Rosa Bonheur

Rosa Bonheur

Rosa Bonheur ok. 1863, fotografia André Adolphe-Eugène Disdéri
Data i miejsce urodzenia	16 marca 1822 Bordeaux Francja
Data i miejsce śmierci	25 maja 1899 (77 lat) Thomery Francja
Narodowość	francuska
Dziedzina sztuki	malarstwo, rzeźba
Epoka	naturalizm
Odznaczenia

Targ koni/The Horse Fair, 1853, Metropolitan Museum of Modern Art

Marie-Rosalie Bonheur nazywana Rosa Bonheur (ur. 16 marca 1822 w Bordeaux, zm. 25 maja 1899 w Thomery)^[1] – najbardziej znana w swoich czasach francuska malarka i rzeźbiarka; reprezentantka naturalizmu^[2]. Pierwsza artystka-kobieta odznaczona orderem francuskiej Legii Honorowej^[1].

Twórczość

Urodziła się w rodzinie pochodzenia żydowskiego^[3] jako Marie-Rosalie Bonheur. Była najstarszym z czworga dzieci w rodzinie o artystycznych uzdolnieniach. Jej matką była Sophie Bonheur (z domu Marquis), nauczycielka gry na fortepianie, która zmarła, gdy Rosa Bonheur miała jedenaście lat. Jej ojcem był Oscar-Raymond Bonheur, pejzażysta i portrecista, który uczył ją rzemiosła i wspierał w twórczych działaniach. Zanim nauczyła się dobrze mówić, potrafiła godzinami w skupieniu rysować ołówkiem na papierze. Jej matka wpadła na pomysł, aby nauczyć ją czytać i pisać, prosząc o narysowanie różnych zwierząt dla każdej z liter alfabetu. Po latach artystka opisywała, że jej miłość do rysowania zwierząt narodziła się podczas lekcji czytania i pisania z matką^[4].

Również rodzeństwo Rosy Bonheur zajmowało się sztuką animalistyczną: brat Auguste Bonheur i siostra Juliette Bonheur byli malarzami zwierząt, a brat Isidore Jules Bonheur rzeźbił zwierzęta^[5]. W 1829 rodzina Bonheurów przeniosła się do Paryża. W 1841 Rosa Bonheur po raz pierwszy wystawiła swoje prace w Salonie Paryskim. Obrazy wystawiała w Salonie do 1853. W tym czasie została dwukrotnie uhonorowana złotym medalem za obrazy: Orka w Nivernais i Targ koni.

Musiała mieć zgodę z prefektury policji uzyskaną w 1852^[1], aby móc nosić męskie ubrania, co było niezbędne m.in. do studiowania anatomii zwierząt w rzeźniach. Była pierwszą artystką, która została nagrodzona Legią Honorową^[6].

Ważniejsze dzieła

• Orka w Nivernais, 1849
• Targ koński, 1853
• Wysokogórscy pasterze, 1859
• Rodzina jeleni, 1865
• Zmienne łąki (Changement de pâturages), 1868
• Hiszpańscy poganiacze mułów przekraczający Pireneje (Muletiers espagnols traversent les Pyrénées), 1875
• Cielęta odstawiane od krów, 1879
• Polowanie, 1887
• Portret Williama F. Cody’ego, 1889
• Monarcha stada, 1868

Jedynym dziełem Rosy Bohnheur w Polsce jest akwarela Sułtan i Rosette, psy rodziny Czartoryskich z 1852 r. znajdująca się w zbiorach w warszawskiego Muzeum Narodowego.

Życie prywatne

Rosa Bonheur i Natalie Micas, Nicea, 1882

Rosę Bonheur można postrzegać jako „nowoczesną kobietę” – była powszechnie znana z noszenia męskiej odzieży, miała krótko obcięte włosy i otwarcie deklarowała, że jest lesbijką. Przez ponad 40 lat była związana z Nathalie Micas (1824–1889), którą poznała, kiedy była nastolatką i z którą razem mieszkała, aż do jej śmierci^[7].

W 1895 roku w wieku 73 rozpoczęła związek z dużo młodszą amerykańską malarką Anną Elisabeth Klumpke (1856 –1942), która namalowała serię jej portretów oraz wydała pośmiertnie w 1908 biografię pt. Rosa Bonheur: Sa Vie Son Oeuvre^[1].

Galeria

Upamiętnienia

Linda Nochlin w swoim pionierskim eseju z 1971 roku Dlaczego nie było wielkich artystek? poświęciła cały rozdział poświęcony artystce pt. Rosa Bonheur. Jej imieniem nazwano założony w 1935 roku jeden z najważniejszych amerykańskich cmentarzy dla zwierząt – Rosa Bonheur Memorial Park w mieście Elkridge, w stanie Maryland.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• The Rosa Bonheur Webpage