Rosiczka długolistna

Rosiczka długolistna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządgoździkopodobne
Rządgoździkowce
Rodzinarosiczkowate
Rodzajrosiczka
Gatunekrosiczka długolistna
Nazwa systematyczna
Drosera anglica Hudson 1778
Fl. angl. ed. 2, 1:135. 1778[3]
Synonimy
  • Drosera longifolia L.
Zasięg występowania
Mapa zasięgu
Kwiaty
Pokrój

Rosiczka długolistna[4] (Drosera anglica Huds.) – gatunek rośliny należący do rodziny rosiczkowatych. Występuje w Azji, Europie i Ameryce Północnej[5]. Roślina owadożerna. Nazwa rosiczka pochodzi stąd, że na gruczołach jej liści powstaje lepka substancja wabiąca owady, przypominająca rosę[6].

Zasięg występowania

Ma zasięg wokółbiegunowy. Występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce występuje bardzo rzadko, głównie na niżu. W Karpatach potwierdzono jej występowanie tylko na kilku stanowiskach: w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej (na torfowiskach Puścizna Wielka, Puścizna Rękowiańska i Baligówka), na Działach Orawskich i na Polanie Biały Potok – to ostatnie stanowisko (915 m n.p.m.) jest najwyżej położonym miejscem występowania tej rośliny w Polsce[7].

Morfologia

Łodyga
Wzniesiony głąbik osiągający wysokość 5–20, wyjątkowo 30 cm. Wyrasta w okresie maj-czerwiec. Jest mniej więcej dwukrotnie wyższy od wyrastających skośnie liści[8]. Ponieważ rosiczka rośnie na torfowiskach, które stale przyrastają, również jej pęd nieustannie rośnie – pod powierzchnią torfu występuje długi pęd z poprzednich lat[6].
Liście
Wyłącznie różyczkowe o blaszce w kształcie wąskiej łopatki, która zbiega klinowato w ogonek liściowy. Długość liści 10–40 mm, szerokość 3–7 mm. Występują przylistki połową swojej długości zrośnięte z ogonkiem liściowym. Na liściach bardzo duże włoski z gruczołami na trzonkach[8].
Kwiaty
Na szczycie pędu kwiatonośnego zebrane w gronopodobny kwiatostan. 6 wolnych płatków korony barwy białej. Słupek jeden z 6–8 szyjkami[8].
Owoc
Gładka torebka zawierająca liczne i bardzo drobne nasiona[8].

Biologia i ekologia

Rozwój
Bylina, roślina światłolubna, ale znosząca częściowe zaciemnienie. Kwitnie od czerwca do sierpnia, jest samopylna. Rozmnaża się przez nasiona, ale także wegetatywnie przez pączki przybyszowe powstające na obumierających liściach[8]. Roślina wiatrosiewna.
Siedlisko
Rośnie na torfowiskach wysokich i przejściowych, zajmując najbardziej zagłębione, uwodnione miejsca. Występuje także na wyrobiskach potorfowych, gdzie porasta resztki torfu, oraz na glebach potorfowych. Przystosowana jest do życia w siedliskach o bardzo kwaśnym odczynie pH 3,7-5,9[7].
Tryb życia
Ponieważ żyje w środowisku ubogim w azot (torfowiska), braki azotu w podłożu uzupełnia owadożernością. Wabi swoje ofiary błyszczącymi kroplami słodkiej cieczy, które są wydzielane na szczytach – czułkach porastających powierzchnie liści. Dzięki zawartości barwników antocyjanowych mają one czerwonawy kolor zwiększający ich atrakcyjność. Jako roślina owadożerna działa aktywnie. Ofiara wchodzi na liść i lepka substancja ją unieruchamia. Powoli pułapka się zamyka. Trwa to około 3 godzin. Wydzielany kwas mrówkowy zaczyna rozpuszczać ciało owada. Uwalniają się dzięki temu cząsteczki białka, które są jakby podnietą dla gruczołów rośliny. Dzięki temu wydziela ona enzymy proteolityczne. Miękkie części ciała ofiary zostają strawione, a powstała z nich ciecz – bogata w substancje odżywcze, ulega wchłonięciu przez roślinę. Po strawieniu ofiary liść otwiera się, a pozostałości zwykle są zdmuchiwane przez wiatr. Ponowne otwarcie następuje po 24 godzinach[6].
Fitosocjologia
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Scheuchzerietalia palustris[9].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 40. Krzyżuje się z rosiczką okrągłolistna (Drosera rotundifolia). Efektem skrzyżowania tych dwóch gatunków jest rosiczka owalna (Drosera × ovata)[10].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków wymierających, krytycznie zagrożonych (kategoria zagrożenia: E)[11]. W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię EN (zagrożony)[12]. Część stanowisk znajduje się na obszarach objętych ochroną (w parkach narodowych i rezerwatach przyrody). Są dwa główne źródła zagrożenia. Pierwszym jest osuszanie siedlisk, drugim ich eutrofizacja wywoływana przez nawozy wypłukiwane z pól uprawnych otaczających jej siedliska[8].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2017-03-04].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  6. a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 97. ISBN 0-333-74890-5.
  7. a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  8. a b c d e f Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  9. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  10. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  11. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  12. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Media użyte na tej stronie

Drosera anglica flower.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to NoahElhardt (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Description:Drosera anglica flower, atypical with 6 petals

Photo taken by: Noah Elhardt
Drosera anglica Kauai.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to NoahElhardt (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Description: D. anglica form from Kaua'i, HI

Photo taken by: Noah Elhardt