Roland Freisler

Roland Freisler

(c) Bundesarchiv, Bild 183-J03238 / CC-BY-SA 3.0
Data i miejsce urodzenia	30 października 1893 Celle, Królestwo Prus, Cesarstwo Niemieckie
Data i miejsce śmierci	3 lutego 1945 Berlin, III Rzesza
Zawód, zajęcie	prawnik przewodniczący Trybunału Ludowego
Odznaczenia

Roland Freisler (ur. 30 października 1893 w Celle, zm. 3 lutego 1945 w Berlinie) – prawnik niemiecki, członek NSDAP, przewodniczący Trybunału Ludowego, zbrodniarz odpowiedzialny za mordy sądowe w III Rzeszy.

Życiorys

Od sierpnia 1914 brał udział w I wojnie światowej jako podporucznik. W październiku 1915 roku trafił do niewoli rosyjskiej. Po zwolnieniu z syberyjskiego obozu jenieckiego podjął współpracę z bolszewikami, dochodząc do funkcji komisarza^[a]. Do Niemiec powrócił w 1920.

Freisler otrzymał tytuł doktora nauk prawniczych w 1922. Od 1924 był adwokatem w Kassel i radnym miejskim Bloku Narodowo-Socjalnego. Do NSDAP wstąpił w 1925. Stale brał udział w politycznych sprawach karnych. W marcu 1933 brał udział w szturmie na ratusz oraz budynek sądu w Kassel.

Jego pierwszą funkcją było stanowisko dyrektora ministerialnego w Pruskim Ministerstwie Sprawiedliwości. Od czerwca 1933 był sekretarzem stanu w tym ministerstwie. Rok później został sekretarzem stanu w połączonym Pruskim Ministerstwie Sprawiedliwości i Ministerstwie Sprawiedliwości Rzeszy. Był odpowiedzialny za kwestie personalne, ustawodawstwo karne i wykonywanie kar.

W 1939 roku Freisler naciskał na obostrzenie ustaw oraz zwiększenie roli sądów specjalnych jako „sądów doraźnych frontu wewnętrznego”. Wziął udział w konferencji w Wannsee, w zastępstwie sekretarza stanu Franza Schlegelbergera, któremu powierzono kierowanie Ministerstwem Sprawiedliwości Rzeszy.

W sierpniu 1942 został mianowany przewodniczącym Trybunału Ludowego (Volksgerichtshof; zastąpił Ottona Thieracka). Przewodniczył w ponad 1200 procesach przeciwników politycznych, które kończyły się niemal wyłącznie wyrokami śmierci, stąd nazywano go „wieszającym sędzią”. Wśród skazanych przez niego osób byli Hans i Sophie Schollowie.

Rozprawy prowadzone pod przewodnictwem Freislera, zwłaszcza gdy podsądnymi stali się uczestnicy spisku związanego z zamachem na Hitlera, charakteryzowały się grubiaństwem i brutalnością. Wyzwiska i groźby pod adresem oskarżonych były w Trybunale Ludowym na porządku dziennym. Elementarne zasady sprawiedliwego procesu sądowego – domniemanie niewinności, prawo do obrony – były fikcją.

Zginął trafiony odłamkiem podczas nalotu lotniczego na dziedzińcu Trybunału Ludowego w Berlinie 3 lutego 1945, nie stanął więc przed sądem w tak zwanym procesie prawników (jednym z 12 procesów norymberskich przeprowadzonych przed amerykańskimi trybunałami wojskowymi).

Uwagi

Bibliografia

• Roland Freisler. Präsident des Volksgerichtshofs
• Roland Freisler. Czerwony kat Hitlera
• Freisler, Roland (ang.). TracesOfWar.