Rose Marie Pangborn
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 17 marca 1990 |
Zawód, zajęcie | technolog żywności |
Narodowość | |
Tytuł naukowy | |
Alma Mater | |
Uczelnia | University of California |
Wydział | Wydział Technologii Żywności |
Małżeństwo | Jack Pangborn |
Rose Marie Pangborn (ur. 24 sierpnia 1932 w Las Cruces, Nowy Meksyk, zm. 17 marca 1990 w El Macero, Kalifornia) – specjalistka w interdyscyplinarnej dziedzinie analizy sensorycznej, profesor w Uniwersytecie Kalifornijskim (UC Davis).
Życiorys
Urodziła się w Nowym Meksyku i tam zdobyła wykształcenie, uzyskując stopień B.S. (licencjat) na New Mexico State University (NMSU-Las Cruces, NMSU). Stopień M.S. (magister) zdobyła w roku 1955 na Iowa State University (Iowa State University of Science and Technology, ISU) w Ames (Iowa)[1][2][3]. W tymże roku rozpoczęła pracę naukowo-dydaktyczną w University of California, Davis[4] (Davis), na Wydziale Technologii Żywności. Tu osiągała kolejne stopnie kariery zawodowej, otrzymując stanowiska wykładowcy (1963), zastępcy profesora (1968) i profesora (1972). W latach 1972–1974 była prodziekanem College of Agriculture and Environmental Sciences[1].
Prowadziła zajęcia na studiach I stopnia i podyplomowych. Była promotorem ponad 40 studentów, wykonujących prace dyplomowe. Opiekowała się stażystami, przyjeżdżającymi do jej laboratorium z różnych krajów, również z Polski (1967 - Nina Baryłko-Pikielna, autorka podręcznika „Zarys analizy sensorycznej żywności”, PWN 1975[5]). W roku 1988 ufundowała, wraz z mężem Jackiem, stypendium naukowe dla doktorantów, wykonujących prace w dziedzinie Sensory Science[1][2].
Jest uznawana w międzynarodowym środowisku naukowym za pioniera w dziedzinie analizy sensorycznej. Opublikowała ponad 180 artykułów naukowych i jest współautorką trzech podręczników. Jeden z nich – Principles of Sensory Evaluation (współautorzy: Amerine, Roessler)[6], opublikowany po raz pierwszy w roku 1965, a później wielokrotnie wznawiany – był przez ponad 20 lat uważany za „biblię” specjalistów, zajmujących się tą dziedziną[1][2].
Zmarła w wieku 58 lat po kilkuletniej walce z rakiem[2].
Publikacje (wybór)[7][8]
- 1964 – The rated acceptability of mineral taste in water, William H Bruvold; Rose Marie Pangborn,
- 1965 – Principles of sensory evaluation of food[6], Maynard Andrew Amerine, Rose Marie Pangborn, Edward Biffer Roessler, Academic Press; 8 wydań, wznowienia: 1968 i 1971),
- 1966, 1967 – Bibliography on the sense of taste (1566–1966), Rose Marie Pangborn, Ida M. Trabue, Davis, Calif. i Baltimore: Johns Hopkins Press,
- 1967 – The chemical Senses and nutrition, Morley Richard Kare; Owen Maller; Rose Marie Pangborn, Baltimore: Johns Hopkins,
- 1970 – Dissolved oxygen and the taste of water, William H Bruvold; Rose Marie Pangborn,
- 1971 – Food habits of the Americas, Rose Marie Pangborn, Göteborg, wyd. Svenske Institutet för Konserveringsforskning,
- 1973 – Concepts in sensory analysis of foods, Rose Marie Pangborn, wyd. Göteborg: Svenske Institutet för Konserveringsforskning,
- 1974 – Comparative aspects of food habits and culture, Rose Marie Pangborn, wyd. Davis, University of California,
- 1977 – Department of Food Science and Technology. Sensory properties of food, Rose Marie Pangborn, wyd. Berkeley: Division of Agricultural Sciences, University of California,
- 1989 – Evaluación sensorial de los alimentos : métodos analíticos, D.L. Pedrero F., Rose Marie Pangborn, Editorial Alhambra Mexicana.
