Rostów nad Donem
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Burmistrz | Zinajda Niejarochina | ||||
Powierzchnia | 348,5 km² | ||||
Wysokość | 50 m n.p.m. | ||||
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy | +7 863 | ||||
Kod pocztowy | 344000–344999 | ||||
Tablice rejestracyjne | 61; 161 | ||||
Podział miasta | 8 rejonów | ||||
47°13′N 39°42′E/47,216667 39,700000 | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal Rosja |
Rostów nad Donem (ros. Ростов-на-Дону, Rostow-na-Donu) – miasto w południowej Rosji, nad Donem, niedaleko jego ujścia do Morza Azowskiego.
Historia
Osada założona w 1749 roku. W 1807 uzyskała nadane przez cara Aleksandra I prawa miejskie. Od roku 1811 miasto posiadało już swój herb. Leżało w granicach guberni jekaterynosławskiej, natomiast w 1887 roku weszło w skład Obwodu Wojska Dońskiego. W latach 1913–1919 w Rostowie działał polski Klub Ogniwo. W okresie bezpośrednio po I wojnie światowej w Rostowie funkcjonowała polska placówka o charakterze konsularnym.
W okresie rewolucji i wojny domowej w Rosji Rostów nad Donem kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk. W grudniu 1917 bolszewicy zorganizowali w mieście udane powstanie zbrojne. Po kilku jednak dniach kozackie oddziały pod dowództwem Aleksieja Kaledina pokonały silniejszą liczebnie, lecz gorzej zorganizowaną i dowodzoną Czerwoną Gwardię[2]. W Rostowie i Nowoczerkasku gen. Ławr Korniłow i gen. Michaił Aleksiejew rozpoczęli tworzenie białej Armii Ochotniczej[3]. Chcąc zniszczyć tę siłę w zarodku, rząd Lenina skierował nad Don zgrupowanie pod dowództwem Władimira Antonowa-Owsiejenki, co zmusiło białych do opuszczenia miasta w końcu lutego 1918 roku[4]. Rostów został stolicą Dońskiej Republiki Radzieckiej, która przetrwała do maja tego samego roku[5]. W tym miesiącu Rostów zajęły wojska niemieckie[6]. Następnie Rostów nad Donem znajdował się w granicach kozackiej, sprzymierzonej z białymi Siłami Zbrojnymi Południa Rosji Republiki Dońskiej, której stolicą był Nowoczerkask. Został ponownie zajęty przez Armię Czerwoną w styczniu 1920 roku[7]. W dniu 20 lutego 1920 generał Aleksandr Kutiepow odniósł pod Rostowem jedno z ostatnich zwycięstw białych w wojnie domowej, ponownie zajmując miasto, jednak trzy dni później musiał się z niego wycofać[8].
Demografia
- Liczba ludności: 1 115 000 osób (I 2015)[1]
- Gęstość zaludnienia: 2960,8 osób/km²
- Powierzchnia: 354 km²
- Skład narodowościowy:
w 1897[9]: | w 2010:
|
Gospodarka
Obecnie miasto jest ośrodkiem przemysłu maszynowego, elektrotechnicznego, spożywczego, chemicznego, drzewnego. Do największych przedsiębiorstw zaliczają się:
- OAO Ałmaz – producent środków walki elektronicznej i sprzętu łączności,
- OAO Horyzont – producent radarów i urządzeń nawigacyjnych dla wojska i użytkowników cywilnych,
- OAO Zawod-Kwant – jedyny w Rosji producent układów orientacji dla statków kosmicznych,
- Rostwiertoł – jedna z największych w Rosji wytwórni śmigłowców. Produkuje m.in. śmigłowce: Mi-24, Mi-26, Mi-28 i Mi-35,
- Empils – jeden z największych w Rosji producentów farb i lakierów.
Transport
- Tramwaje w Rostowie nad Donem
- Port lotniczy Rostów nad Donem – port lotniczy
- AZIMUT – linia lotnicza
- Donavia – linia lotnicza
- Rostow-Gławnyj
Nauka
Rostów nad Donem jest też ośrodkiem naukowym (szkoły wyższe, instytuty badawczo-rozwojowe). Uniwersytet Warszawski został ewakuowany z Warszawy do Rostowa nad Donem w roku 1915 i powstała wówczas uczelnia (obecnie Południowy Uniwersytet Federalny) uznaje się za spadkobiercę warszawskiego uniwersytetu[10].
Sport
- Dinamo Rostów nad Donem – klub piłkarski
- FK Rostów – klub piłkarski
- GK Rostow-Don – klub piłki ręcznej kobiet
- SKA Rostów nad Donem – klub piłkarski
Wojsko
Miasto jest siedzibą dowództwa Południowego Okręgu Wojskowego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej[11].
W kulturze
Jest miejscem akcji powieści Rusłana Mielnikowa Mrówańcza należącej do Uniwersum Metro 2033, jak również powieści Piotra Kołodziejczaka Klępy śpią – drugiej części trylogii Życia w życiu, w której autor opisuje życie w radzieckiej rzeczywistości przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku.
Miasta partnerskie
- Dortmund, Niemcy
- Gera, Niemcy
- Erywań, Armenia
- Glasgow, Wielka Brytania
- Kajaani, Finlandia
- Le Mans, Francja
- Mobile, Stany Zjednoczone
- Toronto, Kanada
- Cheongju, Korea Południowa
- Antalya, Turcja
- Plewen, Bułgaria
- Wolos, Grecja
- Donieck, Ukraina
- Odessa, Ukraina
- Ługańsk, Ukraina
- Homel, Białoruś
- Uralsk, Kazachstan
- Moskwa, Rosja
Urodzeni w Rostowie nad Donem
- Wiktor Asmajew (1947–2002) – radziecki jeździec sportowy.
- Jurij Baszmiet (ur. 1953) – rosyjski altowiolista.
- Swietłana Bojko (ur. 1972) – rosyjska florecistka.
- Iwan Bukawszyn (1995-2016) – rosyjski szachista.
- Siergiej Dawydow (ur. 1979) – rosyjski łyżwiarz figurowy.
- Feliks Dzierżanowski (1890–1975) – polski kompozytor i dyrygent.
- Alexei Eremenko Jr. (ur. 1983) – piłkarz.
- Aleksander Gałkin (ur. 1979) – rosyjski szachista.
- Swietłana Gonczarienko (ur. 1971) – rosyjska sprinterka.
- Eduard Gricun (ur. 1976) – rosyjski kolarz torowy.
- Gieorgij Jefriemienko (ur. 1986) – rosyjski wioślarz.
- Izabiełła Jurjewa (1899–2000) – rosyjska pieśniarka.
- Natalja Karimowa (ur. 1974) – rosyjska kolarka torowa, dwukrotna mistrzyni świata.
- Nikołaj Korolkow (ur. 1946) – radziecki jeździec sportowy.
- Aleksandr Kostogłod (ur. 1974) – rosyjski kajakarz.
- Wiktor Krawczenko (ur. 1941) – rosyjski lekkoatleta startujący w barwach ZSRR, trójskoczek.
- Antonina Kriwoszapka (ur. 1987) – rosyjska lekkoatletka, specjalizująca się w biegu na 400 m.
- Jerzy Liśniewicz (1919–2012) – polski architekt.
- Emilia Malessa (1909 –1949) – kapitan Armii Krajowej, powstaniec warszawski, kawaler orderu Virtuti Militari V klasy.
- Eva Rivas (ur. 1987) – rosyjska piosenkarka.
- Sabina Spielrein (1885–1942) – rosyjska lekarka, psychiatra, psychoanalityczka.
- Leonid Szamkowicz (1923–2005) – amerykański szachista pochodzenia rosyjskiego.
- Natalja Szaposznikowa (1961) – radziecka gimnastyczka.
- Isaak Spielrein (1891–1937) – radziecki psycholog.
- Władimir Szumiejko (ur. 1945) – polityk rosyjski.
- Ksawery Tartakower (1887–1956) – polski i francuski szachista.
- Gework Wartanian (1924–2012) – radziecki agent.
- Brunon Wierciński (1906–2007) – żołnierz Polskich Sił Powietrznych, szef mechaników 301 Dywizjonu „Obrońców Warszawy”.
- Jurij Zacharow (ur. 1937) – ukraiński piłkarz.
- Jerzy Żurawlew (1887–1980) – polski pianista, inicjator Konkursów Chopinowskich
- Siergiej Żygunow (ur. 1963) – rosyjski aktor i producent.
Zobacz też
- Synagoga Wojskowa w Rostowie nad Donem
- Rzeźnik z Rostowa
Przypisy
- ↑ a b Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 64–65.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 69.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 95.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 118.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 131.
- ↑ P. Kenez, Red Advance…, s. 222.
- ↑ P. Kenez, Red Advance…, s. 238–239.
- ↑ Demoscope Weekly – Annex. Statistical indicators reference, demoscope.ru [dostęp 2017-11-26] .
- ↑ Южный федеральный университет, sfedu.ru [dostęp 2018-05-25] (ros.).
- ↑ Указ Президента РФ от 20.09.2010 № 1144 «О военно-административном делении Российской Федерации».
Bibliografia
- P. Kenez, Red Attack, White Resistance: Civil War in South Russia 1918, New Academia Publishing, Washington DC, ISBN 0-9744934-5-7.
- P. Kenez, Red Advance, White Defeat. Civil War in South Russia 1919–1920, New Academia Publishing, Washington DC 2004, ISBN 0-9744934-5-7.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 54.0° N
Central meridian :
* E: 100.0° E
Standard parallels:
* 1: 49.0° N * 2: 59.0° NMade with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Autor: Alexrk2, Licencja: CC BY-SA 3.0
Physical location map Europe; Lambert azimuthal equal-area projection
Flaga Finlandii
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of Canada introduced in 1965, using Pantone colors. This design replaced the Canadian Red Ensign design.
Герб Ростова-на-Дону
Rostov-on-Don, Russia,
Autor: Smarchenk and Andrew Krizhanovsky (compilation), Licencja: CC BY-SA 3.0
Rostov-on-Don collage:
Autor: Vlad2000Plus, Licencja: CC BY-SA 2.5
Park of friendship (Rostov-on-Don)
Физическая карта Ростовской области
Равноугольная проекция, растяжение — 150 %. Координаты краёв:
- север — 50.5° С
- юг — 45.5° С
- восток — 44.5° В
- запад — 38.0° В
Coat of arms of Rostov Oblast, Russia.