby rogalińskie (dąbrowa rogalińska) – pomniki przyrody. Jest to największe w Europie skupisko pomnikowych dębów, położone na terenie Rogalińskiego Parku Krajobrazowego. Liczy sobie ok. 2000 dębów, z których najpotężniejsze mają pnie o obwodzie sięgającym 9 m, a wszystkie o obwodzie pow. 2 m są chronione.

Najsłynniejsze z nich to Lech, Czech i Rus, mające ok. 700 lat (przed badaniami dendrochronologicznymi ich wiek oceniano na blisko 1000 lat). Najnowsze badania Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku wykazały, że Dąb Rus ma ok. 800 lat i jest najstarszym dębem w Polsce^[7]. Na rogalińskich dębach żyje także będący pod ochroną kozioróg dębosz.

Turystyka

• Pałac Raczyńskich
• Kościół św. Marcelina, dawna kaplica, z mauzoleum Raczyńskich w dolnej kondygnacji oraz Rogalińskimi Drogami Ducha Świętego (patrz niżej)
• Szlak turystyczny o nazwie Trasa Kórnicka
• Szlak rowerowy Pierścień Poznański
• Szlak pieszy Osowa Góra – Sulęcinek

Rogalińskie Drogi Ducha Świętego

Z okazji 200-lecia poświęcenia kościoła w Rogalinie w 2021 roku, dzięki wsparciu finansowemu programu grantowego Caritas Laudato Si, utworzono sieć przyrodniczych szlaków pielgrzymkowych Rogalińskie Drogi Ducha Świętego. Prowadzą one do tego kościoła z 9 miejscowości:

1. Radzewice (Droga Miłości)
2. Radzewo (Droga Radości)
3. Mieczewo (Droga Pokoju)
4. Poznań-Głuszyna (Droga Cierpliwości)
5. Daszewice (Droga Uprzejmości)
6. Mosina (Droga Dobroci)
7. Puszczykowo (Droga Wierności)
8. Kamionki (Droga Łagodności)
9. Rogalinek (Droga Opanowania)

Obejmują one 2 szlaki piesze, 6 szlaków pieszo-rowerowych i 2 pętle rowerowe (w tym dodatkowa Droga Pokoju i Radości). Celem Rogalińskich Dróg jest propagowanie modlitwy do Ducha Świętego o 7 darów (mądrość, rozum, radę, męstwo, umiejętność, pobożność i bojaźń Bożą) i 9 owoców (miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność i opanowanie, wg Listu do Galatów 5, 22-23), a także aktywności fizycznej na świeżym powietrzu (ważnej dla zdrowia fizycznego i psychicznego), wiedzy przyrodniczej i historycznej, ekologii integralnej papieża Franciszka (przedstawionej w jego encyklice Laudato si'), oraz ochrona Rogalińskiego Parku Krajobrazowego i Rogalina jako pomnika historii^[8]. Udostępnione bezpłatnie na stronie internetowej parafii są zarówno opisy tras wszystkich szlaków, jak i broszury przyrodnicze dla części z nich (przygotowane przez specjalistów z różnych dziedzin: ornitologia, botanika, hydrologia itd.)^[9].

Zobacz też

• Rogaliński Park Krajobrazowy
• MF Rogalin

Literatura

• Jarzewicz Jarosław, Świątynia pamięci. O kościele – mauzoleum Raczyńskich w Rogalinie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, 2005 ISBN 83-89053-34-9.

Przypisy

Bibliografia

• Zenon Klemensiewicz: Gramatyka historyczna języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981. ISBN 83-01-00995-0.

Linki zewnętrzne

• www.rogalin.org – Informacje dla Turystów i Mieszkańców.
• Muzeum Pałac w Rogalinie
• Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona