Roman Chojnacki (poeta)

Ten artykuł wymaga poprawienia przypisów. Wyrażenia „tamże”, „ibidem”, „ibid” lub wstawione „na sztywno” numery przypisów są nieodpowiednie, ponieważ kolejność przypisów w artykule zmienia się w czasie. Sprawdź w historii artykułu kto i kiedy wstawił niepełne przypisy. Po kliknięciu w powyższy link wpisz w polu Tekst do wyszukania występujące w przypisie wyrażenie, a następnie kliknij Start. O ile to możliwe, uzupełnij opis bibliograficzny. Dla wielokrotnego cytowania tego samego źródła, wykorzystać można szablon {{odn}} Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Roman Chojnacki (ur. 4 maja 1954 w Lesznie) — polski poeta, krytyk literacki, redaktor, autor scenariuszy teatralnych, były sekretarz literacki Teatru Nowego w Poznaniu. Znany głównie jako twórca dziesięciu tomików poetyckich oraz pracy krytycznoliterackiej Od „mówienia wprost“ do „nowej prywatności“: o poezji lat siedemdziesiątych.

Życiorys

Debiutował w wieku osiemnastu lat na łamach „Gazety Poznańskiej“. Rok później ukazał się jego pierwszy arkusz poetycki Głos pierwszy, który zaginął w niemalże całym nakładzie. W 1977 został absolwentem filologii polskiej ze specjalnością teatrologia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Należał do Związku Literatów Polskich, w którym przez rok pełnił funkcję prezesa Koła Młodych ZLP. W latach 1982–1988 był sekretarzem literackim w poznańskim Teatrze Nowym oraz współredaktorem czasopisma teatralnego „Zza kulis“. W międzyczasie publikował swoje wiersze oraz prace krytyczne w takich pismach jak „Integracje“, „Student“, czy „Akcent“^[1]. W 1982 został powołany do wojska w ramach ogólnopolskiej akcji SB wymierzonej w „osoby podejrzane o inspirowanie i organizowanie strajków i zajść ulicznych, druk, kolportaż, czy tzw. łącznikowanie, a nie nadające się (z braku dowodów) do internowania lub zatrzymania“^[2]. Odbył tę służbę w jednostce wojskowej w Rawiczu. Następnie został „nauczycielem“ w konsulacie USA w Poznaniu. Rok 1986 to moment pierwszego opuszczenia kraju przez Chojnackiego. Wyjechał wówczas do Stanów Zjednoczonych na stypendium Agencji Informacyjnej Departamentu Stanu. Podróżował po USA, a jego przewodniczką po wyprawach była Eleonora Griswold, wdowa po Aleksandrze Fordzie. Grossowie zaproponowali mu objęcie stanowiska ich osobistego sekretarza i pozostanie na amerykańskim kontynencie. Chojnacki jednak odmówił i na krótki czas wrócił do Polski. W roku 1988 wyemigrował ostatecznie do Kanady, na fali tzw. emigracji solidarnościowej^[3]. Mieszkał tam do 2018 w Brampton pod Toronto i pracował jako kierowca, nie zaniedbując ciągle sztuki pisarskiej. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich^[2].

Twórczość

Jego twórczość wywodzi się z ruchu poetyckiego, zwanego „Nowa Prywatność”, który pojawił się w świecie literackim w 1976, skąd nazywany jest także „Pokoleniem '76”. To kolejna po-nowofalowa generacja, której literatura charakteryzowała się stałymi i charakterystycznymi cechami. Głównymi zagadnieniami, jakie można było w jej poetyce znaleźć to m.in.: język, etyka, pamięć kultury, religia, polityka, biologia, wyobraźnia^[4]. Była to literatura ponura, wyrażająca „przygnębienie ery gierkowskiej“^[5], korzystająca z tradycji turpizmu. Opisywała świat „chorujący, osaczony szpetotą, grzęznący w ziemi cmentarnej“^[6]. Najbardziej dominującą i wyróżniającą jej cechą było jednak opisanie w niej samopoczucia, które bywa uchwyceniem nastroju chwili, wyrażeniem uczucia, czy oceną losu^[7]. Poezja Chojnackiego na tym się nie zatrzymała. Wychodząc od swego pierwotnego pochodzenia ewoluowała „w kierunku indywidualnej definicji rzeczywistości“^[8], na którą składało się osobiste, humanistyczne, uniwersalne spojrzenie na człowieka^[9]. Nie brakuje w jego poezji kontemplacji świata^[10], tak w wymiarze zachwytu nad nim, jak też pochylenia się nad jego smutkiem. W dorobku autora znajdują się wiersze miłosne, przepełnione zmysłowością^[11] oraz także takie, które traktują o rzeczach ostatecznych. Utwory w najnowszych tomikach ocierają się o filozofię transcendencji i epistemologii oraz podejmują kwestię wyobraźni poetyckiej^[12].

Tomiki poetyckie:

• Głos pierwszy
• Dla tego życia
• Z pozoru cisza
• Apel poległych i inne wiersze
• Noc: wiersze 1977-1983
• Wiersze nienapisane
• Tak
• Lekcje przyrody
• Aleppo
• C'est ainsi

Inne:

• Herody polskie^[13][14]
• Herody polskie II
• Od „mówienia wprost“ do „nowej prywatności“: o poezji lat siedemdziesiątych
• Teatr Nowy w Poznaniu 1973-1983

Nagrody i wyróżnienia

W 1978 zdobył nagrodę główną w Ogólnopolskim Turnieju Poezji Społecznie Zaangażowanej o Nagrodę „Czerwonej Róży“. Rok później otrzymał Medal im. Stanisława Grochowiaka za najlepszy debiut, natomiast w 1980 nagrodę „Peleryny“ za najciekawszy debiut poetycki. Za tomik Apel poległych i inne wiersze przyznano mu podziemną Nagrodę Niezależnych, a za tomik Noc oraz książkę Od „mówienia wprost“ do „nowej prywatności“ Wawrzyn Radaru. W 2006 Chojnacki dostał Nagrodę Fundacji Władysława i Nelli Turzańskich^[15].

Przypisy