Rojownik

Rojownik
Ilustracja
Rojownik włochaty
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Saxifraganae

Rząd

skalnicowce

Rodzina

gruboszowate

Rodzaj

rojownik

Nazwa systematyczna
Jovibarba Opiz
Seznam Rostlin Kveteny Ceské 54. Jul-Dec 1852
Typ nomenklatoryczny

Jovibarba hirta (L.) Opiz[3]

Synonimy
  • Diopogon A. Jordan et Fourreau[3]
  • Sempervivum Linnaeus sect. Jovibarba de Candolle in A. P. de Candolle and A. L. P. P. de Candolle[4]

Rojownik, rojnik[5], rojniczek[6] (Jovibarba Opiz) – rodzaj roślin należący do rodziny gruboszowatych. Takson siostrzany lub takson włączany jako sekcja do rodzaju rojnik (Sempervivum). Obejmuje trzy gatunki występujące w Europie i Azji[4], z czego dwa rosną dziko w granicach Polski (rojownik pospolity J. sobolifera i włochaty J. hirta)[5]. Byliny monokarpiczne[4].

Morfologia

Pokrój
Rośliny o pędzie nierozgałęzionym, gruboszowatym, osiągającym od 8 do 25 cm wysokości[4].
Liście
Skrętoległe, siedzące, gruboszowate, tworzą przyziemną rozetę. Blaszka podługowata do owalnej, osiągające długość 2–4 (rzadziej 6 cm), nagie lub orzęsione na brzegach[4].
Kwiaty
Siedzące lub krótkoogonkowe (do 1 mm długości) tworzą szczytową wierzchotkę. Kwiaty wzniesione w górę, 6–7-krotne. Działki kielicha połączone u nasady, podobne do siebie. Płatki korony kwiatu prosto wzniesione, zielonkawo-białe, zielonkawo-żółtawe i żółtawe, na brzegu frędzlowate. Pręciki w liczbie dwukrotnie większej od członów okółku okwiatu; o nitkach przyległych do płatków korony. Słupek prosto wzniesiony, o kulistej zalążni i znacznie krótszej od niej szyjki[4].
Owoce
Torebki wzniesione, zawierające nasiona zwykle brązowe, prążkowane[4].
Rośliny podobne
Rośliny z rodzaju rojnik różnią się odgiętymi i całobrzegimi płatkami, kwiatami 8 do 16-krotnymi[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna[2]

Rodzaj Jovibarba należy do rodziny gruboszowatych Crassulaceae, do rzędu skalnicowców (Saxifragales) i wraz z nim do okrytonasiennych. W obrębie gruboszowatych należy do podrodziny Sedoideae, plemienia Sedeae, podplemienia Sedinae[7]. Bywa łączony z rodzajem rojnik Sempervivum[8][9], wraz z którym tworzy klad. Oba taksony są jednak monofiletyczne (siostrzane). Rozdzielenie ich linii nastąpiło ok. 5–9 milionów lat temu, przy czym większość gatunków w obu rodzajach wyewoluowała w ciągu ostatnich dwóch milionów lat[10].

Wykaz gatunków[5][4]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[5], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online[8] i World Flora Online[9]

  • rojownik pospolity, rojnik pospolity Jovibarba sobolifera (Sims) OpizSempervivum globiferum subsp. globiferum
  • rojownik włochaty, rojnik włochaty Jovibarba hirta (L.) OpizSempervivum globiferum subsp. hirtum (L.) 't Hart & Bleij
  • rojownik Heuffela, rojniczek Heuffela[6] Jovibarba heuffelii (Schott) Á. Löve & D. LöveSempervivum heuffelii Schott

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-11] (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].
  4. a b c d e f g h i Richard A. Lis: Jovibarba (de Candolle) Opiz. W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-09].
  5. a b c d Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 102, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: officina botanica, 2008, s. 107. ISBN 978-83-925110-5-2.
  7. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
  8. a b Sempervivum L.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-08].
  9. a b Jovibarba Opiz., WFO.
  10. Johannes T. Klein, Joachim W. Kadereit, Phylogeny, Biogeography, and Evolution of Edaphic Association in the European Oreophytes Sempervivum and Jovibarba (Crassulaceae), „International Journal of Plant Sciences”, 176 (1), 2015, DOI10.1086/677948.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Jovibarba hirta PID896-1.jpg
Autor: Benjamin Zwittnig, Licencja: CC BY 2.5 si
Srhkodlakavi netreskovec na Polhograjski Grmadi.