Roscoe Arbuckle

Roscoe Arbuckle

Arbuckle (ok. 1916)
Imię i nazwisko	Roscoe Conkling Arbuckle
Data i miejsce urodzenia	24 marca 1887 Smith Center
Data i miejsce śmierci	29 czerwca 1933 Nowy Jork
Zawód	aktor, reżyser, scenarzysta
Strona internetowa

Roscoe Conkling Arbuckle, również Fatty Arbuckle (ur. 24 marca 1887 w Smith Center, zm. 29 czerwca 1933 w Nowym Jorku) – amerykański aktor komediowy z okresu kina niemego, jedna z największych gwiazd swojej epoki, symbol komedii slapstikowej, jeden z najbardziej zasłużonych dla tego gatunku (obok Charlesa Chaplina, Bustera Keatona i Harolda Lloyda).

Życiorys

Kadr z filmu Out West (1919); na zdjęciu: Roscoe „Fatty” Arbuckle, Buster Keaton i Al St. John

Urodził się w republikańskim domu i to znanemu w tamtych czasach politykowi, Roscoe Conklingowi, zawdzięcza swoje imiona. Jego ojciec był zagorzałym konserwatystą. Gdy Roscoe dojrzał skłonił się raczej ku demokratom, co było powodem konfliktu z ojcem. Już rok po narodzinach chłopca wyprowadził się z rodziną do Santa Fe w Kalifornii. W 1899 umarła jego matka, Mollie. Wkrótce potem ojciec zostawił go bez opieki i Roscoe, aby przeżyć, podejmował się różnych dorywczych prac, pracował m.in. w kuchni hotelu w San Jose. Miał zwyczaj śpiewać podczas gotowania i dzięki temu został zauważony przez piosenkarkę, która występowała wieczorami w tymże hotelu i zaprosiła śpiewającego kucharza do pobliskiego teatru, gdzie odbywał się wieczór amatorów. Tam jego talent dostrzegł David Grauman, showman i producent widowisk wodewilowych, który zatrudnił Arbuckle’a jako tancerza i piosenkarza jego trupy. Od 1904 występował z grupą „Pantages”, głównie na Zachodnim Wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1906 przeżył trzęsienie ziemi i pomagał przy odgruzowywaniu. W tym okresie wystąpił w swoim pierwszym filmie, Ben’s Kid (1909), ale był tym faktem tak zakłopotany, że nikomu się do tego nie przyznał.

W tym samym roku poślubił Minte Durfee, aktorkę z zespołu, z którą podróżował po Hawajach, Japonii i Chinach. Do Stanów powrócili na początku 1913. Zaraz po powrocie do kraju skierował się do wytwórni filmowej Keystone Studios, w której dostrzegł go Mack Sennett i zaproponował pracę nowego komika na miejsce Freda Mace’a. Sennett zatrudnił również żonę Arbuckle’a i jego siostrzeńca.

Już od pierwszego filmu (Gangsters, 1913) stał się jednym z najbardziej popularnych aktorów w Keystone. Od 1914 wraz z inną gwiazdą tej wytwórni, Mabel Normand, stworzył duet komediowy „Fatty i Mabel”, który w ciągu dwóch lat zarobił miliony dla wytwórni Sennetta i jego nowojorskich wspólników. Para komików była bardzo popularna aż do 1916, po czym przestali razem pracować. W tym samym roku Sennett rozstał się też z Keystone. Arbuckle postanowił spróbować swoich sił niezależnie od Sennetta, w międzyczasie – na początku 1917 – rozpadło się jego małżeństwo.

Pod koniec 1916 dostał propozycję nowego kontraktu. Oferowano mu 1 tys. dol. za każdy dzień pracy oraz 25% dochodów z filmów, w których występował, a dodatkowo zapewniono mu pełną kontrolę artystyczną i wolną rękę w sprawach realizacyjnych. Arbuckle przyjął ofertę i rozpoczął intensywną pracę, jednak wyhamował go czyrak, który o mało nie doprowadził do amputacji nogi. Choroba skłoniła go również do zrzucania ok. 36 kg nadwagi, ale też sprawiła, że Arbuckle uzależnił się od morfiny.