Wyróżnienia[1]
- Tytuły Wybitnego Absolwenta Iowa State University i New Mexico State University,
- Brązowy Medal i tytuł Doctor honoris causa Uniwersytetu Helsińskiego,
- Cruess Distinguished Teaching Awards od senatu UCD i Institute of Food Technologists,
- tytuł Fellow Institute of Food Technologists (1980),
- Sensory Pioneer Award od ASTM (1989).
Upamiętnienie
Wyrazem szacunku i pamięci o Rose Marie Pangborn i jej dokonaniach są m.in. artykuły, wydane wkrótce po jej śmierci w prestiżowych specjalistycznych czasopismach (np. Chemical Senses, Food Quality and Preference)[3][9]. Dowodem trwałości tej pamięci są regularnie organizowane międzynarodowe spotkania naukowe, nazwane Pangborn Sensory Science Symposium. Pierwsze cztery sympozja były organizowane co 3 lata: 1992 – Helsinki (Finlandia), 1995 – Davis (Kalifornia), 1998 – Alesund (Norwegia) 1998, 2001 – Dijon (Francja)[10]. 5th Rose Marie Pangborn Memorial Symposium odbyło się w Bostonie (Massachusetts, USA) po upływie 2 lat od spotkania w Dijon (20–24 lipca 2003)[11][12]. Uczestniczyło w nim 700 naukowców z 37 krajów (6 kontynentów)[12]. Od tego czasu kolejne Sympozja odbywają się regularnie co 2 lata:
- – 6th Rose Marie Pangborn sensory science symposium, Harrogate (North Yorkshire, Wielka Brytania), sierpień 2005[13][14],
- – 7th Pangborn Sensory Science Symposium; Minneapolis (USA), 12–16 sierpnia 2007[15][16],
- – 8th Pangborn Sensory Science Symposium; Florencja (Włochy), 26–30 lipca 2009[17],
- – 9th Pangborn Sensory Science Symposium; Toronto (Kanada), 4–8 września 2011[18][19],
- – 10th Pangborn Sensory Science Symposium, Rio de Janeiro (Brazylia), planowane na 11–15 sierpnia 2013[20].
- – 7th Pangborn Sensory Science Symposium; Minneapolis (USA), 12–16 sierpnia 2007[15][16],
Fundacja Rose Marie Pangborn Sensory Science Scholarship działa stale. Już przez 25 lat przyznaje stypendia doktoranckie. Od śmierci założycielki SSSF są one przyznawane nie tylko w celu zachęcenia młodych naukowców do zainteresowania się dziedziną nauki, którą pasjonowała się prof. Rose Marie Pangborn, ale również dla uhonorowania Jej pamięci[1][21][22].
Przypisy
- ↑ a b c d e f A.C. Noble, H. Heymann: Rose Marie Pangborn. [w:] Strona internetowa Association for Chemoreception Sciences; About AChemS > Memorial Profiles [on-line]. achems.org. [dostęp 2018-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
- ↑ a b c d Ann C. Noble Louis E. Grivetti John R. Whitaker: Rose Marie Pangborn, Food Science and Technology: Davis. [w:] University of California: In Memoriam, 1990 [on-line]. cdlib.org. [dostęp 2013-03-16]. (ang.).
- ↑ a b A tribute to Rose Marie Valdes Pangborn. „Chemical Senses”. 15 (4), s. 385–396, 1990. ISSN 0379-864X.
- ↑ About UC Davis. [w:] Strona internetowa uniwersytetu [on-line]. ucdavis.edu. [dostęp 2013-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-17)]. (ang.).
