Rossosz (powiat bialski)

Rossosz
	wieś
	; Rossosz — widok ogólny centrum miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	bialski
Gmina	Rossosz
Liczba ludności (2011)	2000
Strefa numeracyjna	83
Kod pocztowy	21-533
Tablice rejestracyjne	LBI
SIMC	0018721
	Położenie na mapie gminy Rossosz Rossosz
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rossosz
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Rossosz
	Położenie na mapie powiatu bialskiego Rossosz
	51°51′27″N 23°08′07″E/51,857500 23,135278

Artykuł	51°51′27″N 23°8′7″E
- błąd	38 m
WD	51°51'0.0"N, 23°7'59.9"E
- błąd	14 m
Odległość	893 m

Rossosz – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Rossosz^[3]^[4]. Siedziba gminy Rossosz oraz rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława należącej do dekanatu Wisznice. Dawniej miasto; uzyskała lokację miejską w 1551 roku, zdegradowana w 1869 roku^[5]. Miasto prywatne uzyskało prawo magdeburskie około 1599 roku, wznowienie praw miejskich w 1645 roku, położone było w ziemi mielnickiej w województwie podlaskim. Prawa miejskie do 1888 roku^[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa bialskopodlaskiego.

Przez miejscowość przepływa Zielawa, rzeka dorzecza Bugu, dopływ Krzny oraz Muława. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 812.

Administracyjnie wieś jest podzielona na dwa sołectwa Rossosz I i Rossosz II^[7].

Integralne części wsi Rossosz^[3]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0018738	Brzozówka	kolonia
0018744	Karaczony	kolonia
0018750	Kątek	część wsi
1023799	Miasto	część wsi
1023871	Rynek	część wsi
1023902	Wygon	część wsi
0018767	Zabaszta	kolonia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (marzec 2011 r.) liczyła 1022 mieszkańców^[1].

Toponimia

Nazwa Rossosz wywodzi się do rozsochy (drzewa rozgałęziającego się na dwa konary z jednego pnia; tu rozchodzą się w formie rozsochy dwie główne rzeki Zielawa i Muława).

Historia

Rossosz alias Rossosze, w wieku XIX opisano jako osadę miejską, dawne miasto przy źródłach rzeki Zielonej (dopływ Krzny) w powiecie bialskim, gminie i parafii obrzędu wschodniego Rossosz, odległe 21 wiorst na południe od Biały^[8]. Osada posiadała wówczas cerkiew parafialną oraz kaplicę katolicką znajdującą się na cmentarzu, szkołę początkową, Urząd Gminny. W roku 1883 było tu 235 domy i 1903 mieszkańców oraz 361 osad i 8998 mórg ziemi należącej do osady Rossosz.

W wieku XVI Rossosz była w rękach Dębickich, którzy założyli tu parafię, wznieśli kościół (1599 r. Kacper Dębicki z żoną Maryą Kopciówną fundują mansyonarzy) i zapewne oni współcześnie uzyskali przywilej miejski dla osady^[8].

W roku 1624 Stanisław Koniecpolski, hetman, odstępuje dobra Rossosz Mikołajowi Firlejowi, kasztelanowi wojnickiemu. Miasto miało wtedy 242 domy na części dziedzica i kilkanaście na kościelnych placach a także 3 młyny, 13 rzemieślników palących gorzałkę i 2 warzących piwo.

Po spaleniu i rabunku przez Lisowczyków w 1640 r. Zbigniew Firlej ponowił dawne przywileje miasta co stało się w 1645 r. Dobra wraz z miastem przechodziły kolejno do Rysińskich, Potockich, Ossolińskich.

W 1827 r. było 176 domów i 1092 mieszkańców.

W 1861 r. parafia Rossosz obejmowała 1009 rzymskich katolików, 4630 grekokatolików i 270 izraelitów. Rossosz jako gmina obejmuje wówczas tylko samą osadę Rossosz. Graniczy z osadą Łomazy, ma 1896 mmieszkańców i 9750 mórg. Sąd gminny okręgu II w osadzie Łomazy (oddalonej o 6 wiorst). Najbliższa stacja pocztowa i droga żelazna w Biały.

Około 1862 r. posiadał miasto i dobra Jan Skibiczewski. Kościół katolicki pw. św. Stanisława biskupa został zniszczony przez pożar około 1861 r. nabożeństwo odprawiane było potem w kaplicy cmentarnej^[8].

Galeria

Remiza strażacka
Bank Spółdzielczy
Drewniany kościół rzymsko-katolicki pw. św. Stanisława
Mogiła powstańców styczniowych na cmentarzu unicko-katolickim

Odznaczenia

Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1983)^[9]

Zobacz też

Rossosz, Rossoszyca, Cmentarz żydowski w Rossoszu

Przypisy

↑ ^a ^b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1083 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23].
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 66–67.
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV–XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 97.
↑ Strona gminy, sołectwa
↑ ^a ^b ^c Rossosz (6), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 776 .
↑ Wykaz miejscowości wyróżnionych odznaczeniami państwowymi. W: Urszula Lewandowska, Krystyna Malik: Przewodnik po Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1991, s. 20. ISBN 83-217-2519-8. (pol.)