Kadr z filmu Grubasek na Coney Island (1917)

Od 1917 pracował pod sztandarem grupy „Comique”. W Nowym Jorku poznał Bustera Keatona, którego zaprosił do współpracy. Na początku 1918 grupa przeniosła się do Los Angeles, podobnie jak większość liczących się wytwórni i studiów. To w tym okresie Arbuckle święcił największe sukcesy. W następnym roku dostał jeszcze korzystniejszy kontrakt, w którym jego gaża wynosiła aż 1 mln dol. rocznie. Miał coraz więcej pracy i kontrolę nad „Comique” przekazał po części Keatonowi, samemu wiążąc się z Paramount Pictures. Z perspektywy czasu okazało się, że wysoki kontrakt był błędem artystycznym, bowiem jednocześnie Arbuckle stracił nieco kontroli nad swoimi filmami^[a]. Przez następne półtora roku Arbuckle nakręcił 10 filmów, jednak poprzez sztuczne popędzanie produkcje traciły na jakości, ale studio musiało regularnie wypuszczać nowe tytuły, dlatego czasem się zdarzało, że aktor grał w trzech filmach jednocześnie. Po tym okresie wzmożonej pracy komik udał się na krótki urlop, który spędził w San Francisco.

Życie od incydentu

W San Francisco zatrzymał się w jednym z hoteli, gdzie wieczorem urządzono niewielkie przyjęcie. W trakcie zabawy młoda aktorka Virginia Rappe, poczuła się źle, a po kilku dniach zmarła na zapalenie otrzewnej. 11 września 1921 Arbuckle został zatrzymany w związku z oskarżeniem o morderstwo i choć dowody przeciwko niemu były słabej jakości, prasa bulwarowa opisywała całe zdarzenie na niekorzyść aktora. Snuto insynuacje, jakoby Arbuckle wykorzystał seksualnie ofiarę, a truciznę podał jej w butelce coli lub mleka, a nawet w kostce lodu, jednak śledztwo nie potwierdziło tych rewelacji. 12 kwietnia 1922 sąd wydał werdykt uniewinniający, jednak ze strony społeczeństwa spotykał go ostracyzm, a szczególnie środowisko Hollywood stało się dla niego nieprzychylne. Producenci, z którymi Arbuckle miał podpisaną umowę, bojąc się skutków skandalu, a także za namową Williama Haysa^[b] wycofali wszystkie kopie filmów Arbuckle’a z obiegu. Choć zakaz wydany przez Haysa dotyczył formalnie grudnia 1921, to w efekcie Arbuckle nie wystąpił w żadnym filmie przez następne 10 lat. Przez kilka lat reżyserował pod pseudonimem, ale przed kamerą nie mógł się pokazać^[c]. Problemem były również długi aktora wobec reprezentujących go prawników. Mimo sukcesu, proces doszczętnie go zrujnował, a w trudnym czasie pomógł mu Buster Keaton, który wraz z grupą najlepszych przyjaciół Arbuckle’a spłacili jego zobowiązania. Keaton w 1924 poprosił aktora o wyreżyserowanie swojej najnowszej komedii Sherlock Holmes Jorku, jednak nacisk opinii publicznej był na tyle duży, że musiał wycofać się z tych planów.

W 1925 Arbuckle’owi pozwolono wrócić do zawodu reżysera pod warunkiem, że będzie tworzył pod pseudonimem. Wybrał imię William Goodrich, bo tak nazywał się jego ojciec. W tym samym roku ożenił się drugi raz, jednak trzy lata później się rozwiódł. Po 10 latach banicji w prasie pojawił się artykuł zatytułowany „Doesn’t Fatty Arbuckle Deserve a Break?” (pol. Czy Fatty Arbkuckle zasługuje na przerwę?), pod którym podpisały się tuziny amerykańskich gwiazd, żądając przywrócenia Arbuckle’owi pełnego prawa do występów. On sam wkrótce wziął trzeci ślub. Podpisał też nowy kontrakt z wytwórnią Warner Bros., jednak w noc po podpisaniu kontraktu umarł z powodu wady serca. Keaton powiedział, że powodem śmierci Arbuckle’a było pęknięte serce. Wdowa po nim dodała, że umarł we śnie, uśmiechając się.

Jego ciało zostało poddane kremacji, a prochy wysypano do oceanu.

Filmografia

Aktor

Reżyser

jako William Goodrich

jako Roscoe Arbuckle

Scenarzysta

jako William Goodrich

• Beach Pajamas (1931)
• That's My Line (1931)
• Marriage Rows (1931)
• Up a Tree (1930)
• Match Play (1930)
• His Private Life (1926)
• Fool's Luck (1926)
• The Fighting Dude (1925)
• Curses! (1925)

jako Roscoe Arbuckle

Uwagi

Bibliografia

• Kronika Filmu, wydawnictwo „Kronika”
• Płażewski J., Historia filmu
• Sova D.B., 125 zakazanych filmów

Linki zewnętrzne

• Fatty Arbuckle w bazie IMDb (ang.)
• Fatty Arbuckle w bazie Filmweb
• Roscoe Arbuckle’a w zestawieniu 25 największych przestępstw według czasopisma „Time”. time.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-15)].