Roman Archutowski
| prezbiter męczennik | |
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 5 sierpnia 1882 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 18 kwietnia 1943 |
| Czczony przez | |
| Beatyfikacja | |
| Wspomnienie | |
| Patron | Katolickie Liceum Ogólnokształcące w Warszawie |
Roman Archutowski (ur. 5 sierpnia 1882 w Karolinie k. Pułtuska, zm. 18 kwietnia 1943 na Majdanku) – ksiądz profesor i błogosławiony katolicki, kanonik kapituły Metropolii Warszawskiej[1].
Życiorys
Pochodził z bogatej ziemiańskiej rodziny, właścicieli majątku Karolin (pow. pułtuski)[2], syn Teofila (rozstrzelanego przez Niemców w Pułtusku jesienią 1939) i Emilii z Karwowskich. Brat Józefa Archutowskiego, teologa i profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego[3]. Ukończył gimnazjum w Pułtusku. Maturę zdał w Suwałkach w 1900, po czym wstąpił do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego św. Jana Chrzciciela w Warszawie, gdzie otrzymał święcenia kapłańskie w 1904[4]. Został skierowany do pracy na parafii Jeżów, następnie na studia teologiczne do Cesarskiej Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej w Petersburgu.
Od 1910 pełnił posługę prefekta w Gimnazjum Realnym oraz w Gimnazjum im. Św. Stanisława Kostki. W latach 1925–1940 sprawował funkcję dyrektora tej szkoły. Pełnił również różne funkcje w Sądzie Metropolitalnym.
Był zwolennikiem ONR. W czasie II wojny światowej współpracował z wywiadem NSZ[5][6].
W 1940 objął urząd regensa Warszawskiego Seminarium Duchownego. W 1942 dwukrotnie uwięziony na Pawiaku. Maltretowany i bity nie ustępował groźbom, łącząc się w cierpieniu z Męką Jezusa Chrystusa. 17 stycznia 1943 został przetransportowany do niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku – KL Lublin. Zachorował na tyfus plamisty. Po wielu cierpieniach i świadectwie wiary zmarł 18 kwietnia 1943 w Niedzielę Palmową. Ciało zostało spalone w krematorium. Grób symboliczny w mogile zbiorowej księży emerytów Warszawskiej Kapituły Metropolitalnej na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie (kwatera 107–5,6–23-30)[7][8].
Ks. Roman został zaliczony w poczet 108 błogosławionych męczenników za wiarę 13 czerwca 1999 w Warszawie.
Zainteresowania naukowe
Historyk Kościoła. Autor ponad 200 haseł o tematyce historycznej w Podręcznej Encyklopedii Katolickiej. Autor podręczników szkolnych.
Publikacje (wybór)
- Podręczna encyklopedya kościelna, 1912,
- Historia Kościoła katolickiego w zarysie, 1920 (wiele wydań),
- Historja Święta Nowego Testamentu, czyli Dzieje Objawienia Bożego w Nowym Testamencie, 1922,
- Zarys historii Kościoła katolickiego dla wiernych, 1948.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Leon Wanat, Za murami Pawiaka, Warszawa 1985, s. 338.
- ↑ Ziemianie polscy XX wieku. pther.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-11)]. Słownik biograficzny. Część 5, Wydawnicywo DiG, Warszawa 2006. ISBN 83-7181-094-6.
- ↑ Michał Komar: Władysław Bartoszewski. Środowisko naturalne. Korzenie. Warszawa: Świat Książki, 2010, s. 15. ISBN 978-83-247-1293-9.
- ↑ Historia. [dostęp 2009-08-14].
- ↑ W.J. Muszyński, Duch młodych. Organizacja Polska i Obóz Narodowo-Radykalny w latach 1934–1944. Od studenckiej rewolty do konspiracji niepodległościowej, IPN, Warszawa 2011, s. 135, przypis nr 162.
- ↑ S. Bojemski, Nim Hitler runie śmierć komunie! Wywiad antykomunistyczny Narodowych Sił Zbrojnych pod okupacją niemiecką w latach 1942–1945, Warszawa 2018, s. 133.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW KOSTKA ZWOLIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2017-01-03].
- ↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
Linki zewnętrzne
- Beato Romano (Roman) Archutowski (wł.)
- Nota biograficzna
- Publikacje Romana Archutowskiego w seriwsie Polona.pl
Media użyte na tej stronie
Emblem of the Papacy: Triple Tiara and Keys
Roman Archutowski
Autor: AldraW, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Marcelego Godlewskiego na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim