Rosmerta

Rosmerta
bogini dóbr i obfitości
Ilustracja
Galo-rzymski relief z Eisenbergu z wyobrażeniem Rosmerty i Merkurego (III w.)
Występowaniemitologia celtycka
Atrybutyróg obfitości, kadź (wiadro), sakiewka, czara, kaduceusz, topór

Rosmerta – w mitologii celtyckiej bogini dóbr i obfitości, występująca w postaci matki karmicielki, szafarki darów[1].

Na ogół uznawana za małżonkę boga płodności i śmierci Smertulusa lub Smertosa (Smertriosa)[2]. W synkretyzmie północno-wschodniej Galii występowała później jako towarzyszka Merkurego[3].

Także w Brytanii włączona do rzymsko-brytańskiego kultu tego boga, gdzie wśród atrybutów przejęła jego kaduceusz, zachowując swój symbol obfitości (róg lub kosz owoców albo wiadro bądź kadź darów)[4]. Funkcję takiego naczynia wyjaśnia się jako prawdopodobnie symbolizującego regenerację, podobnie jak tzw. kocioł odnowy w mitologii irlandzko-walijskiej[5].

W mitologii galijskiej uważana za jedną z postaci Epony[6]. Dla obu poświadczony jest kult na terytorium celto-germańskich Trewerów[7].

Jej teonim pochodzi od celtyckiego smer („przypominać”, „przewidywać”), a rdzeń smert nasuwa skojarzenie ze słowiańskim słowem oznaczającym „śmierć” i wyrażałby cechę tego bóstwa nieuwidocznioną w symbolice Epony. O jej popularności świadczy częstotliwość występowania imienia w inskrypcjach z obszaru cywilizacji celtyckiej[8]. W sztuce sakralnej przedstawiana w długiej szacie, często z rogiem obfitości, niekiedy z innymi atrybutami (trzos/sakiewka, czara, podwójny topór, wąż)[3].

Przypisy

  1. Jej imię oznacza „wielka szafarka” (Miranda Jane Green: Mity celtyckie. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001, s. 48).
  2. Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Kraków: Znak, 1996, s. 333, 349; Jerzy Gąssowski: Mitologia Celtów. Warszawa: WAiF, 1987, s. 57.
  3. a b Sylvia Botheroyd, Paul F. Botheroyd: Słownik mitologii celtyckiej. Katowice: Książnica, 1998, s. 333.
  4. John i Caitlín Matthews: Mitologia Wysp Brytyjskich. Poznań: Rebis, 1997, s. 177.
  5. Miranda Jane Green: Mity celtyckie, dz. cyt., s. 48.
  6. Bogowie, demony, herosi. Leksykon, dz. cyt., s. 333.
  7. T.G.E. Powell: Celtowie. Warszawa: RTW, 1999, s. 159.
  8. Jerzy Gąssowski: Mitologia Celtów, dz. cyt., s. 56-57.

Media użyte na tej stronie

Mercurius Rosmerta HistMusPfalz 3513.jpg
Autor: QuartierLatin1968, Licencja: CC BY-SA 3.0
Basse relievo de Mercurio e Rosmerta, divinitates gallic (Eisenberg, Donnersbergkreis). Facte inter le annos 200 e 250.