Rogownica alpejska

Rogownica alpejska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

rogownica

Gatunek

rogownica alpejska

Nazwa systematyczna
Cerastium alpinum L.
Sp. pl. 1:438. 1753[3]

Rogownica alpejska (Cerastium alpinum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych. Gatunek arktyczno-alpejski o zasięgu wokółbiegunowym. Występuje w północnej części Europy i Ameryki Północnej, gdzie ma zwarty zasięg[4]. Ponadto w Europie występuje w górach od Hiszpanii do Grecji[5]. W Polsce jedyne jej stanowiska znajdują się na Babiej Górze[5]. Jest też uprawiana jako roślina ozdobna[6]

Morfologia

Pokrój
Tworzy luźne darnie. Pędy gęsto owłosione, wiotkie i płożące się o długości do 30 cm[5].
Liść
Przyziemne różyczki liściowe nie posiadają tak puszystego owłosienia, jak pozostała część rośliny, nie są jednak całkiem nagie[7].
Kwiat
Na szczycie pędów wyrasta pojedynczy kwiat, czasami dwa, rzadko trzy. Mają one szerokie płatki, purpurowo nabiegłe w gardzieli[5].
Owoc
Owocem jest torebka o długości 10-11 mm[7].
Morfologia
Kępa rogownicy w szczelinie skalnej
Kwitnący pęd

Biologia i ekologia

Bylina, chamefit. Występuje głównie w murawach na podłożu kwaśnym. Na Babiej Górze występuje w piętrze kosówki, na wysokości 1500-1724 m n.p.m., na obszarze o powierzchni ok. 20 ha[5]. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Jest rośliną jednopienną, kwiaty są albo zapylane przez owady (zapylenie krzyżowe), albo zapylają się same[5]. U okazów rosnących na Babiej Górze jedna torebka nasienna zawiera przeciętnie 21 nasion[5]. Rozsiewają się one w najbliższym otoczeniu rośliny (barochoria). Rogownica alpejska może też rozmnażać się wegetatywnie. Liczba chromosomów u osobników babiogórskich 2n = 72[5].

Zagrożenia i ochrona

Kategorie zagrożenia gatunku:

Wszystkie stanowiska rogownicy alpejskiej w Polsce znajdują się na obszarze Babiogórskiego Parku Narodowego. Gatunek jest też uprawiany w Ogrodzie Roślin Babiogórskich w Zawoi-Barańcowej oraz w Ogrodzie Botanicznym w Warszawie[5].

Zastosowanie i uprawa

  • Zastosowanie. Nadaje się szczególnie do ogródków skalnych, gdzie może być uprawiana na skarpach, murkach i w szczelinach między kamieniami[6].
  • Uprawa. Najlepiej rośnie na próchnicznej, gliniasto-żwirowej i średnio wilgotnej ziemi ubogiej w wapń[6]. Rozmnaża się ją przez podział lub przez ukorzeniania płonych pędów w lipcu-sierpniu[6]. Rośnie powoli.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2017-02-02].
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  5. ↑ a b c d e f g h i Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  6. ↑ a b c d Eugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5.
  7. ↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  8. ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  10. ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.


Media użyte na tej stronie

Cerastium alpinum ssp lanatum 1.JPG
Autor: Ghislain118 http://www.fleurs-des-montagnes.net, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cerastium alpinum subsp. lanatum (=Cerastium alpinum var. nevadense)
Cerastium alpinum ENBLA04.JPG
Autor: Enrico Blasutto, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cerastium alpinum (Peverina alpina)
Cerastium alpinum03072006.JPG
Autor: H. Brisse (upload by Abalg), Licencja: GFDL
  • (en) Cerastium alpinum, a photography originating of the internet site http://sophy.u-3mrs.fr/. The accord of the autor, H. Brisse, is here.
  • (fr) Cerastium alpinum, une photographie issue du site internet http://sophy.u-3mrs.fr/. L'accord de l'auteur, H. Brisse, se situe ici.