Roman Wybranowski

Roman Wybranowski
Ilustracja
pułkownik
generał major
Data i miejsce urodzenia

9 sierpnia 1788
Drohowyż

Data i miejsce śmierci

21 lub 23 stycznia 1863
Szołomyja

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Księstwa Warszawskiego,
Wojsko Polskie Królestwa Kongresowego

Jednostki

V Korpus Wielkiej Armii
8 Pułk Piechoty Liniowej
6 Pułk Piechoty Liniowej

Stanowiska

dowódca pułku
naczelnik Gwardii Narodowej

Główne wojny i bitwy

wojny napoleońskie (kampania rosyjska 1812)
powstanie listopadowe (bitwa pod Grochowem)

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Roman Wybranowski herbu Poraj (ur. 9 sierpnia 1788 lub 1790[a] Drohowyżu, zm. 21 lub 23 stycznia 1863 w Szołomyi) – pułkownik Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego, generał-major armii Cesarstwa Austriackiego.

Życiorys

Urodził się w Żurowie na Lubelszczyźnie lub w Drohowyżu. Był synem stolnika lubelskiego Domicjusza Wybranowskiego i Salomei z domu Deszert.

W 1809 rozpoczął służbę wojskową w Armii Księstwa Warszawskiego. Odbył kampanię w 1809 (wojna polsko-austriacka). Wkrótce został awansowany na stopień podporucznika. Służył w pułku ułanów Piotra Strzyżewskiego.

Brał udział w wojnach napoleońskich. W kampanii rosyjskiej 1812 Napoleona. Pod Możajskiem awansowany na kapitana i odznaczony Legią Honorową oraz Virtuti Militari. Służył w randze starszego adiutanta. Następnie jako adiutant major został przeniesiony do wielkiej armii z korpusem księcia Józefa Poniatowskiego. Uczestniczył w bitwie pod Smoleńskiem, bitwie pod Możajskiem, Czerychowem i Wiaźmą. Następnie 1813 walczył z VI koalicją antyfrancuską w bitwach pod Gitterborgiem i bitwie pod Lipskiem.

W 1814 powrócił do kraju. Pracował przy organizacji Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego. W stopniu majora w 1815 był oficerem 6 Pułku Piechoty Liniowej. Został awansowany na stopień podpułkownika. Służył w 8 Pułku Piechoty Liniowej w Pułtusku.

Po wybuchu powstania listopadowego w 1830 przydzielony do dywizji generała Kazimierza Małachowskiego. Został dowódcą 6 Pułku Piechoty Liniowej od bitwy pod Białołęką w lutym 1830[1], następnie w bitwie o Olszynkę Grochowską i pozostał nim do 1831, kierując jednostką w pozostałych bitwach. Został awansowany na stopień pułkownika. Pod koniec kampanii wraz z korpusem gen. Girolamo Ramorino zdezerterował do Galicji pod Chwałowicami, a następnie na Morawy. Nie poddał się carskiej amnestii i został w Galicji.

Prowadził działalność rolniczą na dzierżawionych gruntach. W 1848 został powołany do organizowania Gwardii Narodowej we Lwowie, został zastępcą dowódcy galicyjskiej GN, gen. Józefa Bonawentury Załuskiego, a po jego dymisji naczelnikiem Gwardii. Wówczas cesarz Franciszek Józef I mianował go do rangi generał-major armii Cesarstwa Austriackiego. Na stanowisku dowódcy pozostawał do czasu zbombardowania Lwowa. W jednostce pozostał do jej rozwiązania w tym samym roku, po czym osiadł pod Lwowem. Tam od 1849 do 1851 spisał pamiętniki.

Potem był dzierżawcą dóbr w skarbie hr. Potockiego. Zmarł 21 lub 23 stycznia w Szołomyi. Został pochowany na cmentarzu we wsi Stare Sioło[2][b].

Jego żoną od 1823 była Józefa Broniewska. Mieli troje dzieci (dwie córki i syna). Po śmierci Romana Wybranowskiego zostały opublikowane jego pamiętniki (1882)[3].

Odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ Rok urodzenia 1788 został podany na nagrobku. Leonard Dwornik i strona Sejm Wielki podali datę urodzenia 9 sierpnia 1790, natomiast Onufry Hieronim Kunaszowski i Józef Białynia Chołodecki wskazali rok 1790.
  2. ↑ Józef Białynia Chołodecki podał jako miejsce spoczynku Starą Wieś, co stanowi omyłkę: Józef Białynia Chołodecki: Cmentarzyska i groby naszych Bohaterów z lat 1794-1864 na terenie Wschodniej Małopolski. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów we Lwowie, 1928, s. 45.

Przypisy

  1. ↑ Xięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania 1830 roku. Lwów: 1881, s. 21.
  2. ↑ Roman Wybranowski. nieobecni.com.pl. [dostęp 2014-11-21].
  3. ↑ Pamiętniki Jenerała Romana Wybranowskiego w dwóch tomach z portretem autora i wielu oryginalnymi dokumentami. T.2. Gubrynowicz & Schmidt, 1882.
  4. ↑ Xięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania 1830 roku. Lwów: 1881, s. 123.
  5. ↑ Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem Virtuti Militari (pol.). stankiewicze.com. [dostęp 2014-10-02].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie