Roman Sołtyk

Roman Sołtyk
Ilustracja

Sołtyk
Rodzina

Sołtykowie herbu własnego

Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1790
Warszawa

Data i miejsce śmierci

22 października 1843
Saint-Germain-en-Laye

Ojciec

Stanisław Sołtyk

Matka

Karolina Sapieha

Żona

Konstancja Helena Moszczeńska

Dzieci

Helena Sołtyk
Roman Sołtyk

Roman Sołtyk herbu Sołtyk (ur. 28 lutego 1790 w Warszawie, zm. 22 października 1843 w Saint-Germain-en-Laye we Francji)[1] – polski generał brygady, poseł z powiatu koneckiego na sejmy 1825 i 1830 roku[2], uczestnik powstania listopadowego.

Życiorys

Syn senatora Stanisława Sołtyka i Karoliny z Sapiehów[1]. W 1804 roku wstąpił do Liceum Warszawskiego, ale już w 1805 roku wyjechał do Francji. Ukończył politechnikę w Paryżu. W 1807 roku wstąpił do służby w artylerii konnej Armii Księstwa Warszawskiego. W 1809 roku jako dowódca kompanii, w stopniu kapitana artylerii konnej Księstwa Warszawskiego, wystawionej własnym kosztem, wziął udział w wojnie z Austrią. Wyróżnił się w walkach o Zamość. Szef szwadronu od 1810 roku. Od 1811 roku służył w 6 pułku ułanów. Od 1810 roku podpułkownik, w 1812 roku adiutant gen. Michała Sokolnickiego, wstąpił do francuskiego sztabu generalnego. W 1812 roku przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego[3].

Walczył w kampanii moskiewskiej 1812 roku i saskiej 1813 roku. Pod Lipskiem dostał się do niewoli rosyjskiej. Po uwolnieniu i powrocie do kraju wstąpił do Armii Królestwa Polskiego. W 1816 roku złożył dymisję.

Brał aktywny udział w życiu politycznym i w organizacjach niepodległościowych w Warszawie. W 1826 roku został uwięziony, ale z braków dowodów winy uwolniony. Jako poseł sejmowy wniósł 1829 roku projekt uwłaszczenia chłopów. W czasie debat sejmowych popierał Jana Olrycha Szanieckiego dążącego do oczynszowania i uwłaszczenia chłopów[4]. Związany ze sprzysiężeniem Piotra Wysockiego[5]. W 1830 roku wiceprezes Towarzystwa Patriotycznego.

Po wybuchu powstania listopadowego zgłosił się do służby, początkowo jako regimentarz zawiślański. Organizował regularną armię oraz ruchomą gwardię narodową. W oblężonej Warszawie dowódca artylerii wałowej. W czasie powstania listopadowego w dniu 25 stycznia 1831 roku, na wniosek Romana Sołtyka Sejm powstańczy jednogłośnie uchwalił detronizację cara Mikołaja I jako króla Polski. Generał z września 1831 roku. Był zwolennikiem bezwzględnej obrony miasta, występował stanowczo przeciw kapitulacji.

Po kapitulacji ruszył z resztkami armii polskiej w Płockie, skąd z misją dyplomatyczną wyjechał do Francji i Anglii. Działał w polskich organizacjach politycznych. Resztę życia spędził na emigracji we Francji.

W 1834 roku skazany przez władze rosyjskie na powieszenie za udział w powstaniu listopadowym[6]. Był członkiem sejmu powstańczego na emigracji[7].

Był członkiem loży wolnomularskiej Bouclier du Nord w 1819 roku[8].

Żonaty z Konstancją Heleną z domu Moszczeńską (ślub w 1820 roku w Czeęstochowie), miał syna Romana (1820 lub 1822–1873), generała armii austriackiej, oraz córkę Helenę (1831–1908)[1].

Twórczość

  • La Pologne, précis historique, politique et militaire de sa révolution... (1833, 2 t.),
  • Napoléon en 1812 (1836),
  • Relation des opérations de l'armée aux ordres du prince Joseph Poniatowski pendant la campagne de 1809... (1841) i in.

Przypisy

  1. ↑ a b c Władysław Zajewski Roman Sołtyk ↓.
  2. ↑ Małgorzata Karpińska, Senatorowie, posłowie i deputowani Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, Warszawa 2002, s. 88.
  3. ↑ Akcesy do konfederacji warszawskiej rządu i obywatelki Wielkiego Księstwa Litewskiego, podał Euzebiusz Łopaciński, w: Ateneum Wileńskie, r. XI, Wilno 1936, s. 355.
  4. ↑ Leszczyński 2020 ↓, s. 311.
  5. ↑ Wacław Tokarz, Sprzysiężenie Wysockiego i Noc Listopadowa, Warszawa 1980, s. 89.
  6. ↑ Tygodnik Petersburski 1834, nr 89, s. 533.
  7. ↑ Walenty Zwierkowski, O Sejmie w Emigracji, Poitiers 1839, s. 10.
  8. ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 397.

Bibliografia

  • Władysław Zajewski: Roman Sołtyk (pol.). Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 2021-03-31].
  • (fr) La Pologne, précis historique, politique et militaire de sa révolution, précédé d’une esquisse de l’ histoire de la Pologne, depuis son origine jusqu’en 1830 par le comte Roman Sołtyk. Paris 1833, (2 vol.).
  • (fr) Napoléon en 1812. Mémoires historiques et militaires sur la campagne de Russie, par le comte Roman Sołtyk, général de brigade d’artillerie polonais, officier supérieur à l’état-major de Napoléon. Paris 1836, (464 str.).
  • (fr) Napoléon en 1812. Mémoires du Polonais Roman Sołtyk. [Przedruk]. Paris, LCV Services, 2006, (328 str., index nazwisk).
  • (fr) Relation des opérations de l'armée aux ordres du Prince Joseph Poniatowski pendant la campagne de 1809 en Pologne contre les Autrichiens par le comte Roman Sołtyk, général de brigade d’artillerie polonais, officier supérieur à l’état-major de Napoléon. Paris 1841, (403 str.).
  • (de) General Graf Roman Soltyk) Napoleon im Jahre 1812, oder historisch-militärische Darstellung des Feldzugs in Rußand. Aus dem Französischen übersetzt und mit historischen und kritischen Anmerkungen versehen von Ludwig Bischof. Wesel 1837, 2. Aufl. Wesel 1838.
  • (engl.) General Roman Sołtyk, Operations of the Polish Army during the 1809 Campaign in Poland. Translated by George F. Nafziger. West Chester, The Nafziger Collection, 2002, (179 str.).
  • H. P. Kosk, Generalicja polska, t. 2, wyd. oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001.
  • Adam Leszczyński: Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania. Wyd. 1. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal Sp. z o.o., 2020. ISBN 978-83-280-8347-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie