Roman Baczyński (1885–1961)

Roman Baczyński
Ilustracja
Roman Baczyński (1929)
Data i miejsce urodzenia

6 lipca 1885
Rodatycze

Data i miejsce śmierci

1 sierpnia 1961
Sanok

Roman Baczyński (ur. 6 lipca 1885 w Rodatyczach, zm. 1 sierpnia 1961 w Sanoku) – polski działacz robotniczy i socjalistyczny, radny Sanoka.

Życiorys

Grobowiec Romana Baczyńskiego

Urodził się 6 lipca 1885 w Rodatyczach jako syn Jana i Teodozji z domu Nawratil[1]. W 1907 przybył z Krakowa do Sanoka zostając pracownikiem tamtejszej Fabryki Wagonów i Maszyn i aktywnym działaczem Związku Metalowców[2]. Z zawodu był mistrzem malarsko-lakiernickim[3]. Był jednym z pierwszych członków sanockiego oddziału Związku Strzeleckiego, założonego w fabryce w 1912[4][5].

Działał w PPS, z ramienia tej partii pełnił mandat radnego Rady Miasta Sanoka w pierwszej dekadzie istnienia II Rzeczypospolitej[6]: 1918-1921 (IV Koło)[7], od 1924[8][9]. W 1924 zasiadł zarządzie Stowarzyszenia „Praca i Życie”, a 6 października 1925 w zarządzie Stowarzyszenia „Dom Robotniczy”, organizujących budowę Domu Robotniczego w Sanoku[10][11].

U kresu II wojny światowej, 12 sierpnia 1944, trzy dni po wkroczeniu do Sanoka Armii Czerwonej był w grupie przedwojennych działaczy związkowych, która wznowiła działalność Oddziału Związku Metalowców[12]. Podczas I Wojewódzkiej Konferencji PPS w Rzeszowie w dniach 16–17 listopada 1944 został wybrany członkiem Wojewódzkiego Komitetu Robotniczego (WKR) PPS[13]. Wobec zawieszenia w obowiązkach burmistrza Sanoka Stanisława Lisowskiego w grudniu 1945, Roman Baczyński pełniący stanowisko wiceburmistrza[14][15] (zastępcy[16]) był na przełomie 1945/1946 najwyższym rangą przedstawicielem Zarządu Miejskiego; następnie 14 lutego 1946 zrezygnował ze swojej funkcji, a jego ustąpienie zostało zaakceptowane 21 maja 1946[17]. 27 marca 1947 razem z m.in. burmistrzem Michałem Hipnerem, wiceburmistrzem Józefem Bubellą, dyrektorem Muzeum Ziemi Sanockiej Stefanem Stefańskim, dyrektorem Sanockiej Fabryki Wagonów „Sanowag” Filipem Schneiderem, przed kamienicą służącą za siedzibę 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty witali przybyłego z Krosna generała Karola Świerczewskiego[18][19], który następnego dnia poniósł śmierć pod Jabłonkami[20]. Podczas konferencji partyjnej w dniach 1–2 czerwca 1947 w Rzeszowie został wybrany członkiem Rady Wojewódzkiej PPS[21]. 1 kwietnia 1948 zrezygnował z funkcji we władzach PPS po naciskach ze strony działaczy PPR (wraz z nim ustąpili działacze, m.in. Filip Schneider, Andrzej Szczudlik)[22].

Zmarł 1 sierpnia 1961 w Sanoku[1]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 3 sierpnia 1961[1]. Był żonaty z Karoliną Emilią z domu Koch (1882–1976)[1][23][24]. Mieli syna Zdzisława Romana (ur. 1917, kupiec, od 1945 żonaty z Janiną Żmudą), córkę Marię Janinę (ur. 1922, od 1945 zamężna z Tadeuszem Keckiem)[23].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 25 (poz. 55).
  2. ↑ Józef Ząbkiewicz. Z kart historii SFA. Jak organizował się ruch związkowy w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 10 (103) z 1-10 kwietnia 1978. 
  3. ↑ Stanisław Dobrowolski. Kształtowanie się władzy w Sanok w latach 1944-1950. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 122, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  4. ↑ Julian Gorgoń: Wspomnienia ze Związku Strzeleckiego w Sanoku z roku 1912/13. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 11.
  5. ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 479.
  6. ↑ Wojciech Sołtys, Miasto i jego władze, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 515.
  7. ↑ Wojciech Sołtys, Stosunki społeczno-polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 560.
  8. ↑ Marek Drwięga. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 39-40, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  9. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 79. ISBN 83-909787-8-4.
  10. ↑ Bogumiła Koszela, Wiesław Koszela, Marian Struś: 50 lat Zakładowego Domu Kultury, 30 lat Orkiestry Dętej, 30 lat Klubu Sportowego „Stal” Sanockiej Fabryki Autobusów „Autosan”. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 8.
  11. ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 68. ISBN 978-83-935385-7-7.
  12. ↑ Z kart historii SFA. Nim umilkły działa.... „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 18 (111) z 20-30 czerwca 1978. 
  13. ↑ Główne kierunki walki o zdobycie i utrzymanie władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie (sierpień 1944 – czerwiec 1945). W: Edward Olszewski: Początki władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie 1944–1947. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1974, s. 75.
  14. ↑ Edward Zając. Pierwsze dni... pierwsze lata. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1-2, Nr 10 (301) z 1-10 kwietnia 1984. 
  15. ↑ Dom „Sokoła”. sokolsanok.pl, 2009-12-19. [dostęp 2015-09-14].
  16. ↑ Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. W dobie stalinowskiego terroru w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 783.
  17. ↑ Stanisław Dobrowolski. Kształtowanie się władzy w Sanok w latach 1944-1950. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 124, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  18. ↑ Artur Bata. Nie o każdym śpiewają pieśń.... „Nowiny”, s. 4, Nr 61 z 26-28 marca 1982. 
  19. ↑ Artur Bata: Bieszczady w ogniu. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 172. ISBN 83-03-01790-X.
  20. ↑ Artur Bata. Jabłonki: miejsce śmierci generała Karola Świerczewskiego. KAW. 1987. s. 39; Akcja „Wisła”: dokumenty. 1993. s. 110.
  21. ↑ II. PPR na czele mas w walce o utrwalenie władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie. Jednolitofrontowe tendencje w PPS. W: Kształtowanie się władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie. T. II. Rzeszów: Komitet Wojewódzki PZPR w Rzeszowie, 1966, s. 102-103.
  22. ↑ Stanisław Dobrowolski. Kształtowanie się władzy w Sanok w latach 1944-1950. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 129, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  23. ↑ a b Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 708, 726.
  24. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 10 (poz. 73).

Media użyte na tej stronie

Roman Baczyński (1929).jpg
Roman Baczyński (1929)
Tomb of Koch and Baczyński family at Central Cemetery in Sanok (2018).jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nagrobek rodziny Koch i Baczyńskich na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.