Rogatki Mokotowskie

Rogatki Mokotowskie
Symbol zabytku nr rej. 605/2 i 605/3 z 1 lipca 1965[1]
Ilustracja
Zachodni pawilon rogatkowy przy placu Unii Lubelskiej 1
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

pl. Unii Lubelskiej 1 i 2

Styl architektoniczny

klasycystyczny[2]

Architekt

Jakub Kubicki[2]

Rozpoczęcie budowy

1816[2]

Ukończenie budowy

1818[2]

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Rogatki Mokotowskie”
Ziemia52°12′N 21°01′E/52,200000 21,016667

Rogatki Mokotowskie[3][4], także rogatki mokotowskie[1] – dwie rogatki (pawilony rogatkowe) znajdujące się przy placu Unii Lubelskiej 1 i 2 (dawnym rondzie Mokotowskim) w Warszawie, wzniesione w latach 1816–1818 w stylu klasycystycznym.

Opis

Pierwsze rogatki w Warszawie, Pradze i Golędzinowie powstały po 1770, tj. po tym jak obszar ten został otoczony wałem ziemnym znanym jako okopy Lubomirskiego[3]. Budynki rogatek były lokalizowane przy wale, u wylotu najważniejszych dróg[3]. Pod koniec XVIII wieku w obecnych granicach Warszawy funkcjonowało 10 rogatek: Belwederskie, Czerniakowskie, Mokotowskie, Jerozolimskie, Wolskie, Powązkowskie, Marymonckie, Grochowskie, Ząbkowskie i Golędzinowskie[3].

W latach 1816–1823 w Warszawie wzniesiono nowe pawilony rogatkowe zaprojektowane przez Jakuba Kubickiego[4]. Powstało wtedy 18 pawilonów w stylu klasycystycznym[5]. Architekt ustawił je parami i nadał każdemu zespołowi inny wygląd[4]. W jednym pawilonie urzędował dozorca policji (będący przedstawicielem Urzędu Municypalnego), a w drugim poborca podatkowy, który przyjmował opłaty za wjazd do miasta[3]. Do czasów współczesnych zachowały się rogatki Mokotowskie i Grochowskie[3].

Klasycystyczne pawilony przy obecnym placu Unii Lubelskiej powstały w latach 1816–1818[2]. Zostały rozmieszczone symetrycznie na planie lekko wygiętego prostokąta z dwukolumnowymi doryckimi wgłębnymi portykami[2]. Wygięcie dłuższych elewacji pozwoliło na ich dostosowanie do kształtu okrągłego placu[4].

W 1965 budynki zostały wpisane do rejestru zabytków[1].

W 2016 w rogatce wschodniej otwarto Muzeum Sue Ryder[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 30 września 2019 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 2019-07-05].
  2. ↑ a b c d e f Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 208.
  3. ↑ a b c d e f Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 732. ISBN 83-01-08836-2.
  4. ↑ a b c d Mariusz Karpowicz (red.): Sztuka Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 221. ISBN 83-01-04060-2.
  5. ↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa nieodbudowana. Królestwo Polskie w latach 1815–1840. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2009, s. 160–161. ISBN 978-83-61932-00-0.
  6. ↑ Muzeum Sue Ryder. [w:] Fundacja Sue Ryder [on-line]. fundacjasueryder.pl. [dostęp 2017-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-20)].

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Zachodnia rogatka mokotowska 2019.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Zachodnia rogatka mokotowska (domek rogatkowy) w Warszawie