- ↑ Nina Baryłko-Pikielna: Zarys analizy sensorycznej żywności (obwoluta). Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1975.
- ↑ a b Maynard Andrew Amerine, Rose Marie Pangborn, Edward Biffer Roessler: Principles of sensory evaluation of food. [w:] books.google.pl [on-line]. Academic Press, NY, 1965. [dostęp 2013-03-16]. (ang.).
- ↑ Most widely held works by Rose Marie Pangborn. [w:] WorldCat Identities [on-line]. worldcat.org. [dostęp 2013-03-16]. (ang.).
- ↑ inauthor:"Rose Marie Pangborn”. [w:] Wyszukiwarka books.google.pl [on-line]. [dostęp 2013-03-16].
- ↑ Adam Drewnowski: Studies of food quality and preference: The contribution of Rose Marie Pangborn. [w:] Quality and Preference vol. 4 issue 1–2 1993. p. 3–9 [on-line]. sciencedirect.com, 1993. [dostęp 2017-02-23]. (ang.).
- ↑ Sylvie Issanchou, Rose Marie Pangborn: Fourth Rose Marie Pangborn Memorial Symposium. [w:] Food quality and preference, Tom 13, wydania 7–8 [on-line]. Elsevier, 2002. [dostęp 2013-03-16]. (ang.).
- ↑ Armand V. Cardello: Fifth Rose Marie Pangborn Sensory Science Symposium. [w:] Tom 15 z Food quality and preference, Special Issue [on-line]. Elsevier, 2004. [dostęp 2013-03-16]. (ang.).
- ↑ a b A Sensory Revolution. The 5th Pangborn Sensory Science Symposium, Boston, Massachusetts, USA 20–24 July 2003. [w:] Food Quality and Preference , Volume 15 (7) , Elsevier [on-line]. deepdyve.com, 2004. [dostęp 2013-03-16].
- ↑ David H. Lyon, Rose Marie Pangborn: Sixth Rose Marie Pangborn Sensory Science Symposium. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. Elsevier, 2006. [dostęp 2013-03-16]. (ang.).
- ↑ 6th Pangborn Sensory Science Symposium. [w:] www.cabi.org [on-line]. [dostęp 2016-02-05]. (ang.).
- ↑ The 7th Pangborn Sensory Science Symposium took place from 12–16 August 2007 in Minneapolis, USA. [w:] www.sparksdesigns.co.uk [on-line]. [dostęp 2013-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ Zata Vickers: Seventh Rose Marie Pangborn Sensory Science Symposium. [w:] Food quality and preference, Tom 19, Special Issue [on-line]. Elsevier, 2008. [dostęp 2013-03-16]. (ang.).
- ↑ 8th Pangborn Sensory Science Symposium. [w:] www.biosystemes.com [on-line]. 2009. [dostęp 2018-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
- ↑ Announcement – The Oral and Poster Programs for the 9th Pangborn Sensory Science Symposium are now available. [w:] www.pangborn2011.com [on-line]. 2011. [dostęp 2018-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-15)]. (ang.).
- ↑ 9th Pangborn Sensory Science Symposium, Toronto, Canada. [w:] www.gwrdc.com.au [on-line]. [dostęp 2013-03-16]. (ang.).
- ↑ 10th Pangborn Sensory Science Symposium Rio de Janeiro, Brazil. [w:] www.pangborn2013.com [on-line]. [dostęp 2013-03-16]. (ang.).
- ↑ 2012 Rose Marie Pangborn Sensory Science Scholarship, USA. [w:] www.scholarships-2013.com [on-line]. [dostęp 2015-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-15)]. (ang.).
- ↑ Rose Marie Pangborn Sensory Science Scholarship; Announcement for 2013–2014 academic year. [w:] www.purdue.edu [on-line]. Purdue University. [dostęp 2013-03-17]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcie Rose Marie Pangborn (UC Davis General Library, University Archives, Special Collections)