Linki zewnętrzne

Rossosz al. Rossosze (6), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 776 .

[GUS-1] GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1083 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-3] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].

[teryt1-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23].

[5] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 66–67.

[6] Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV–XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 97.

[7] Strona gminy, sołectwa

[SgKP-8] Rossosz (6), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 776 .

[Lew&Mal1991-9] Wykaz miejscowości wyróżnionych odznaczeniami państwowymi. W: Urszula Lewandowska, Krystyna Malik: Przewodnik po Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1991, s. 20. ISBN 83-217-2519-8. (pol.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Wsie	Bordziłówka Kożanówka Mokre Romaszki Rossosz
Kolonie	Musiejówka Zagórek Zagrobla Zaolzie
Integralne części wsi	Aleksandrówka Brzozówka Bychanie Chominna Góra Hatockie Języczkowe Kaczy Kąt Kamień Karaczony Kątek Miasto Mogiłki Naddatki Nadpolubicka Nadrossowska Nadworoniecka Peczyska Piaski Podberwy Podrowiny Przedmoście Rudka Rynek Skupa Sowinne Stawek Szelest Wygon Zabaszta Zabitnik Zagumienie Zajudźcowe Zamoście Zaniewszczyzna Zaochoże

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia chełmska (1912–15) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1945–75)
Miasta	Biała Podlaska Janów Podlaski (←1932–40) Kodeń (do 1870) Łomazy (do 1870) Piszczac (do 1870) Rossosz (do 1870) Sławatycze (do 1870) Terespol
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Biała Podlaska (od 1973) Bohukały (←1932–54) Dobryń (1867–1954) Dubów (1926–1954) Hołowczyce (←1932–54) Huszcza (1867–1874 i 1926–54) Janów Podlaski (1940–54) Kobylany (1867–1954) Kodeń (1870–1954) Konstantynów (od 1973) Kostomłoty (1867–1943) Kościeniewicze (1867–1954) Leśna Podlaska (od 1973) Lubienka (1867–? i 192?–26) Lubienka I (?–192?) Lubienka II (?–192?) Łomazy (1870–1954) Międzyleś (1867–1927) Pawłów (←1932–43) Piszczac (1870–18??) Piszczac (19??–1954 i od 1973) Połoski (1867–19??) Rokitno (←1932–54 i od 1973) Rossosz (1870–1954) Sidorki (1867–1954) Sitnik (1867–1954) Sławatycze (1867–1922→) Swory (←1923–54) Terespol (od 1973) Tuczna (1927–54 i od 1973) Witulin (←1932–54) Zabłocie (1867–1954) Zakanale (←1932–54) Zalesie (od 1973)
Gromady (1954–72)	Berezówka (1954–68) Biała Podlaska (1960–72) Błonie (1954–61) Błotków Duży (1954–72) Bohukały (1969–72) Bubel Stary (1954–59) Burwin (1954–68) Cicibór Duży (1954–72) Dąbrowica Duża (1954–59) Dobratycze (1954–68) Dobrynka (1954–61) Dubów (1954–72) Hołowczyce (1954–55 →) Horoszki Duże (1954–55 →) Huszcza (1954–72) Jabłeczna (1954–59) Janów Podlaski (1954–72) Kijowiec (1954–59) Klonownica (1954–59) Kodeń (1954–72) Komarno (1954–59) Konstantynów nad Bugiem (1954–72) Kopytów (1954–59) Kościeniewicze (1954–68) Kownaty (1954–55 →) Kozły (← 1957) Krzywowólka (1954–72) Leśna Podlaska (1954–72) Litewniki Nowe (1954–55 →) Łobaczew Duży (1954–59) Łomazy (1954–72) Małaszewicze (1962–72) Mazanówka (1954–59) Olszyn (1954–59) Ortel Książęcy (1954–61) Pawłów Nowy (1954–59) Pawłów Stary (1960–68) Piszczac (1954–72) Połoski (1954–61) Pratulin (1954–68) Rokitno (1954–72) Rossosz (1954–72) Sidorki (1954–59) Sitnik (1954–61) Sławacinek Nowy (1962–72) Studzianka (1954–59) Styrzyniec (1954–61) Swory (1954–72) Tuczna (1954–72) Wilczyn (1954–59) Witulin (1954–59) Woskrzenice Duże (1954–61) Wólka Dobryńska (1954–61) Wólka Nosowska (1954–55 →) Zabłocie (1954–72) Zalesie (1954–72)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne